Jahon tarixi

«M a’rifatli  boshqaruv»  davrining  boshlanishi.  Chetel 
davlatlari  uchun  «ochilish»  Yaponiya  iqtisodiga  ham  salbiy 
ta ’sir  ko ‘rsata  boshladi.  Chunki  Yaponiya  bozorlarining 
chetel  tovarlari  bilan  to ‘ldirilishi  Yaponiya  manufaktura  va 
hunarm andchilik  ishlab  chiqarishiga  katta  zarba  berdi. 
Natijada  mamlakatda  chetelliklarni  quvib  chiqarishni  talab 
qiluchilar  harakati  kuchaydi.
Ayni  paytda  samuraylarning  savodxon  qismi  va  ziyolilar 
Yaponiya  chetelliklar uchun  yopiq bo‘lgan yillarda  mamlakat 
taraqqiyoti  AQSH  va  G ‘arbiy  Yevropa  davlatlaridan  orqada 
qolganligini  yaxshi tushunganlar.  Shuning  uchun  ular  chuqur
123

---

islohotlar o‘tkazish yo‘li bilan Yaponiyani zamonaviy davlatga 
aylantirish  haqida  o‘ylay  boshladilar.
Im perator  tarafdorlari  Yaponiyani  modernizatsiya  qilish 
uchun  kurashuvchilar  harakatidan  syogun  hokimiyatini  tu- 
gatish  va  imperator  hokimiyatini  qayta  tiklash  uchun  foyda- 
lanishga  qaror  qildilar.
Shu  tariqa  mamlakatning  kuch  bilan  ochilishi  va  syogun 
hukumatining  chet  davlatlar  bilan  imzolagan  noteng  shart- 
nomalari  mamlakatda  fuqarolar  urushi  boshlanishiga  turtki 
b o ‘ldi.  Syogun  hokim iyatini  ag‘darish  u chun  ommaviy 
harakatning  asosiy  kuchini  samuraylar  tashkil  etdi.  Ularga 
qishloq  va  sharlarning  boy  ham da  o ‘rta  tabaqalari  qo ‘- 
shilishdi.  Fuqarolar  urushi  natijasida  syogun  hokimiyati 
ag‘darildi.
1867-yilda  Tokugava  sulolasining  oxirgi  syoguni  imperator 
Musuxito  foydasiga  oliy  hokimiyatdan  voz  kechdi.  Shu  yili 
unga  imperator  Meydzi  («ma’rifatli  boshqaruv»)  no mi  bilan 
toj  kiydirildi.