Jamurad yangiboyevich, amirov


Yosh qoramollarni oziqlantirish



Download 4,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet145/438
Sana09.08.2021
Hajmi4,04 Mb.
#143177
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   438
Bog'liq
Чорвачилик асослари

Yosh qoramollarni oziqlantirish
 


 
103 
Qoramollar 
podasini 
sermahsul, 
baquvvat, 
sog‘lom, 
mustahkam 
konstitusiyali  hayvonlar  bilan  to‘ldirishining  asosini  yosh  nasldor  qoramollarni 
o‘stirish  hisoblanadi. Uning asosini oziqlantirish tashkil qiladi. 
 Yosh    qoramollarni  oziqlantirish  xo‘jalikning  yo‘nalishi,  oziqalar    bilan 
ta’minlanganligi, iqtisodiy talablar asosida quriladi. 
 Qoramollarning  yosh  paytida  jadal  o‘stirish,  oshqozon-ichak  tizimini 
hajmi  bo‘lishini ta’minlash  samarali hisoblanib, kelgusida sermahsul hayvonlar 
yetishtirishga  garov bo‘ladi. 
Yosh qoramollar vazn o‘sishi tarkibi yoshi ulgayishi bilan o‘zgarib boradi. 
Sut  davrida  buzoq  vazni  tarkibida  ko‘proq  suv,  protein  va  kam  miqdorda  yog‘ 
to‘planadi; keyingi davrlarda suv nisbati kamayib yog‘ nisbati ortib boradi. 
Yosh  qoramollarga  beradigan  oziqalar  hayvonning  hayotini  saqlash    va 
kunlik o‘sishni  ta’minlashdan iborat bo‘ladi. 
Yosh  qoramollarning  energiyaga  bo‘lgan  talabi    yoshi,  jinsi,  o‘rtacha 
kunlik  vazn  ortishiga  qarab  24  ko‘rsatgich  bo‘yicha  detallashtirilgan  me’yor 
asosida oziqlantiriladi. 
 Erkak nasldor tanalarining kuniga 850-950 g vazn  qo‘shishi, 16  oyligida 
450-500  kg,  urg‘ochi  tanalarining  esa  500-600  g  vazn  qo‘shishi  18    oyligida 
300-350 kg bo‘lishini ta’minlashi shart. 
Yosh  qoramollarni  yoshi  ulg‘ayishi  bilan  energiyaga  bo‘lgan  talabi  ortib 
boradi , 1-3  oyligida 1 kg vazn  ortishiga 3,0- 4,2 oz. birligi; 7-9 oyligida - 6,3-
7,4 oz.birligi; 13-18 oyligida esa 9,5-12,3 oz.birligi talab etiladi . 
100 kg tirik vazniga esa yoshi ulg‘ayishi bilan quruq modda sarfi kamayib 
boradi,  urg‘ochi  tanalarda  7-12  oyligida  2,4-3kg  ,13-18  oyligida  -2,1-2,5kg; 
erkak  tanalarda  esa  7-12  oyligida  -2,2-2,8kg,  ,13-16  oyligida  esa  2,0-2,2  kg  ni  
tashkil etadi. 
Yosh qoramollarning oziqlanishi xususiyati yoshi ulg‘ayishi bilan o‘zgarib    
boradi. Yosh qoramollarni o‘stirish 3 davrga bo‘linadi: yangi tug‘ilganlik davri-
hayotning birinchi 10-15 kuni; sut davri - 4-5 oylikkacha; sut davridan keyingi 
davr - 16-18 oyligigacha, shu davrga kelib urg‘ochi tanalar jismoniy balog‘atga 
erishadi. Yaxshi rivojlangan erkak nasldor buqachalarni 12-14 oyligidan podani 
qayta tiklashda foydalanish mumkin.  
Yosh  qoramollarni  me’yorda  protein  bilan  ta’minlash  ularning  o‘sish  va 
rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi . 
Hayvon  hayotini  saqlab  turish  uchun  100  kg  tirik  vazniga  60  g 
hazmlanuvchi protein ,1 kg vazn ortishi uchun esa 500 g hazmlanuvchi protein 
iste’mol  qilish kerak. 
Ikki oyligigacha buzoqlar asosan  sut mahsulotlari va iste’mol qilib, keyin 
uni  nisbati kamaytirilib o‘simlik oziqalar ko‘paytiriladi, chunki old oshqozonlar 
rivojlanib  mikroorganizm  va  info‘zoriyalar  o‘simlik proteinlardan  to‘laqiymatli 
oqsillar sintez qila boshlaydilar. 


