Jalilova s. X. Taraqqiyot psixologiyasi va differentsial psixologiya

Qisqa muddatli xotirani aniqlash metodikasi
Metodika maqsadi:
Bu metodika qisqa muddatli ko‘ruv xotirasini va uning aniqligini, hajmini aniqlashga mo‘ljallangan.
Metodikani o‘tkazish tartibi:
Sinaluvchiga 12 ta ikki xonali sonlar yozilgan jadval 20 sekund davomida ko‘rsatib turiladi. SHu vaqt davomida sinaluvchi shu sonlarni eslab qolishi zarur va keyin ularni yozish kerak.
Jadval

13	91	47	39
65	83	19	51
23	94	71	87

Metodikani bajarishni baholash sinaluvchining nechta sonni eslab qolganligiga qarab baholanadi. Sog‘lom, katta kishi 7 ta va undan ko‘proq sonlarni eslab qoladi. Metodikani guruhda ham qo‘llash mumkin.

Obrazlarning xotirada saqlanishini aniqlash metodikasi
Metodika maqsadi:
Bu metodika “obrazlarni xotirada saqlanishi” ni aniqlash uchun foydalaniladi. SHuningdek, kasbga yaroqlilik darajasini aniqlashda ham qo‘llash mumkin.
Metodikani o‘tkazish tartibi:
Sinaluvchiga 20 sekund davomida 16 ta rasm (obrazli) tasvirlangan jadval ko‘rsatiladi, u iloji boricha ko‘proq obrazlarni eslab qolishi kerak. Rasmlar yopib qo‘yiladi, so‘ng sinaluvchi shu tasvirlarni chizishi yoki nomini yozishi kerak. Metodikaning bajarilishini baholash to‘g‘ri takrorlangan obrazlar soniga qarab amalga oshiriladi. Sinaluvchi tomonidan 6 ta va undan ko‘proq takrorlansa- norma hisoblanadi.

“Qisqa muddatli xotiraning hajmini aniqlash” metodikasi.

Metodika “A” va “B” variantlarda o‘tkaziladi.
1“A” variant (so‘z bilan ifodalaniladi).
Metodikani o‘tkazish tartibi:
Sinaluvchiga 10 ta so‘z o‘qiladi. So‘zlar o‘qib bo‘lingandan so‘ng, sinaluvchilar so‘zlarni qanday tartibda eshitgan bo‘lsalar, shunday tartibda yozadilar.
Baholash: Sinaluvchiga o‘z o‘rnida va to‘g‘ri yozgan har bir so‘z uchun bir ball beriladi. So‘zlarning o‘rnini almashtirgani uchun 0,5 ball beriladi.
Qisqa muddatli xotiraning hajmi 7± 2 hisoblanadi, ammo bu ko‘rsatgich ba’zan so‘zlarni guruhlash hisobiga oshishi ham mumkin. Masalan: sabzi, sahro, stakan tarzida takrorlansa.
So‘zlar: Tong, sabzi, kumush, sahro, daryo, stakan, bola, uy, karam, maktab.
2 “B” varianti (son bilan ifodalanadi).
Sinaluvchilarga bir qator sonlar miqdor jihatdan o‘sib borishi tartibida o‘qib beriladi. “YOzing” deb buyruq berilgandan so‘ng, sinaluvchilar sonlarni qanday tartibda eshitgan bo‘lsalar shunday tartibda yozishlari zarur. Baholash yuqoridagi “A” variantdagidek amalga oshiriladi. YA’ni har bir to‘g‘ri yozilgan (aytilgan) son uchun bir ball, sonlarning o‘rnini almashtirgani uchun 0,5 ball.
Sonlar: 439, 1625, 4246, 7891, 10325, 12784, 15846, 25431, 36835, 79647.

“O‘ZINGNI ANGLA” TESTI

Quyidagi “Harakat”, “Hotirjamlik”, “Ishonch”, “Ishonchsizlik” kabi 4 guruxga birlashtirilgan 16 ta timsollarga diqqat bilan qarang. Har bir guruxdan sizning holatingizga mos keladigan bittadan timsolni tanlang. Endi natijani hisoblang.
Natijalar tahlili

Harakat	Xotirjamlik	Ishonch	Ishonchsizlik
a – 4	a – 10	a – 10	a – 10
b – 8	B – 8	b – 8	b – 8
v – 2	V – 2	v – 6	v – 2
g – 10	G – 4	g – 2	g - 6

a	b
v	g

Harakat

а	b
v	g

Xotirjamlik

a	b
v	g

Ishonch

. . . . . . . a	b
--- --- --- --- --- --- v	g

Ishonchsizlik