Javoblar Shaxsiy kompyuter arxitekturasi va dasturiy ta’minoti

3. Operatsion tizimlar va ularning tasnifi.
Operatsion tizim - bu maxsus dastur bo’lib, bu dasturning asosiy vazifasi - kompyuter ishini boshqarish, kompyuter va foydalanuvchi o’rtasida muloqotni o’rnatish, tashqi qurilmalar ishlash holatlarini sozlash va ular bilan muloqotni o’rnatish, har xil dasturlarni ishga tushirish va ularning ishlash holatlarini ta‘minlash. Operatsion tizimlardan eng taniqlilari bu Microsoft firmasining MS-DOS, Windows operatsion tizimlari, Apple firmasining Macintosh – MacOS operatsion tizimi, Unix va Linux operatsion tizimlari. Operatsion tizimlarning asosiy vazifalariga: - fayl tizimini boshqarish (yozish, o’zgartish, fayllardan nusxa ko’chirish, erkin foydalanishni nazorat qilish); - dasturlar bajarilishini boshqarish (protsessor vaqtini taqsimlash, dasturlarni diskdan tezkor xotiraga yuklash, yashirin xavfli ta‟sirni tutib olishvah.q.); - xotirani boshqarish (keshlash, taqsimlash, ma‟lumotlarbutliginazorativah.k.); -foydalanuvchi bilan muloqot (klaviaturadan, sichqonchadan buyruqlarni o’qish, axborotni ekranga, printerga chiqarish va h.k.)kiradi. Operatsion tizim funksiyalari. Operatsion tizim (OT) tushunchasi qisqacha izohlanadigan bo‘lsa, bu boshqaruv dasturidir. OS bu kompyuterning fizik va dasturiy resurslarini taqsimlash va ularni boshqarish uchun ishlatiladigan dastur.
Operatsion tizim – tizimli dastur bo’lib foydalanuvchi va hisoblash tizimi orasidagi muloqotni tashkil qiladi va quyidagi funksiyalarni bajaradi:
- xotirani boshqarish ;
- protsessorni boshqarish ;
- jarayonlarni boshqarish ;
- qurilmalarni boshqarish ;
- fayllarni boshqarish.
4. Kompyuterga o’rnatilgan operatsion tizim va uning razryadini ko’rish uchun qanday amallar qilish mumkinligini yozing.
1)Win+R tugmasini bosib unga msinfo32 so`zi yoziladi va bunda Сведение осистеми bo`limi ochiladi v shu yerdan razyadini ko`rishimiz mumkin
2)Этот компютер ga sichqonchaning chap tugmasini bosib Свойства ga kirib ko`rishimiz mumkin.
Kompyuterga o’rnatilgan operatsion tizim va uning razryadini ko’rish uchun qanday amallar qilish mumkinligini yozing.
OTni o'rnatishdan oldin quyidagilar bajarilishi kerak:

• 
  OTni tanlash va uning talablarini o’rganish;
  
• 
  Qurilma doimiy xotirasini mantiqiy qismlarga ajratish va mantiqiy formatlash;
  

(partition Magic,Norton Disk, Acronis Disk Director…..)
OTni o'rnatish bosqichlari:

• 
  1 bosqich. Ma'lumot yig'ish: O'rnatish parametrlarini tanlash;
  
• 
  2 bosqich. Dinamik tarzda yangilanish (drayver);
  
• 
  3 bosqich. O'rnatishga tayyorgarlik, o'rna-tishni boshlash;
  
• 
  4 bosqich. O'rnatish;
  
• 
  5 bosqich. O'rnatish jarayonini yakunlash.
  

1 bosqich. Ma'lumot yig'ish: O'rnatish parametrlarini tanlash;

• 
  kompyuter haqida ma'lumot to'plash, konfiguratsiyani tahlil qilish (kompyuterning apparat konfiguratsiyasi OTni ishlatish talablariga javob berishini tekshirish).
  
• 
  o'rnatish variantini tanlash (yangilash yoki boshqatdan yangisini o’rnatish).
  
• 
  litsenziya shartnomasi bilan tanishish.
  
• 
  seriya raqamini ko'rsatish.
  
• 
  o'rnatishning maxsus variantlarini tanlash: ko'p usulli yuklanish, o’rnatish fayllari joylashishini, operatsion tizim fayllarini saqlash uchun papkani tanlash, kirish imkoniyatlarini, ekranni kattalashtirish moslamasini,, kirish tillarini va klaviatura tartiblarini tanlash.
  

2 bosqich. Dinamik tarzda yangilanish (drayver);
Yangi apparat tarkibiy qismlarining paydo bo'lishi, operatsion tizim paydo bo'lgan paytda mavjud bo'lmagan va o’rnatilayotgan to'plamida bo'lmagan yangi drayverlarning paydo bo'lishiga olib keladi. Dinamik yangilash protsedurasi yangilangan drayverlarni tekshiradi va eng yangi drayverlarni yuklab oladi va bu OT o'rnatishda bajarilishi mumkin.
3 bosqich. O'rnatishga tayyorgarlik, o'rna-tishni boshlash;

• 
  o'rnatish fayllarini qattiq diskka nusxalash va tizimni qayta yuklash.
  
• 
  o'rnatish uchun mantiqiy diskni tanlash, uni tekshirish va ehtiyoj bo’lsa fayl tizimi uchun formatlash.
  

4 bosqich. O'rnatish;

• 
  foydalanuvchi haqidagi shaxsiy ma'lumotlarni kiritish (masalan, ism va tashkilot).
  
• 
  kiritish tillari va mintaqaviy standartlar uchun variantlarni tanlash.
  
• 
  Kompyuter nomi va administrator parolini kiritish.
  
• 
  Sana va vaqtni ko'rsatish parametrlarini sozlash.
  
• 
  tarmoq parametrlarini sozlash.
  

5 bosqich. O'rnatish jarayonini yakunlash.

• 
  qurilmani sozlashni yakunlash.
  
• 
  Internetga ulanishni sozlash.
  
• 
  operatsion tizimni faollashtirish.
  
• 
  mahalliy foydalanuvchilarni yaratish.
  
• 
  konfiguratsiyani yakunlash.
  

OTni o'rnatgandan so'ng quyidagi harakatlar amalga oshiriladi: Onaplata va barcha qurilmalar uchun drayverlarni o'rnatish.