 
104 
3  oylikgacha  ratsion  tarkibidagi  quruq    modda  tarkibida  6-12%,  4-6 
oyligida  16-18%,  7-12  oyligida  20-22%  va  13-24  oyligida  22-24%  kletchatka 
bo‘lishi talab etiladi. 
Quruq modda tarkibida qand 3 oyligida 15-16,5%, 6 oyligida 8,0-9,5%, 7-
12  oyligida  6,5-9,0,  13-24  oyligida  esa  6,5-8,5  %ni  tashkil  qiladi  yoki  quruq 
modda tarkibida kletchatka nisbati ortib qand miqdori kamayib boradi. 
Buzoqlarga  ichiriladigan  sutning  tarkibidagi  yog‘ning  miqdori  3,5-4,0% 
bo‘lishi kerak. 
Turli xo‘jaliklarda  1 bosh buzoqqa sarflanadigan sut yog‘ining miqdori 8-
18 kg ni tashkil qiladi. 
Buzoqlarning  yoshi  ulg‘ayishi  bilan  yog‘ga  bo‘lgan  talab  oshadi.  Bir 
oyligida  ratsion  quruq  moddasida  22-24%    yog‘  bo‘lsa,  6  oyligida  5,0-5,5%. 
Undan keyingi yoshlarda esa 3% dan oshmaydi. 
Yosh  qoramollar  vazn  oshishi  tarkibida  4%  mineral  moddalar  tashkil 
qiladi.  6  oyda    buzoqlar  tanasida  6,  bir    yilda    9-10  kg  mineral  moddalar 
to‘planadi. 
Sut tarkibidagi mineral moddalar yaxshi o‘zlashtiriladi (86-97%). 
Yosh  qoramollarni  oziqlantirishda  mikroelYementlar  alohida  o‘rin  tutadi, 
ular  modda  almashinuvi,  mahsuldorlik,  oziqalar  hazm  bo‘lishi    va 
o‘zlashtirilishiga ta’sir etadi. 
MikroelYementlarga  bo‘lgan  talabini  qondirish  uchun  ratsionning  1  kg 
quruq moddasi hisobiga  50-80  mg tYemir, 5-10 mg mis, 30-60 mg rux, 30-60 
mg marganes, 0,4-0,7 mg kobalt va 0,2-0,6 mg yod to‘g‘ri kelishi kerak. 
Yosh qoramollarning me’yorda o‘sishi ular ratsionida yetarli miqdorda Ava 
D  vitaminlari,  hamda  old  oshqozonlarida  mikroorganizmlar  faoliyati  yetarli 
bo‘lmaganda B guruh vitaminlari bo‘lishi talab etiladi. 
Vitaminlar manbai bo‘lib sut davrida, keyin o‘simlik oziqalari hisoblanadi. 
6  oylikkacha  1  kg  ratsion  quruq  moddasi  tarkibida  26-37  mg,  undan  keyingi 
davrda esa 22-25 mg dan kam bo‘lmagan vitamin A bo‘lishi kerak. 
Quyosh nurida yayratilmagan buzoqlar 2-3 oydan keyingi raxit kasalligiga 
uchraydi.  Shu  bois  yoz  oylarida  8  soatdan  kam  bo‘lmagan  yayratish,  qish 
paytida  esa  ratsionga  qo‘shimcha  0,6-0,9  ming  XB  vitamin  D 

oylikkacha, 
keyinchalik esa 0,4-0,5 ming XB berib turiladi. 
Sut  davrida  6-8  kun  onasining  ug‘iz  suti,  keyin  umumiy  qaymog‘i 
olinmagan sut beriladi. 
Sut  davrida  o‘sish    jadalligiga  qarab  urg‘ochi  buzoqlarga  180-350  kg 
qaymog‘i olinmagan va  200-600 kg qaymog‘i olingan sut ishlatiladi.  Iloji bor 
xo‘jaliklarda  qaymog‘i olinmagan va olingan sutni tejash maqsadida sun’iy sut 
ichirish  yaxshi  natijalar  beradi.    Bundan  tashqari  buzoqlarga  sut  chiqindilari 
(ayron, zardob) berish ularning o‘sish va  rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. 
15-20 kunlikdan buzoqlar o‘simlik (sifatli pichan), yYem va 1 oy oxiridan 
boshlab  shirali  oziqalar  yeyishga  o‘rgatiladi.  Ular  keyichalik  o‘simlik 
oziqalariga  erta  o‘rgatilsa  oshqozon-ichak  tizimining  jadal  rivojlanishiga  sabab 


