Жараёни ва ўзбекистон ёшлари”

маънавий 
қадриятлар, хусусан диний қадриятлар
муҳим аҳамият касб этмоқда (1-расм). 
Немис социологи Макс Вебер мамлакатлар тараққиёти асосига ғояни 
қўйиши билан бирга бу борада киши эътиқод қиладиган дин муҳим ўрин тути-
шини таъкидлаб ўтган эди. Хусусан, М.Вебер протестантлик ахлоқи аҳамияти 
ва харизматик тадбиркор шахсининг хусусиятларининг муҳимлигига асосий 
эътибор қаратган. Ўзбекистонда тадбиркорлар қатлами маданиятида маънавий 
қадриятларнинг етакчи ўрин тутиши ва уларнинг моддий қадриятлар билан 
ҳамоҳанг келиши 
авлодлар ўртасидаги алмашинув, диний сиёсат доираси-
даги ижобий тенденциялар, глобаллашув жараёнидаги ўзгаришлар ва ян-
гиликларни қиёсий таҳлил қилиш имкониятининг пайдо бўлганлиги, жа-
миятда жамоавий шаклдаги урф-одат ва анъаналарга муҳим
ўрин тутиши
билан изоҳланади.

---

112
Дунё глобаллашув жараёни ва Ўзбекистон ёшлари
19,9%
7,8%
2,3%
16,8%
18,8%
14,6%
5,8%
14%
Фойда олиш, пул
Эътиқод
Хокимият
Билим, малака
Савоб, инсоф
Масъулиятлилик
Бағрикенглик
Адолатлилик
1-расм. Ёш тадбиркорларнинг қадриятлари
Тадбиркорнинг онгида “иқтисодий қадриятлар” мутлоқлаштиришдан 
қочиш учун гуманизм билан боғлиқ тамойилларни кўриб чиқиш зарур 
бўлади. Гуманизмнинг асосий тамойилларидан бири альтуризм ҳисобланади. 
Бир қарашда, альтруизм иқтисодиёт учун бегона, лекин биз ҳисоблаш ва 
самарадорлигини етишмаслиги сифатида эмас, балки беғаразликнинг бир 
кўриниши сифатида, яъни бошқалар манфаатлари зарарига ўз манфаат-
ларини қондиришдан воз кечиш тамойилидан келиб чиқиладиган бўлса, 
у ҳолда умумий манфаат, жумладан шахсий манфаатларни қондириш 
учун ўзаро иқтисодий фаолиятни самарали ташкил этиш мумкин бўлади.
Н. Ф. Фёдоров таъкидлаганидек, “ўзингиз (эгоизм) ва бошқалар (альтуризм) 
учун эмас, балки ҳамма билан ва ҳамма учун яшаш керак”. Ижтимоий меҳнат 
тақсимотининг чуқурлашуви инсон ҳамма нарсани ўзи қила олмаслигини ва 
бу учун нимадандир воз кечиши лозимлигини назарда тутади. Иқтисодиётда 
воз кечиш тушунчаси субъектнинг умумий манфаат учун ўз фойдасини эъ-
тиборсиз қолдира олиш қобилиятини англатади. 
12%
29%
20%
9%
11%
12%
19%
Кутубхона қуриб берар эдим
Масжид қуриб берар эдим
Тўй ва маросимлар учун ресторан
Стадион ва ўйингоҳлар
Арзон уй-жой
Хусусий мактаб, болалар боғчаси 
ёки ўқув маркази
Кутубхона қуриб берар эдим
Масжид қуриб берар эдим
Тўй ва маросимлар учун ресторан
Стадион ва ўйингоҳлар
Хусусий мактаб, болалар боғчаси 
ёки ўқув маркази