Жаҳон хўжалигида камбағаллик ва очлик муаммолари

Манзиллик – ижтимоий ёрдамнинг мақсадга мувофиқ йўналтирилганлиги

• Манзиллик – ижтимоий ёрдамнинг мақсадга мувофиқ йўналтирилганлиги
• Етарлилик – кўрсатилаётган ижтимоий ёрдамни муддати ва миқдори
• Ўз муддатида кўрсатилиши – ёрдам бериш вақти

Ижтимоий ёрдам тамойиллари:
Молиялаштириш манбалари:

• Давлат бюджети
• Махсус бюджетдан ташқари жамғармалар
• Ҳайрия жамғармалари
• Ҳомийлар

Жаҳон аҳолисининг ижтимоий ҳимоя билан қамраб олинганлик даражаси, % 2019 й.

Мамлакат	Бадал-ларга асосланган тизим	Бадалларга асосланмаган тизим		Ҳуқуқий асос қабул қилинмаган ёки маълумот йўқ,	Қамров даражаси	Ҳисобот йили
	Бандлик билан боғлиқ	Универсал	Ижтимоий ёрдам
Швеция		+		...	100,0	2015
Германия		+	+	...	100,0	2015
Буюк Британия	+	+	+	...	100,0	2015
АҚШ		+	+	...	39,7
Россия	+		+	...	100,0	2015
Қозоғистон			+	...	100,0	2015
Ўзбекистон	+		+	...

Болалар ва оилаларни
ижтимоий ҳимоя қилиш даражаси, %

Мамлакат	Қонун қабул қилинган йил	Оналарни ижтимоий ҳимоя қилишни ташкил этиш ва молиялаштириш		Туғруқ таътили даври, ҳафта	Қамров муддатидаги иш ҳақи тўлов даражаси	Янги фарзандли бўлган оналарга нақд пул кўринишидаги ёрдам
		Таъминотчи	Дастур шакли
Швеция	1891	Ижтимоий суғурта фонди	Ижтимоий суғурта	14-60	77,6	100,0
Германия	1952	Ижтимоий суғурта фонди	Ижтимоий суғурта	14	100,0	100,0
Буюк Британия	1911	Ижтимоий суғурта фонди, давлат бюджети (92%)	Аралаш	13	90,0	100,
АҚШ	-	Ҳукумат	умумий	12	0	-
Россия	1912	Ижтимоий суғурта фонди	Ижтимоий суғурта	20	100,0	69,0
Қозоғистон	1999	Ижтимоий суғурта фонди	Ижтимоий суғурта	18	100,0	44,6
Ўзбекистон	1995	Ижтимоий суғурта фонди	Ижтимоий суғурта	16	100,0	-

Оналарни ижтимоий ҳимоя қилиш даражаси, %

Мамлакат	Қонун қабул қилинган йил	Дастур тури	Кексаларни ижтимоий ҳимоя билан қамров даражаси
			Жами	Мажбурий бадалга	Ихтиёрий бадалга	Бадалсиз
Швеция	1913	Ижтимоий суғурта	100,0	78,9	0,0	21,0
	1913	Ижтимоий ёрдам
Германия	1889	Ижтимоий суғурта	100,0	76,4	23,5	0,1
	2003	Ижтимоий ёрдам
Буюк Британия	1908	Ижтимоий суғурта	100,0	69,2	-	30,8
	1908	Ижтимоий ёрдам
АҚШ	1935	Ижтимоий суғурта	100,0	73,6	-	26,4
	1935	Ижтимоий ёрдам
Россия	1922	Ижтимоий суғурта	100,0	66,2	-	33,8
	-	Ижтимоий ёрдам
Қозоғистон	1991	Ижтимоий суғурта	100,0	70,6	0,0	100,0
	1997	Ижтимоий ёрдам
Ўзбекистон	1956	Ижтимоий суғурта	100,0	45,0	13,9	41,1
	1956	Ижтимоий ёрдам

Кексаларни ижтимоий ҳимоя қилиш даражаси, %

Самарали ривожланиш цикли ва ижтимоий ҳимоя соҳаси

Ижтимоий ҳимоянинг минимал меъёрларини таъминлаш учун инвестициялар
Кафолатланган иш ҳақи/мактаб таълими/соғлиқни сақлаш
Ишга жойлашиш имконияти/
унумдорлик
Уй хўжаликларида истеъмол ва ички талабнинг ўсиши
Муносиб иш ўринларини яратиш/солиқлар тўлаш
Самарали ривожланиш цикли

Ўзбекистонда аҳолини ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтириш йўналишлари

ижтимоий ҳимоянинг умумий тамойилларидан табақалашган ёндашувга асосланган тамойилларга ўтишни жадаллаштириш;
аҳоли турмуш даражасини оширишда шахсий даромадлар ролини ошириш;
ижтимоий кафлатлар тизимининг эгилувчанлигини таъминлаш;
ижтимоий ҳимоя қилиш бўйича чоралар тизими самарадорлигини ошириш;
ижтимоий ҳимояда жамоат ташкилотлари ва хайрия фондлар иштирокини фаоллаштириш;
ижтимоий ҳимояга йўналтирилган маблағлардан фойдаланишда оиланинг ролини ошириш;
ижтимоий ҳмоянинг манзиллилигини кучайтириш;

Ўзбекистонда аҳолини ижтимоий ҳимоялаш тизимини такомиллаштириш омиллари

демографик юклама коэффициентининг юқорилиги;
аксарият корхоналарда маблағлар етишмаслиги боис меҳнат муҳофазаси даражасининг пасайиб бориши;
корхоналарни таркибий қайта қуриш натижасида ортиқча ишчи кучининг озод этилиши ва ижтимоий ҳимояланмаганлик муаммосининг чуқурлашуви;
мамлакат минтақаларининг ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан нотекис ривожланиши натижасида айрим минтақалар аҳолисининг ижтимоий ёрдамга боғлиқлигининг кучйиши;
ижтимоий ходимларни тайёрлаш тизимининг етарли даражада ривожланмаганлиги.

Аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш даражасини ошириш йўллари

аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш тадбирларини молиялаштириш учун бюджетдан ташқари манбаларни жалб этиш;
эҳтиёжманд оилаларни молиялаштиришда айрим нафақа турлари ва имтиёзларни қисқартириш эвазига озод қилинган маблағларни йўналтириш;
минимал ижтимоий стандартларни (жумладан, минтақавий хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда) ҳисобга олиш услубиятини такомиллаштириш;
кам таъминланган оилаларга уй-жой коммунал тўловларни мақсадли ва манзилли субсидиялашни жорий этиш;
ижтимоий ҳимояга муҳтож, аввало кам таъминланган оилаларга кредитлар ажратаётган микромолиялаштириш институтларини кенгайтириш.
Эътиборларингиз учун рахмат!