Жамиятдаги иқтисодий муаммолар ва уларни ҳал этишда Микроиқтисодиёт фанининг ўрни

Таклифнинг ҳажми товар миқдори ва нархига боғлиқ. Таклиф ҳам хусусий (якка) ва умумий (бозор) таклифидан иборат. Яъни якка ишлаб чиқарувчиларнинг ва барча ишлаб чиқарувчиларнинг ўхшаш товарлар таклифи. Таклифдир талабга қараб ўзгаради.

Таклиф қонуни – таклифнинг миқдори нархга нисбатан тўғри мутаносибликда ўзгаришини ифодалайди. ТФ=Т_мТ_н

Нарх юқори бўлса товар кўпаяди ва аксинча. Бозор нархи талаб ва таклиф кесишган (Е) жойда бўлади. (4-расм). Д-талаб; S-таклиф; Е-мувозанат нарх; ТБ_М=Т*Ф_М.

4-расм. Талаб ва таклиф шкаласи.
Таклиф ўзгаришига маҳсулот баҳосидан ташқари бошқа омиллар ҳам таъсир этади.

Таклиф функцияси:

Q^s=f(P). – бир ўзгарувчили Р-нархга боғлиқ.

Чизиқли таклиф функцияси: Q^s =a+bp «+» - нарх ўсиши таклифнинг ўсишига олиб келади, яъни тўғри пропорционал.

Кўп омилли таклиф функцияси кўриниши:

Q^s =f(P,T,Pp,C,Д,N,B)

Бу ерда:

Q^s – таклиф миқдори;

Р – товар нархи;

Т – технология даражаси;

Рр – ресурслар нархи;

С – солиқ ставкаси;

Д – дотация миқдори;

N – ишлаб чиқарувчилар миқдори;

B – бошқа омиллар:

Битта маҳсулот учун бозорнинг динамик моделини кўриб чиқамиз:

Талаб функцияси: Q^д(t)=а₀+а₁P(t)

Таклиф функцияси: Q^s (t)=b₀+b₁P(t-1)

P(t-1) – олдиндан таклиф этилган нарх

P(t) – келишилган, мувозанат нарх.

бўлса, P(t)=Pe мувозанат нархга тенг бўлади.

Тўғри чизиқли талаб ва таклиф функциялари:

Д=а+А*Р(t)

S=b+B*P(t-1)

t P(t)=P(t-1) бўлади агар бўлса.

Бозорнинг динамик моделида нархлар траекторияси Р(1), Р(2)… ўргамчак тўрига ўхшагани учун бу модел тўрсимон модел дейилади (5-расм).