Ájiniyaz atindaģi Nókis mámleketlik pedagogika instituti Magistratura bólimi “ Mektepke shekemgi tálim ”

Ájiniyaz atindaģi Nókis mámleketlik pedagogika instituti
Magistratura bólimi “ Mektepke shekemgi tálim ”
1-kurs magistranti
Tenelbayeva Ayjamaldin'

“Ilimiy izertlew metodologiyasi ” páni

Pedagogikalıq ilmiy izertlewde ilmiy mashqalanıń ornı.

temasi boyinsha islengen.
ÓZBETINSHE JUMISI

Qabillag’an: Z.Esnazarova
Tapsirdi: A. Tenelbayeva

Tema.Pedagogikalıq ilmiy izertlewde ilmiy mashqalanıń ornı.
Joba:
1. Ilimiy izertlewde mashqalanıń mazmunı.
2. Pedagogikalıq izertlewde izertlew processiniń strukturası.
3. Tema hám mashqalanıń óz-ara baylanısı.
4 Pedagogikalıq izertlew ayırım mamshqalaları.
Ilimiy mashqala dástúrı I. Nyutonǵa kóterilip, alım sorawlardıń mánisin tuwrı sorap, oǵan tuwrı juwap beriwin aytıp atır. Bul dástúrde zamanagóy pán salasında dawam etpekte. Sonday etip, professor Yu. K. Babanskiy " mashqala", xarakterli mashqala bar, i. e. Bul ámeliyatda jámiyetshilik ámeliyatı teoriyasında názerde tutılǵan teoriyalıq jaǵday, olkáraınan úyrenilip atırǵan málimlemeni ashıp beretuǵın tartıslı jaǵday. Psixolog v. N. Druzinin " Eksperimental psixologiya" kitabında izertlewshi tábiyaattı ornatatuǵın ritorik soraw retinde mashqalanı anıqlaydı, lekin ol oǵan juwap beriwi kerek. " Mashqala" kontseptsiyasın filosofiyalıq aytıw tómendegishe: " Mashqala" - bul bilim yamasa sorawlar kompleksinde ob'ektiv túrde kelip shıǵadı, olardıń sheshimi zárúrli ámeliy yamasa teoriyalıq qızıǵıwshılıq bolıp tabıladı. " Joqarıdaǵı barlıq tariypler basqasha dawıs shıǵaradı, biraq soǵan qaramay, olardıń barlıǵı ulıwma mániske iye: mashqala sonda, tóplanǵan bilimler joq. Aytqansha, bul " ilimiy másele" kontseptsiyasın " ilimiy mashqala" túsiniginen ajıratıp turatuǵın belgi bolıp tabıladı. Eger mashqala ideya, túsinikler retinde islep shıǵılǵan bolsa, sonday eken, onıń sheshimin ózlestiriw sistemasın óz ishine alǵan sheshimin islep shıǵıw múmkinligin ańlatadı, onıń sheshimi buǵan tıykarlanıp, ilimiy teoriyanı jaratılıwma múmkinshilik beredi Mashqala. Ámeldegi mashqala maqsetin orınlaw ushın tuwrı hal etiliwi kerek. Onıń ushın qánige professional bolıwı kerek (ilim-pánniń rawajlanǵan shegaralarında bolıwı kerek) hám oǵan bul pán salasında insaniyatqa qashannan berli insaniyatqa málim bolıwın anıq aytıp beriwge múmkinshilik beretuǵın maǵlıwmatlarǵa iye hám belgisiz zat. Mashqalanı tuwrı jetkizip beriw sizge tabıslı sheshimi menen úmitleniwingizga múmkinshilik beredi. Ilimiy ijodning logika hám metodologiyasi boyınsha bir qatar izertlewlerde mashqalalardi qáliplestiriwdi quraytuǵın ádetiy háreketler anıq kórip shıǵıladı. Akademikalıq E. S. Jarikov hám