Жас ҳӘм педагогикалық психология өзбекстан республикасы Жоқары ҳәм орта анраўлы билимлендириў ўәзирлиги Жоқары педагогикалық оқыў орынлары ушын оқыў қолланба

Embrion basqıshı (3-8 hápte)

Bul ana qarnında rawajlanıwdıń jańa embrional dáwiri, ádette, bórtpe payda bolǵannan keyin úshinshi hápteden baslanıp, segizinshi hápteniń sońına shekem dawam etedi. Bul waqıt dawamında dene dúzilisi hám ishki organları rawajlanadı. Dáwir basında embrionda úsh qabat kletkalar tiklenedi. Sırtqı qabatta - ektodermadon shashlar, teriniń sırtqı qabatı hám nerv sisteması rawajlanadı. Orta qabatta - mezodermadon, muskullar, súyekler hám qan tamırları sisteması payda boladı. Ishki qabatta yaki endodermadon awqat sińiriw sisteması hám ókpeler rawajlanadı. Úsh háptelik embrion menen segiz háptelik embrion salıstırılǵanda onıń kórinisinde sezilerli ózgerislerin kóriwimiz múmkin. 3 háptelik embrion uzınlıǵı 2 millimetrden aspaydı. Kletkalardıń dárejelerge bóliniwi baslanıp, organizm kóbirek salamandranı eske túsiredi. Ósiw hám rawajlanıw tezlik penen ámelge asadı, 8 háptelik embrionda kózler, awız, qol hám ayaqlardı kóriw múmkin, miy hám nerv sisteması da oǵada tez rawajlanadı, embrion júregi bir ay aldın óz iskerligin baslap jibergen boladı. Embrionda adamǵa tán bolǵan organlar ol yaki bul formada bar boladı, biraq onıń ólshemleri anaǵa sezilerli dárejede bolmaydı.

Embrionǵa amnion suyıqlıǵı menen tolǵan amnion qabıǵı jaylasadı. Amnion qabıǵı embriondı qorǵap, turaqlı temperaturanı támiyinlep turadı. Embrion ana menen eki sistema arqalı baylanısadı. Kindik sisteması embriondı joldas penen baylanıstıratuǵın qan tamırlarınan ibarat. Joldasqa qan tamırlar kindik sisteması arqalı ananıń qan tamırlarına shekem jetip baradı, biraq tikkeley olar menen birlespeydi. Qan kindik qan tamırlarınıń barmaq tárizli ósimsheleri–qılshıqlar arqalı aǵadı. Qılshıqlar ana qan tamırlarına tikkeley jaqın jaylasqan, bul vitaminlerdiń ótiwi, sonday-aq, ana qanına almasıw ónimleriniń diffuziya mexanizmi esabınan ajıralıw imkaniyatın beredi. Dene bólimleri hám organizm sistemaları embrionallıq dáwirde qáliplesedi hám hámile basqıshında óz wazıypaların nátiyjeli orınlay baslaydı. Dene bólimleri hám ishki organlardıń payda bolıwı menen ana qarnında rawajlanıwdıń ekinshi zárúr basqıshı juwmaǵına jetedi. Organlardıń óz wazıypasın orınlay baslawı náwbettegi sońǵı basqıshına tuwrı keledi.