Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

 
2-
§
. Plastik kartochkalar muomalasini tashkil etish va ular orqali 
hisob-kitoblarni amalga oshirish tartibi 
 
Plastik kartochkalari bir vaqtning o‗zida depozit, hisob-kitob, kassa 
va kredit instrumenti funksiyalarini bajaradi. Ko‗plab rivojlangan 
mamlakatlar to‗lov tizimida plastik kartochkali naqd pulsiz hisob-
kitoblarda muhim o‗rinni egallaydi.
Texnikaviy 
tomondan 
plastik 
kartochkalar 
magnitli 
va 
mikroprotsessorlilarga ajratiladi. Bizdagi ko‗pchilikka ma‘lum to‗lov 
kartochkasi magnitli hisoblanadi, ma‘lumotlar kartochkaning ichida 
bo‗luvchi tor magnitli chiziqda saqlanadi 
Kartochka 
tizimida 
magnitli 
kartochkalardan 
tashqari 
mikroprotsessorli yoki ―smartkartochka‖lar ham ishlatiladi.
Plastik kartochkalarning emitenti – plastik kartochkani chiqargan, 
mijozlarning hisob-kassa operatsiyalarini ro‗yobga chiqaruvchi bank 
hisoblanadi. 
Plastik kartochkaning egasi – jismoniy yoki yuridik shaxs bo‗lgan 
mijoz, bank emitent bilan shartnoma tuzadi (bankdagi hisob 
shartnomasi, 
bankdagi 
jamg‗armasi, 
kredit 
shartnomasi 
v.h.), 
belgilangan chiqim limiti doirasida plastik kartochka ishlatilganda 
operatsiyani ro‗yobga chiqaruvchi bo‗lib jarayonlarda qatnashadi. 
Jismoniy shaxslar turli plastik kartochkalarga ega bo‗lishlari 
mumkin. 
Hisob-kitob kartochkasi – bank kartochkasining turi bo‗lib, bankda 
hisob raqamga ega bo‗lgan shaxslarga plastik kartochka egasining 
emitent bilan tuzgan shartnomaga muvofiq belgilangan limitda pullik 
hisob-kitob bajarishga, tovarlar va xizmatlar uchun to‗lovlarni amalga 
oshirishda ishlatiladi, naqd pul olinishi mumkin (bunday plastik 
kartochkalarni debet kartochkalar deb ham yuritiladi). 
Kredit kartochkasi – bankning kredit kartochkasi bo‗lib, bunda 
plastik kartochkaning egasi emitent bilan tuzilgan shartnoma shartlariga 
muvofiq emitent tomonidan ajratilgan kredit liniyasi va xarajat limiti 
541