Jigar sirrozi

O’rtacha miqdorda uchraydigan sabablar

• 
  Immun tizimining buzilishi. Ko’pchilik autoimmun kasalliklar sirrozning rivojlanishiga olib keladi;
  
• 
  O’t yo’llarning turli kasalliklari, shu jumladan buyrakdan tashqaridagi obstruktsiya, o’t-tosh kasalligi va boshlang’ich sklerozli xolangit. Bunda ko’pincha o’t yo’llarini o’tkazuvchanligi buziladi, o’t suyuqligi turib qolib, dimlanadi va jigarga zaharli ta’sir ko’rsatadi. O’t yo’llari o’tkazuvchanligi buzilganda 3 oydan 18 oygacha bo’lgan muddatlarda xastalik rivojlanadi.
  
• 
  Portal gipertenziya
  
• 
  A’zoda qon aylanishi buzilishi va venoz qon turib qolishi (dimlanishi) yoxud Baddi-Kiarri sindromi ham sabab bo’ladi.
  

Kam uchraydigan sabablar

• 
  Irsiy kasalliklar, xususan genetik jihatdan moddalar almashinuvi buzilishi (glikogen to’planish anomaliyalari, Vilson-Konovalov kasalligi, a-antitripsin va galaktoz-1-fosfat-uridiltransferaza yetishmovchiligi) sabab bo’ladi.
  
• 
  Organizmga toksik ta’sir ko’rsatadigan kimyoviy moddalardan zaharlanish. Bu kabi moddalar orasida sanoat zaharlari, og’ir metallar tuzlari, aflatoksinlar va qo’ziqorin zaharlari ayniqsa jigarga qattiq zarar etkazadi;
  
• 
  Iprazid, anabolik steroidlar («baquvvat bo’laman deb»), izoniazid, androgenlar, metildofa, inderal, metotreksat va boshqa shu kabi gepatoksik preparatlarni uzoq muddat iste’mol qilish.
  
• 
  Juda kam uchraydigan Randyu-Osler xastaligi ham jigar sirroziga olib kelish ehtimoli bor.
  

Agar kasallik sabablari aniqlanmagan bo’lsa kriptogen (noma’lum sababli) sirroz deb ataldi. Bu 12% – 40% holatlarda kuzatiladi. Xastalik rivojlanishi ehtimoli yuqoridagi faktorlar birga kelganda yana ham ortadi. Masalan gepatitga chalingan kishi, uni ustiga alkogolni ham haddan ortiq iste’mol qilsa xavf bir necha barobar ortadi.
Jigar sirrozi bosqichlari
Kasallik bir necha bosqichlarda boradi, har bir bosqich o’ziga xos klinik belgilarga ega bo’ladi. Xastalik qanchalik rivojlanganligiga qarab, nafaqat bemorning ahvoli, balki davolanish yo’llari ham farq qiladi.