Ájiniyaz atíndaǵÍ NÓkis mámleketlik pedagogikalíq institutí

ÁJINIYAZ ATÍNDAǴÍ

NÓKIS MÁMLEKETLIK PEDAGOGIKALÍQ INSTITUTÍ
SÍRTQÍ BÓLIM

Mektepke shekemgi tálim qánigeligi


“Balalar anatomiyası hám fiziologiyası” páninen
ÓZ BETINSHE JUMÍS
Teması: Bas miy qabigindaǵı nerv oraylari ham olardin formalanıwı

Tayarlaǵan: A. Nawrızbaeva

Qabıllaǵan: G.Utegenova.

Tema:Bas miy qabigindaǵı nerv oraylari ham olardin formalanıwı

Jobası:

1. Nerv sisteması haqqında

2.Bas miy haqqında

Nerv sistemasiniń funksiyasi eki bólimge bólip úyreniledi. Nerv sistemasiniń birinshi funksiyasi adam organizminiń barliq kletka toqima organlari hám sistemalariniń jumisin basqariw, tártipke saliw, sirtqi ortaliqtan ishki organlardan keletuǵin xabarlardi qabillaw hám olardi orayliq nerv sistemasina jetkerip beriw, organizmdegi barliq organlardi bir biri menen baylanistiriw hám organizmniń bir pútinligin táminlew, ishki sekretsiya bezlerinde islep shiǵarilatuǵin túrli gormonlardiń qan arqali organizmge kórsetetuǵin tásirin, zatlar almasiwin basqariw, ósiw hám rawajlaniwǵa tásir etiwden ibarat. Pavlov  nerv  sistemasiniń  bul  waziypasin oniń tómengi waziypasi dep ataydi.

Bul  waziypani  arqa  hám  bas  miydiń tómengi bólimleri (uzinsha, orta, araliq hám kishi miyde) jaylasqan nerv oraylari atqaradi. Nerv sistemasiniń ekinshi waziypasi sonnan ibarat, ol adamniń sirtqi ortaliq hám átiraptaǵi basqa adamlar menen baylanisin múnásibetin,  sirtqi  ortaliq shárayatina maslasiwin támiyinleydi. Sirtqi ortaliq tásirinde átiraptaǵilar  menen  múnasibeti  nátiyjesinde adamda payda bolǵan pikirlew bayan etiw, bilim aliw kásip úyreniw, yad siyaqli joqari insaniyliq qásiyetler nerv sistemasiniń sol ekinshi waziypasina kiredi. Pavlov nerv sistemasiniń bul waziypasin joqari nerv funksiyasi dep ataǵan. Nerv sistemasiniń bul waziypasin oniń joqari boliminde jaylasqan (bas miy yarimsharlari hám oniń qabiǵi) nerv oraylar atqaradi.

 Nerv sistemasi eki bolimnen ibarat: orayliq hám periferik nerv sistemasi. Orayliq nerv sistemasina bas hám arqa miy kiredi. Periferik nerv sistemasina arqa miyden shiǵatuǵin otiz bir jup seziwshi, háreketlendiriwshi nerv talshiqlari, bas miyden shiǵatuǵin on eki jup nervlar hámde omirtqa baǵanasi átirapi hám ishki organlar nerv tuyinleri kiredi.

  Atqaratuǵin waziypasina kóre nerv sistemasi eki bólimge bólinedi.

Somatik hám vegetativ.