JavaScriptda foydalanuvchilar bilan muloqot o’rnatish

Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi

Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
Telekomunikatsiya texnologiyalari fakulteti
410-20 guruh talabasi
Murzabayev Bekzod ning
Web dasturlash fanidan
“ JavaScriptda foydalanuvchilar bilan muloqot o’rnatish.”
mavzusida tayyorlagan
Mustaqil ishi



Toshkent – 2021

• 
  Kirish
  
• 
  JavaScript -bu interaktiv va dinamik HTML Web sahifa yaratishga mo‟ljallangan dasturlash tili hisoblanadi. Java Script Netscape Communications va Sun kompaniyalarining birgalikdagi mahsuloti bo‟lib, u 1995 yilda birinchi versiyasi yaratilgan (Java Scropt 1.3). Java Scriptning dastlabki nomi LiveScript deb atalgan va u Netscape tomonidan yaratilgan. Java Script klient va server tomonidan dasturlash tili bo‟lib, u HTML tilining teglarini va Internet brauzer(Microsoft Internet Explorer,Opera,Mozilla, Netscape) oynasini boshqaradi. Bunda brauzerning nimasini boshqaradi degan savol tug‟ilishi mumkin. Bu savolga keyingi bo‟limlarimizda to‟xtalib o‟tamiz. Boshqacha qilib aytganda HTML tili va JavaScript dasturlash tili birgalikda DHTML ni tashkil qiladi. Java Script tili ECMA-262 (Evropa standarti) va ISO-162 62 (Xalqaro standarti) standartlari orqali standartlashtirilgan. Java Script nisbatan olganda ob‟yektga mo‟ljallangan dasturlash tili bo‟lib, Internet uchun klient va server tomonida ishlovchi ilovalar (senariylar) yaratiladi.
  
• 
  Java Scriptda yozilgan dastur kodini oldindan kompilyasiya qilish shart emas va qilinmaydi. Faqatgina dastur kodi interpretatsiya qilinadi. Shuning uchun Java Scriptni “interpretatorli til” deb ataladi. Java Scriptda yozilgan dastur to‟g‟ridan-to‟g‟ri HTML formatida saqlanib bajariladi. HTML fayli yuklangan vaqtda dastur matni brauzer tomonidan interpretatsiya qilinadi va u brauzerda bajariladi. Shuning uchun brauzerni interpretator deb ham nomlash mumkin. Kompilyasiya va interpretatsiya tushunchalariga to‟xtalib o‟taylik. Translyatsiya-bu ma‟lum bir dasturlash tilida yozilgan dastur matnini (kodi) elektron hisoblash mashina tiliga o‟tkazilish jarayoni tushuniladi.Shunday vazifani bajaruvchi maxsus dasturlar translyatorlar deb ataladi. Translyatsiya ikkiga bo‟linadi:
  
• 
  1. Interpretatsiya.
  
• 
  2. Kompilyasiya
  

Interpretatsiya-bu dastur matnidagi har bir qator buyruqlarini qatorma-qator mashina tiliga o‟girilish jarayoni. Kompilyasiya-bu dastur matnidagi har bir qator buyruqlarini mashina tiliga o‟tkazishi bilan birgalikda ularning ketma-ketligini ta‟minlash va sturktura bo‟yicha mashina tiliga o‟tkazilish jarayonidir.

• 
  Javascript operatorlar
  
• 
  Operatorlar: arifmetik amallar, o’zlashtirish, orttirish, kamaytirish. Shartli ifodalar:
  
• 
  Qo’shish “+”, ayirish “-”, ko’paytirsh “*”, bo’lish “/”, qoldiqli bo’lish “%”.
  Bu ifodalar har qanday sonli ifodalarda uchrashi mumkin.
  Shuni ko’rish mumkinki, JavaScriptdagi o’zlashtirish operatorlari C va Java dagilar bilan bir hil: “=”, “+=”, “-=”, “*=”, “/=”, “%=”.
  x=y ifoda boshqa ko’pgina dasturlash tillaridagi kabi “x” o’zgaruvchiga “y” qiymatni berishni bildiradi.
  Quyidagi operatorlar C dagi mos operatorlar bilan bir hil sintaktik qoidalarga ega:
  
• 
  y+=x bilan y=y+x ekvivalent
  y-=x bilan y=y-x ekvivalent
  y*=x bilan y=y*x ekvivalent
  y/=x bilan y=y/x ekvivalent
  y%=x bilan y=y%x – y ni x ga butun bo’lgandagi qoldiq- ekvivalent.
  Shartli ifodalar quyidagi ko’rinishga ega
  

Mantiqiy ifodalar.

• 
  "&&" — mantiqiy AND — "VA";
  "||" — mantiqiy OR — "YOKI";
  "!" — mantiqiy NOT — "YO’Q".
  Misol:
  (a>b)&&(b<=10)||(a>10)
  JavaScripda mantiqiy ifodalarni qisqartirilgan tekshirilishi deb ataluvchi amal doimo qo’llaniladi: B1&&B2 operandda B1=false bo’lgan holda B2 ni baholash bajarilmaydi va false qiymati qaytariladi. Shunga o’hshab B1||B2 B1=true holatda true deb baholanadi. Bunda mantiqiy ifodalarni tahlili chapdan o’ngga qarab olib boriladi va faqatgina to’la ifoda baholanib bo’lishi bilan natija qaytariladi. Shuning uchun agar B2 sifatida funktsiya bo’lsa, u chaqirilmaydi, va agar u aks ta’sirga ega bo’lsa, bu hatolikka olib kelishi mumkin.
  

Taqqoslash operatorlari:

• 
  "= =" -"teng";
  ">" -"katta";
  "<" -"kichik";
  ">=" -"katta yoki teng";
  "<=" -"kichik yoki teng";
  "!=" -"teng emas".
  

• Taqqoslash operatorlari nafaqat sonli ifodalarga, balki satrli ifodalarga ham qo’llanilishi mumkin. Bunda satrlar teng hisoblanadi qachonki ulardagi barcha simvollar ustma-ust tushsa va bir hil tartibda kelsa (bo’sh belgi ham simvol deb qaraladi). Agar satrlar turli hil uzunliklarga ega bo’lsa, u holda uzunroq satr katta hisoblanadi. Agar ularning uzunliklari teng bo’lsa, u holda chapdan o’ngga brogan sari kattaroq nomerdagi simvolga ega bo’lgan satr katta hisoblanadi.

  
  

Tayyorlangan sayt:

• 
  https://skillcorecom.netlify.app
  

Xulosa:
Bugungi mavzudan shuni o’rganish mumkinki HTML web saytning ichki tuzulishiga javob bersa Css uning shakli, ko’rinishini anglatsa JavaScript bo’las unga animatsiyalar va interaktiv funksiyalar qoshadi

•