Jamoa tadbirkorligining mohiyati

2.Jamoaviy tadbirkorlik faoliyatining iqtisodi, tashkiliy huquqiy shakillari
Jamoa tadbirkorligi – bu bir guruh fuqarolarning o’zlariga ma’qul bo’lgan mulkchilik shakllarida jamoalarga birlashib, jamoa korxonalarini tashkil qilishlari va shu asosda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishlaridir.
Jamoa tadbirkorligi faoliyati firmalar faoliyatida o’z ifodasini topadi. Firma – muayyan turdagi mahsulot ishlab chiqarishga va xizmat ko’rsatishga ixtisoslashgan, bozordagi talab va taklifga qarab ish tutadigan, iqtisodiy jihatdan erkin va mustaqil korxonadir. Jamoa tadbirkorligi - bu firma mulki ikki yoki undan ortiq odamga tegishli bo'lgan vaziyatni o'z ichiga oladi. Har bir ishtirokchining ulushi ularning umumiy ishga qo'shgan moddiy hissasiga bog'liq. Agar ta'sis hujjatlarida aksiyalar ajratilgan bo'lsa, bu mulk umumiy deb ataladi. Birgalikda mulkchilik har bir ishtirokchining ulushi aniqlanmagan vaziyatda vujudga keladi.
Kollektiv mulkchilik birgalikda qaror qabul qilish, firma mulkiga egalik qilish, tasarruf etish va undan foydalanishni nazarda tutadi.
Dunyoda jamoaviy tadbirkorlik faoliyatining shakllari:

• 
  tijorat kompaniyalari;
  
• 
  biznes sherikliklari;
  
• 
  aktsiyadorlik jamiyatlari.
  

Rossiya Fuqarolik Kodeksi har bir tashkiliy shaklning huquqiy maqomini tavsiflaydi.
Bugungi kunda yirik va kichik biznesda qo'shma korxonalar ustunlik qilmoqda. Kollektiv tadbirkorlik turli kooperativlar tomonidan namoyish etiladi. Ko'pincha bir nechta odamlar o'zlarining xohish-irodalari bilan biron bir faoliyatni amalga oshirish uchun birlashganda, ko'pincha ishlab chiqarish mavjud. Bu sanoat yoki iqtisodiy bo'lishi mumkin. Muhim xususiyatlar - bu shaxsiy ishtirok etish, birlashtirilgan aktsiyalarning mavjudligi.
Kollektiv tadbirkorlik ishtirokchilarning har birining shaxsiy manfaatlaridan kelib chiqqan holda bir guruh fuqarolar tomonidan amalga oshiriladi. Shu bilan birga, barcha manfaatdorlar o'zlarining sa'y-harakatlarini birlashtirib, birgalikda biznes qilishadi. Bu katta cheklovlarni keltirib chiqaradi, chunki tadbirkorlik uchun javobgarlik ishning barcha ishtirokchilariga tegishli mol-mulk bilan bevosita bog'liqdir. Qabul qilingan majburiyatlarni bajarish uchun javobgarlik har kimga tegishli.
Biznes yuritish paytida bunday yuridik shaxs ko'p jihatdan yakka tartibdagi tadbirkorlikka o'xshash standart funktsiyalarni bajaradi.
Zamonaviy iqtisodiyotda jamoaviy tadbirkorlikni subtiplarga bo'lish odatiy holdir. Bu:

• 
  hamkorlik, kompaniyalar;
  
• 
  ishlab chiqarish kooperativlari;
  
• 
  xoldingi;
  
• 
  uy xo'jaligi.