Janeyeva Saygul Mavzu: Jadidchilik harakati namoyondalari va ularning faoliyati

• 5-21-guruh talabasi
• Janeyeva Saygul
• Mavzu: Jadidchilik harakati namoyondalari va ularning faoliyati

• Jadidchilik harakatining ustuvor vazifasi hisoblangan yo’nalishlarni aytib bering.

• Yangi usul maktablari tarmog’ini kengaytirish

• Qobilyatli yoshlarni chet elga o’qishga yuborish

• Turli ma’rifiy jamiyatlar va teatr truppalarini tuzish

• Gazeta va jurnallar chop etish

• Xalqning ijtimoiy-siyosiy va madaniy ongini o’stirish orqali

• Turkistonda milliy demokratik davlat qurish

• Jadidchilik harakati namoyondalari va ularning faoliyati.

• Samarqandda Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy, Saidahmad Siddiqiy-Ajziy.

• Toshkentda Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy, Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev.

• Xivada Bobooxun Salimov, Polvonniyoz Hoji Yusupov.

• Buxoroda Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev.

• Farg’ona vodiysida Hamza Hakimzoda Niyoziy, Obidjon Mahmudov, Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqxon Ibrat.

• U 1875-yil 19-yanvar kuni Samarqand yaqinidagi Baxshitepa qishlog’ida tug’ilgan. Dastlab Samarqand, so’ngra Buxoro madrasalarida tahsil olib, imom-xatib, qozi, keyin muftiy darajasigacha ko’tarildi. Behbudiy O’zrta Osiyo jadidchilik asoschisi va yo’lboshchisi edi. Shuning uchun ham ,,O’rta Osiyo jadidlar otasi” nomini oldi. Turkistonda ma’rifatparvarlik harakatining rivojlanishiga katta hissa qo’shgan shaxs hisoblanadi. Behbudiyning tashabbusi bilan otasining sharafiga ,,Behbudiya kutubxonasi” deb atalgan kutubxona tashkil etilgan.

• (1875-1919)

• Turkiston o’lkasida ozodlik, millat kelajagi uchun kurashgan ma’rifiy, siyosiy arbob, jadidchilik harakatining yirik namosoydalaridan biri. 1904-yildan boshlab o’lkadagi ijtimoiy-siyosiy, ma’rifiy harakatlarning faol ishtirokchisi. U jadid maktablari ochilishining tashabbuskori va amaliyotchisi milliy gazeta va hurnallari asoschisi, muharrir hamda jadid teatri targ’ibotchisi bo’lgan. Munavar Qori maktablar uchun
• ,,Adibi avval”
• ,,Adibi soniy”
• ,,Yer yuzi”
• kabi darsliklarni yaratdi.

• Munavvar Qodir Abdurashidxonov
• (1878-1931)

• Abdulla Avloniy 1878-yil Toshkent shahrida hunarmand oilasida tug’ilgan. U maktab va madrasa ta’limini olib, o’z zamonasining ma’rifatli va chuqur bilim sohibiga aylandi. O’lkada ta’lim, matbuot, teatr sohalarining rivojlanishiga katta hissa qo’shib, 1907-yilda ,,Shuhrat” azetasiga asos soldi. O’z tashkil qilgan yangi usul maktabi uchun ,,Birinchi muallim”,
• ,,Ikkinchi muallim”,
• ,,Turkiy guliston yoxud axloq”
• kabi darsliklarni yaratdi.

• (1878-1934)

• Turkistonlik taraqqiyparvar sarmoyadorlar yoshlarni chet ellarga yuborib, zarur kasblarni egallab, xalqqa foydali xizmat qiladigan yoshlarni va ular uchun qayg’uradigan jadidlarni qo’llab quvvatladilar. Andijonlik Mirkomil Mirmo’minboyev o’z hisobidan ana shu ishga katta miqdorda mablag’ ajratdi. 1910-yili Buxoroda mudarris Hoji Rafiy, Mirza Abduvohid, Hamidxo’ja Mehriy, Usmonxo’ja va Muhammaddin maxdum kabilar ,,Tarbiyayi atfol” (,,Bolalar tarbiyasi”) jamiyatini tashkil qilib, 1911-yili 15 nafar, 1912-yili 30 nafar talabani Turkiyaga o’qishga yuboradi.