Йилларда франция

 
    1. Hindiston Respublikasining tashkil topishi         
Ikkinchi jahon urushidan so'ng Hindiston xalqining milliy-ozodlik kurashi yanada kuchaydi. Bu 
harakatga, hatto, Buyuk Britaniya armiyasida  xizmat  qilayotgan  hindistonlik soldat  va  matroslar 
ham  qo'shilishdi.    1946-yilning  fevralida  Bombey  harbiy-dengiz  bazasi  matroslarining    bosh 
ko'tarishini  deyarli  butun  Hindiston    qo'llab-quwatladi.    Shunday  sharoitda  Buyuk  Britaniya 
hukumati Hindistonga mustaqillik berilishini e'ion qilishga majbur bo'ldi. 
   Buyuk  Britaniya  bosh  vaziri  K.  Ettli  1947-yil    20-fevralda    Hindiston  haqida    yangi  
deklaratsiya bilan chiqdi va hokimiyatni  «hindlar  qo`liga» topshirishini bayon qildi. 
   1947-yilning 15-avgustida Hindiston mustaqilligi to'g'risida qonun qabul qilindi.  Bunga ko'ra, 
Buyuk Britaniya hukmron doiralari Hindistonni ikki dominionga (Hindiston  Ittifoqi va Pokistonga) 
bo'lib yubordi. Shu tariqa Buyuk Britaniya yana  bir marta o'zining « Bolib tashla, hukmronlik qil!» 
shioriga sodiqligini  namoyon qildi. Bu  bo'linishni eng nozik belgi   —  diniy  belgi  asosida amalga 
oshirdi. 
  Hindiston  Ittifoqi  hududida  aholining    katta  qismi  (musulmonlar  ham  kam  emas    edi) 
hinduiylik  diniga  e'tiqod  qilishardi.    Pokiston  aholisining    katta    qismi  esa    (hinduiylik  diniga 
e'tiqod qiluvchilar ham  kam emasdi) islom diniga e'tiqod qilardi.  
    Bir  davlatning  ikkiga  bo'linishi  jarayoni    katta  diniy  to'qnashuvlar,    qirg'inlar    sharoitida 
amalga oshirildi. Ikki tomondan  qochoqlar soni 8 min dan ortiqni tashkil  etdi. Ayniqsa, Kashmir 
viloyatining  Hindistonda  qoldirilishi  (bu  viloyat  aholisi    asosan  musulmonlardan    iborat  edi)  
Hindiston va Pokiston  o'rtasida urush  harakatlarini  keltirib chiqardi.  1947-yil  kuzida  Pokiston 
qo'shinlari Kashmirga  kirdi. Hindiston armiyasi bilan janglar  bo'ldi. 
    M.  K.  Gandi  bu  diniy  to'qnashuvga    qarshi    chiqdi.    Hindistonda    musulmonlarning  hayot 
kechirishi  uchun  zarur  sharoit  yaratishni  talab  qildi.    Bunga  shovinist  hind  burjuaziyasi  qarshi 

---

 
206 
chiqdi.    1948-yil  30-yanvarda  70  yoshli  M.  K.  Gandi  o'idirildi.  1949-yilning    1-yanvarida  bu  ikki 
dominion  o'rtasida urushni  to'xtatish  haqida  bitim  imzolanishiga erishildi. 1949-yilda    Hindiston 
Ta'sis   majlisi  mamlakat institutsiyasini  qabul qildi va u 1950-  yilning  yanvaridan  kuchga kirdi. 
1950-yilning 26-yanvarida  Hindiston  Respublika deb  e'ion qilindi. Shunday qilib, hind xalqining 
Buyuk Britaniya mustamlakachiligiga qarshi salkam 100 yil  davomida olib borgan milliy-  ozodlik 
kurashi mustaqil davlatga ega boiish bilan yakunlandi. 
    Bu  kurashga  Hindiston  Milliy  Kongressi  (HMK)  rahbarlik  qildi.  Mustaqillikdan  so'ng 
tuzilgan  birinchi    hukumatni    HMK  rahbari  J.  Neru  (1889—  1964)  boshqardi.    Ayni  paytda 
Hindiston Britaniya  Millatlar Hamdo'stligi tarkibida qoldi.