Jilılıq elektr stansiyasinda elektr energiya islep shig’ariw

Jilılıq elektr orayı

Elektr energiyasın KESlarda islep shıǵarıw, joqarıda kórip ótkenimizdek, úlken ısıraplar menen baylanıslı. Usınıń menen bir qatarda sanaattıń ximiya, tuqimachilik, azıq-túlik, metallurgiya sıyaqlı tarawlarında ıssılıq texnologiyalıq maqsetlerde talap etiledi. Jasaw úylerinde úlkengine muǵdarda ıssı suw talap etiledi.

Mámleketimizde janar maydıń úlkengine kárxanalardıń ıssılıq mútajliklerine sarp etiw etiledi. Sanaatda ıssılıqtı tutınıw qılıw ólshemi haqqında shamalıq juwmaqtı hár qanday konkret kárxana mısalında payda etiw múmkin. Mısalı, avtomobil qurılısı zavodında tutınıw etiletuǵın ıssılıq energiyasınıń 3/4 bólegi qizdırıw, ventilyasiya hám de xojalıq xızmetke hám 1/4 bólegiginasi islep shıǵarıw maqsetlerinde paydalanıladı. Ximiya sanaatınıń azot islep shıǵarıw kombinatında buǵan teris jaǵdaydı gúzetemiz. Bul jerde tutınıw etiletuǵın ıssılıq energiyasınıń shama menen 3/4 bólegi islep shıǵarıw mútajlikleri ushın sarp etiw etiledi.

Íssılıq energiyasına bolǵan mútajlikti kishi quwatlı qazan apparatların qurıw tiykarında qandırıw kóbinese ekonomikalıq tárepten maqsetke muwapıq emes bolıp tabıladı. Bunday jaǵdaylarda elektr hám ıssılıq energiyalerin óndiriwshi ıssılıq elektr stansiyalarınıń puw generatorlarınan alınatuǵın bug'dan paydalanıw nátiyjeli bolıp tabıladı. Bul wazıypanı orınlaw ushın xızmet etiwshi elektr stansiyaları ıssılıq elektr orayları (IEM) dep júritiledi.

KESlarning turbinalaridan shıǵıwshı bug'ning temperaturası hám basımı júdá tómen bolıp, ol kárxanalardıń texnikalıq processlerinde paydalanıw ushın jaramlı emes. Kóplegen islep shıǵarıwlarda 0, 5-0, 9 MPa, geyde presslarni, puw digirmanlardı, turbinalarni háreketke keltiriw ushın 2 MPa ge shekem basım daǵı bug'dan paydalanıladı, 70-1500 C xaroratdagi issik suw talap etiledi.

Qarıydarlar ushın kerek bolǵan parametr degi bug'ni alıw ushın arnawlı turbinalardan paydalanıladı. Bunday turbinalarda energiyası turbinani háreketke keltiriwde paydalanılıp, parametrleri tomenlegen bug'ning bir bólegi tutınıw qılıw ushın alınadı, qalǵan bólegi bolsa turbinada ádetdegi usılda paydalanıladı hám turbinadan chiqgach kondensatorǵa uzatıladı.

Mámleketimizde házirgi dáwirde ámeldegi bolǵan IEMlarining FIK 60 -65% ni quraydı. IEMning shamalıq ıssılıq balansı.(3-suwret)

Oǵan muwapıq halda eger janar maydıń janıwında payda bolǵan baslanǵısh jilılıq energiyanı 100% dep alsaq, ol process penen dawamında to’mendegishe bólistiriledi:

12% - qazan apparatı daǵı ısıraplar,

2% - trubalardaǵı ısıraplar,

4% - elektr generatorındaǵı ısıraplar,

20% - kondensator daǵı ısıraplar,

12% - islep shıǵarılıwshı elektr energiyası,

50% - islep shıǵarılıwshı jilılıq energiyası