136. Tezkor(operativ) xotira-(RAM, tasodifiy kirish xotirasi) Tezkor(operativ) xotira-(RAM, tasodifiy kirish xotirasi) - bu uncha katta bo’lmagan hajmdagi, to'g'ridan-to'g'ri protsessorga ulangan va bajariladigan dasturlarni va ushbu dasturlar tomonidan qayta ishlangan ma'lumotlarni yozish, o'qish va saqlash uchun mo'ljallangan tezkor saqlash xotirasidir. Tezkor xotira - bu yacheykalar to'plami va ularning har biri o'ziga xos manzilga ega.()
Tezkor xotira faqat ma'lumot va dasturlarni vaqtincha saqlash uchun ishlatiladi, chunki mashina o'chirilganida RAMdagi hamma narsa yo'qoladi. Operativ xotira elementlariga to'g'ridan-to'g'ri murojaat qilish - bu har bir bayt xotiraning o'ziga xos manziliga ega bo'lishini anglatadi
137. RAM turlari. (DDR1, ...) ...).Hozirgi kunda RAM xotirasining eng keng tarqalgan turi bu DDR3 (Ma'lumotlarning ikki baravar tezligi). DDR3 DIMM chiziqlarini ifodalaydi, ulardan 240 ta pin uzatiladi. Ularning orasidagi yagona bo'shliq - bu anakartdagi integratsiya uchun kalit. Tarmoqli kengligi 8533 MB / s (DDR3-1066) dan 19200 MB / s (DDR3-2400) gacha.
LV DDR3 - bu past kuchlanish kuchlanishidan foydalanadigan xotira. U kamroq qiziydi va samaraliroq ishlaydi.
DDR2 - bu eskirgan xotira turi bo'lib, deyarli yangi kompyuterlarda mavjud emas, ammo siz ularni sotuvda topishingiz mumkin. DDR2 DDR3 uchun avvalgisidir. DDR3 va DDR2 o'rtasidagi asosiy funktsional farq elektr energiyasini sezilarli darajada kam iste'mol qilishdir (40% gacha), bu esa o'tkazuvchanlikni deyarli 3 baravar oshirdi.
DDR1 ham eskirgan xotira turi bo'lib, u yangi qurilmalarda ishlatilmaydi, sotish uchun mavjud emas. Agar sizga bunday nusxa kerak bo'lsa, unda ularni faqat bit bozorida topish mumkin.
Yuqoridagi barcha xotira turlari statsionar kompyuterlarda qo'llaniladi, noutbuklarda operativ xotira biroz boshqacha form-faktorga ega va SODIMM-DDR3 deb nomlanadi.
138. Kesh (inglizcha cesh) yoki o'ta operativ xotira.- bu kichik hajmdagi juda tezkor xotira bo'lib, u mikroprotsessor va tezkor xotira o'rtasida ma'lumotlarni almashishda, protsessor tomonidan axborotni qayta ishlash tezligi va biroz sekinroq ishlaydigan tezkor xotiraning farqini qoplash uchun ishlatiladi.Kesh xotirasi maxsus qurilma – kontroller(boshqaruvchi) tomonidan boshqariladi, u bajariladigan dasturni tahlil qilib, protsessorga yaqin kelajakda qanday ma'lumot va ko'rsatmalar kerak bo'lishi mumkinligini oldindan ko'rishga harakat qiladi va ularni kesh xotirasiga yuklaydi. Mikroprotsessor xotiraga murojaat qilganda, avval kesh xotirasida kerakli ma'lumotlarni qidiradi. Kesh xotirasiga murojaat vaqti odatdagi xotiradan bir necha baravar qisqa bo'lgani uchun va ko'p hollarda mikroprotsessor talab qiladigan ma'lumotlar kesh xotirasida allaqachon mavjud bo'lib, xotiraga kirishning o'rtacha vaqti kamayadi
139. Tashqi xotira va uning turlari.
Tashqi xotira dasturlar va ma'lumotlarni uzoq muddatli saqlash uchun mo'ljallangan. U yozish va o'qish usullariga qarab magnit, optik va magneto-optiklarga bo'linadigan maxsus qurilmalar yordamida amalga oshiriladi.Tashqi xotiraning asosiy xarakteristikalari uning hajmi, ma'lumot almashish tezligi, ma'lumotlarga kirish usuli va vaqti.
Tashqi xotira dasturlar va ma'lumotlarni uzoq vaqt saqlash uchun mo'ljallangan va uning tarkibidagi yaxlitlik kompyuter yoqilgan yoki o'chirilganligiga bog'liq emas. RAMdan farqli o'laroq, tashqi xotira protsessor bilan bevosita aloqaga ega emas.
Kompyuterning tashqi xotirasi tarkibiga quyidagilar kiradi:
qattiq magnit disklar ;
CD – magnito-optik disklar;
magnito-optik kompakt disklar;
magnit lentadagi saqlagich qurilmalarilari va boshqalar.
Tashqi xotirada Axborot sektorlarga bo'lingan konsentrik treklarda (treklarda) qayd etiladi. Sektor diskka yozilishi yoki o'qilishi mumkin bo'lgan minimal ma'lumotni saqlaydi.
Qattiq disk (HDD - Hard Drive Disk) yoki qattiq disk - bu katta hajmga ega bo'lgan ma’lumotlarni saqlash qurilmasi bo’lib, axborot saqlovchilar sifatida dumaloq alyuminiy plitalar-plotterlar xizmat qiladi,ularning ikkala yuzasi magnit matreal qatlami bilan qoplangan va ular axborot-dasturlar va ma`lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi.