Jer silkiniwlerge qalay tayarlanıw kerek

Eskertiw. Tastan yamasa gerbishten órilgen imartlardıń sıpatı Rixter (1956) boyınsha tómendegi kórsetkishleri menen anıqlanǵan.
A kategoriyası: Sıpatlı orınlanǵan jumıs, jaqsı rastvor, konstrkutsiyası jaqsı; imarat boylama armatura menen oralǵan hám óz-ara polat sım, beton hám t.b. baylanısqan; konstruktsiyası qaptaldan túsetuǵın júklemege shıdamlı etip islengen.
V kategoriyası: Sıpatlı orınlanǵan jumıs, jaqsı rastvor, imarat armatura menen bekkemlenegen, qaptaldan túsetuǵın júklemege qarsılıǵı arnawlı esaplanbaǵan.
S kategoriyası: Jumıstıń sıpatı ápiwayı orınlanǵan, ápiwayı rastvor; imarat óz-ara ortasha baylanısırılǵan, biraq belleme poyası joq hám qaptaldan túsetuǵın júklemege esaplanbaǵan.
D kategoriyası: Júdá bos material, mısalı sıpatsiz gerbish, sipatsiz sibaw, tómen sıpatlı orınlanǵan jumıs; gorizontal baǵdarda qarsılıǵı júdá tómen.
2-kestede Rixter shkalası magnitudası hám MM shkalasınıń maksimal intensivligi arasındaǵı salıstırıwlar keltirilgen.
Rixter magnitudası ha`m MM shkalasınıń maksimal intensivligi arasındaǵı salıstırıw

Rixter magnitudası boyınsha	MM shkalası boyınsha maksimal jedelligi	Tiplik effektleri
 2,0	I – II	Qaǵıyda boyınsha onı adamlar sezbeydi.
3,0	III	Imarat ishindegi ayırım adamlar sezedi, imaratqa zıyan keltirmeydi.
4,0	IV – V	Kópshilik adamlar sezedi; imaratqa zıyan keltirmeydi.
5,0	VI – VII	Imarat az zıyan kóredi; diywallarında hám pech trubalarında jarıqlar payda boladı.
6,0	VII – VIII	Seziler sezilmes zıyan keltiredi: bos diywallarda jarıqlar payda boladı hám bekkemlenbegen pech trubalarınıń qulawları boladı.
7,0	IX – X	Úlken zıyan keltiredi: tómen sıpatlı qurılǵan imaratlardıń qulawı, basqa imaratlarda jarıqlar payda boladı.
 8,0	XI - XII	Ulıwma yamasa tolıq emes zıyan keltiredi.

Jer silkiniwlerge baylanıslı kóplegen anıqsızlıqlardıń nátiyjesinde olardıń bergen maǵlıwmatları ayrım unamsiz jaǵdaylardı tuwdiradi. Sonıń menen tuwrı berilgen prognozlarda bizlerdiń mashqalalarımızdı sheshpeydi, sebebi qansha anıq maǵlıwmat berilsede olar adamlarǵa, imaratlarǵa hám qurılmalarǵa úlken zıyan keltiriwi múmkin.

Jer silkiniwden kem zıyan menen shıǵıwdıń eń tiykarǵısı, bul oǵan tayarlanıw. Eń tiykarǵısı seysmik rayonlarda jasawshı yamasa waqtınsha sol jerde júrgenler qáwipsizliktiń ápiwayı sharaların kórip qoyıw hám jer silkiniw kelip shıqqanda birinshi orında nelerdi islewi kerekligin bilip qoyǵanı jaqsı boladı.
Yadıńızda saqlań tábiyǵıy qorqıwdı jer silkiniw waqtında hám jer silkiniwden soń ózin qalay uslaw hám qanday is háreketler jasawı kerekligini bilgen adamlar ǵana jeńip ótedi.

1. 
   1-súwret. Ózbekstan Respublikası territoriyasınıń seysmik
   
2. 
   rayonlarǵa bóliniwinin` ulıwma kartası.