Jamiyatning jadal sur’atlarda axborotlashtirilishi sababli axborot xavfsizligi muammosi nihoyatda dolzarb va doimo shunday bo‘lib qoladi

Nazorat savollari:

1. 
   Axborot xavfsizligiga bo‘ladigan taxdidlar tushunchasi qanday ifodalanadi?
   
2. 
   Taxdidlarni tasniflashda qanday alomatlari asos qilib olinadi?
   
3. 
   Tabiiy va sun’iy taxdidlarni tushuntirib bering.
   
4. 
   Bilmasdan va atayin qilinadigan taxdidlarni tushuntirib bering.
   

2. Axborot xavfsizligining zaifliklari

Zaifliklar tashkilot aktivlari bilan assotsiyatsiyalangan himoyaning kuchsizliklarini ifodalaydi. Ushbu kuchsizliklar nomaqbul mojarolarga sabab bo‘luvchi bitta yoki bir necha tahdidlar tomonidan foydalanishi mumkin. Zaiflikning o‘zi zarar yyetkazmaydi, ammo aktivlarga zarar yetkazishga imkon beruvchi sharoit yoki sharoitlar to‘plami hisoblanadi. Boshqacha aytganda, zaifliklar – tahdidlarning muvaffaqiyatli amalga oshirilishiga imkon beruvchi har qanday omillar. Shu sababli zaifliklarni baholash uchun mavjud xavfsizlik mexanizmlarini identifikatsiyalash va ularning samaradorligini baholash zarur.

Aktivlarga zarar yyetkaza oluvchi mojarolarga sabab bo‘lish uchun taxdidlar va zaifliklar birlashishlari lozim. Shuning uchun taxdidlar bilan zaifliklar orasidagi bog‘liqlikni aniqlash zarur. Quyida xavfsizlikning turli jabxalaridagi zaifliklarga va ulardan foydalana oladigan taxdidlarga misollar keltirilgan.

1. Кadr resurslarining xavfsizligi (ISO/IEC 27002:2005, 8-bo‘lim )
Zaiflik		Zaiflikdan foydalanuvchi tahdid
Xavfsizlikni yyetarlicha o‘rgatilmasligi		Texnik mаdаdlаsh xodimining xаtosi.
Xavfsizlik masalalalaridan bexabarligi		Foydаlаnuvchilаr xаtosi
Monitoring mexanizmlarining mavjud emasligi		Dasturiy foydalanish	ta’minotdan	ruxsatsiz
Telekommunikatsiya va xabarlarni uzatish vositalaridan korrekt (to‘g‘ri) foydalanish bo‘yicha siyosatning mavjud emasligi		Tarmoq foydalanish	uskunasidan	ruxsatsiz
Ishdan bo‘shatilganda xuquqi bekor qilinmaydi	foydalanish	Ruxsatsiz foydalanish

Ishdan bo‘shatilganda resurslarni qaytarishni kafolatlovchi muolaja mavjud emas	O‘g‘rilik
Asossiz yoki norozi xodim	Axborotni ishlovchi vositalarning suiiste’mol qilinishi
Begona xodimning yoki ishdan keyin ishlovchi xodimning nazoratsiz ishlashi.	O‘g‘rilik