Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

overdraft
ni keng qo‗llashidadir. Overdraft 
mijozning joriy hisob raqami bilan bevosita bog‗liq bo‗lib, mijozga 
hisob raqamidagi kredit qoldig‗i doirasida o‗rnatilgan limitlar asosida 
chek olish huquqini beradi. Mijozning xarajatlari hisob raqamiga 
tushadigan mablag‗lardan vaqtinchalik ortib ketsa (masalan, korxona 
oborot 
kapitalini 
moliyalashtirishda), 
kreditning 
bu 
turidan 
foydalaniladi. Buyuk Britaniyada overdraft muddatlari bir necha oydan 
tortib, to bir necha yilgacha belgilanishi mumkin, ammo yilda bir marta 
kreditni to‗liq qaytarish talab qilinadi. To‗lanmagan qoldiq bo‗yicha foiz 
har kuni hisoblab boriladi. Kreditning bu turi mijoz uchun eng arzon 
hisoblanadi, chunki bu yerda u faqat ishlatilgan mablag‗lar uchun pul 
to‗laydi.
 
 
Ssuda
 
hisob raqami
bo„yicha kredit
kreditlashning boshqa 
an‘anaviy turi hisoblanadi. Overdraftdan farqli ravishda mijozga alohida 
ssuda hisob raqami ochilib, uning debetiga bank tomonidan berilgan 
kredit summasi, kreditda esa shu mablag‗lardan foydalanish aks 
ettiriladi. 
Overdraftning zamonaviy shakli bo‗lib, 
byudjet hisob raqami
hisoblanadi. Qarz oluvchi hisob raqamiga ma‘lum bir summalarni 
qo‗yish majburiyatini olib, bank muntazam ravishda to‗lovlarni olib 
boradi va kerak paytda kredit beradi. Kreditlashning limiti hisob 
raqamiga qo‗yilgan mablag‗ miqdoriga bog‗liq bo‗lib, odatda, limit 
qo‗yilgan mablag‗ miqdoridan 30 marta ko‗p bo‗ladi. 
Uy-joy sotib olish uchun ingliz qarz oluvchilari qurilish jamiyatlari 
tomonidan 20-25 yil muddatga beriladigan ssudalardan foydalanishadi. 

---

96
e) omonotchilar mablag‗lari saqlanishi va ular manfaatlariga ziyon 
keltirishi mumkin bo‗lgan boshqa hollarda Markaziy bank banklarga 
vasiy tayinlash to‗g‗risida qaror qabul qiladi. Vasiy tayinlash to‗g‗risida 
qaror qabul qilishda Markaziy vasiylik mexanizmi orqali bankning 
moliyaviy holatini zarur ijobiy holatga olib chiqish, bank aktiv va 
passivlarini saqlab qolishga e‘tibor qaratadi.