Javoblar monosaharidlar

1. 
   Моносахаридларнинг қандай турлари мавжуд
   
2. 
   Альдозалар ва кетозалар учун хос бўлган сифат реакцияларини ажратиб кўрсатинг
   
3. 
   Қайтарилиш реакциялари қандай моносахаридлар учун хос
   

JAVOBLAR
1. Monosaharidlar - organik birikmalar, uglevodlarning asosiy guruhlaridan biri. Tarkibida gidroksil guruhlari, aldegid guruhi (aldozalar) yoki ketoguruh (ketozalar) boʻladi. Umumiy formulasi CnH2nOn (bu yerda p=3+9). Zanjiridagi uglerod atomlarining soniga qarab M., odatda, quyi M. (zanjirida 3 va 4 ta uglerod atomi boʻlgan) triozalar (S3N6O3) va tetrozalar (S4N8O4), oddiy M. pentozalar (S5N10O5) va geksozalar (S6N|2O6), yuqori M. geptozalar (S7N|4O7), oktozalar (C8HI6OS), nonozalar (C,Hi8O9)ra boʻlinadi. Bulardan, geksozalar (mas, glyukoza, galaktoza, mannoza, fruktoza) va pentozalar (arabinoza, ksiloza, riboza va boshqalar) muhim. M. suvda yaxshi, spirtda oz eriydi, efirda esa erimaydi. Hayvonlar, oʻsimliklar organizmida erkin holda va polisaharidlar, glyukozidlar holida koʻp uchraydi. M., ayniqsa, fosfor efirlari (geksozodifosfat, geksozomonofosfat) holida organizmdagi moddalar almashinuvi jarayonlarida ishtirok etadi, energetik jarayonlarda, shuningdek, uglevod va boshqa murakkab birikmalar sintezida qatnashadi. M., asosan, polisa-haridlarni gidrolizlab olinadi. M. va ularning hosilalari, mas, glyukoza, fruktoza oziq-ovqat sanoatida va tibbiyotda ishlatiladi.[1]

2. Кетозалар учун карбазол билан борадиган реакция: Кетозалар учун хос бўлган Селиванов реакцияси каби , бу реакция кетозалар учун специфик характерга эга.
Реактивлар: а) 2,2% ли фруктоза эритмаси, б) L-цистеин хлориднинг 2,4% ли эритмаси, в) карбазолнинг 0,1% ли спиртли эритмаси, г) сульфат кислотанинг 75% ли эритмаси.
Ишнинг бориши: 0,1 мл фруктоза эритмасига 2,4% ли цистеин эритмасидан ва 6 мл 75% ли сульфат кислотасидан қўшилади. Аралашма яхшилаб чайқатилади ва тездан 0,2 мл 0,1% ли карбозолнинг спиртли эритмасидан қўшилади. Бир неча минутдан кейин қизил ёки бинафша ранг ҳосил бўлади.