A. I. Rakitov bunday háreketlerdiń 5 toparın usınıs ettiler: Mashqalanıń tiykarǵı máselesin kórsetiwdi óz ishine alǵan mashqalanı qáliplestiriw, mashqalanı sheshiw hám kutilgan nátiyjediń úlgili xarakteristikaın quraytuǵın qarama-qarsılıqtı belgilew.Qıyalanıw ushın mashqalalardi " usaqlaw" máselelerin sheshiw hám olardıń sheshiminiń izbe-izligin anıqlawda mashqalalardi sheshiw. Transferlarni tarqatıp alıw processinde jergiliklilestiriw principi izertlewshine qashannan berli málim faktlarni belgisiz elementlardı jetkizip beriwge múmkinshilik beredi. hám erisilgen bilim tiykarında mashqalanı anıqlanǵan bilimlerdi sheshiw menen almastırıw múmkinshiligin túsiniw kerek. Mashqalanıń tabıslı bolıwın bahalaw bul mashqalanı sheshiw ushın zárúr bolǵan barlıq shártlerdi anıqlaw, sonıń menen birge soǵan uqsas mashqalalardi sheshiwde mashqala dárejesin jáne de anıqlaw bolıp tabıladı. Bahalawdıń nátiyjesi mashqalanı málim bir túrge bólew bolıp tabıladı. Mashqalanıń tıykarlanıwı izbe-iz háreketler: a) basqalar menen bul mashqala ushın siltemelerdi ornatıw ;
b) mashqalanıń haqıyqatlıqınıń haqıyqat paydasına dáliller etkazish;
c) mashqalaǵa qarsı kóplegen kelispewshiliklerdi kórsetiw;
d) jańalaw basqıshında alınǵan nátiyjeler boyınsha maqsetlerdi ulıwma ulıwmalastırıw.
Ilimiy mashqalanıń belgisi ilimiy yamasa ápiwayı tillerge awdarmalaw hám mashqalanıń mánisin anıq etkazish boyınsha túsiniklerdi tańlaw / túsindiriw. Hár qıylı pánler boyınsha ilimiy mashqalalardi sheshiw boyınsha ilimiy máseleler boyınsha ilimiy mashqalalardi qáliplestiriw procesi ush dárejesine iye ekenligin kórsetedi:
Birinshi dáreje - Ápiwayı jaǵday sonda, oraylıq sorawdı sheshkennen keyin, onı jáne de rawajlandırıw mashqalası ıqtıyat bolmaydı. Bul eń tómen, kóbinese intuitiv qáliplestiriw forması hám mashqalanı sheshiw.
Ekinshi dáreje - mashqalanı xarakteristikalanǵan qaǵıydalarǵa muwapıq belgilew, lekin olardıń mánisi hám oǵan ámel qılıw zárúr ekenligin tolıq tushunmasdan. Sonı atap ótiw kerek, barlıq operatsiyalar mudamı da bir qánige tárepinen tolıq ámelge asırilmaydi.Biraq olardıń hár biri qandayda bir pánniń birpara hal etilgen máselelerinde qanday da tárzde usınıs etiledi. Bul protsessual qıdırıwdı dúziw, mashqalanı keyingi ilimiy tiykarlash ushın tıykar bolıp tabıladı.
Úshinshi dárejeli - Barlıq proceduralar hám operatsiyalardan óz ishine alǵan operatsiyalardan xabarlı.
MASHQALA: Talabalar kitap oqiwg'a biyparvalig'i
SEBEB: 1. Talabalar tanlag'an qa'niygeligine qiziqmawi
2.waqit joqlig'i
3. Internet ge kop waqit ajiratiwi
Shrshim: Talabalardin' kitap qa degen ko'z qarasti ozgertib, olardi kitap oqiwg'a qiziqtiriw, olardi kitap oqig'ani ushin munasib bahalaw kerek deb oylayman