 
105 
bo‘ladi.  Ko‘proq  sut  va  yYem  oziqalar  berish  esa    ularning  rivojlanishini 
susaytiradi.  Barvaqt  pichan  berish  ularda  kovsh    qaytarilishini  20-25  kunda 
paydo  bo‘lishini  ta’minlaydi,  vaholanki,  1,2-2  oyligida  ular  kunning  4-5  soati 
kovsh qaytarishga sarflaydi. 
Buzoqlarni  yoshligidan  shirali  oziqalarni  yeyishga  o‘rgatish  kerak.  2-3 
oylikdan buzoqlarga sifatli 6 oy mobaynida silos, senaj, lavlagi, yozda esa ko‘k  
o‘tlar yediriladi. 
Buzoqlarni qat’iy xo‘jaliklarda qabul qilingan tartib asosida oziqlantiriladi. 
Sut  va  sut  oziqalari  buzoqlarga  37-39  ◦S haroratda  ichiriladi,  sovuq  holda 
ichirish oziqa hazm qilish jarayoniga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Sut  oziqalari  buzoq  oshqozoniga  kichik  qismlarda  tushishi  kerak,  birdan 
ko‘p ichsa sut shirdonda ivib keyin hazmlanadi. 
Buzoqlarda  oziqalar  hazmlanishi  yaxshi  bo‘lishi  uchun  ularni  me’yordan  
ko‘p oziqlantirmaslik va yangi oziqalarni sekin – asta kiritish kerak. 
6  oy  mobaynida  urg‘ochi  buzoqlarga  180  dan  350  kg  gacha  qaymog‘i 
olinmagan  va  200-600  kg  qaymog‘i  olingan  sut  ichirish  rejalashtiriladi. 
Ko‘pchilik xo‘jaliklarda sut o‘rniga sun’iy sut ichirish mumkin (21-24 kg quruq 
kukun). 
Buzoq yoshi ulg‘ayishi bilan sut oziqalarining nisbati ratsionda kamaytirib, 
yYem va hajmli oziqalar ko‘paytirib boriladi. 
Sutning 1 kg  quruq moddasida  2,7-2,9  oziqa birligi bo‘lgani holda, yYem 
quruq  moddasida  esa  1,1-1,3  oziqa  birligi  bor  xolos,  shuning  uchun  ratsion 
to‘yimliligini ta’minlashda ushbu holni inobatga olish kerak. Dastlab buzoqlarga 
donlar aralashmasidan yYem qilib berish, yoki zavodlar chiqargan omixta yYem 
berish  mumkin.  Bunday  omixta    yYemning  1  kg  da  1,26  oziqa  birligi,  180  g 
hazmlanuvchi protein bo‘ladi. 
Oziqlantirish sxYemasiga binoan buzoqlarga 6 oylikkacha  260 kg pichan, 
400 kg silos yoki shunga teng to‘yimlilikda senaj, 160-180 kg yYem sarflanadi. 
Yoz paytida esa pichan, senaj, silos urniga ko‘k oziqalar yediriladi.  
Nasldor  erkak  buzoqlarni  o‘stirishda  kuniga  750-1000  g  sYemirishini 
ta’minlash ko‘zda  tutiladi, 6 oyda bir boshiga 320-450 kg  qaymog‘i olinmagan, 
600-1000  kg  qaymog‘i  olingan,  220-230  kg  pichan,  200  kg  silos,  100-200  kg 
lavlagi va 195-200 kg yYem; yozda esa pichan, senaj, silos, lavlagi o‘rniga 800-
900 kg ko‘k oziqa beriladi. 

Download 4,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   438




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish