Mustaqil o’zlashtiriladigan mavzular bo’yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlanadi va uni taqdimoti tashkil qilinadi.
5 (a’lo) baho – mustaqil xulosa va qaror qabul qila oladigan, ijodiy fikrlay oladigan, mustaqil mushohada yuratadigan, olgan bilimini amalda qo‘llay oladigan, fan (mavzu) ning mohiyatini tushunadigan, biladigan, ifodalay oladigan, aytib beradigan hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lgan talabaga qo‘yiladi.
4 (yaxshi) baho – mustaqil mushohada yuratadigan, olgan bilimini amalda qo‘llay oladigan, fan (mavzu) ning mohiyatini tushunadigan, biladigan, ifodalay oladigan, aytib beradigan hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lgan talabaga qo‘yiladi.
3 (qoniqarli) baho – olgan bilimini amalda qo‘llay oladigan, fan (mavzu) ning mohiyatini tushunadigan, biladigan, ifodalay oladigan, aytib beradigan hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lgan talabaga qo‘yiladi.
2 (qoniqarsiz) baho – talaba fan dasturini o‘zlashtirmagan, fan (mavzu) ning mohiyatini tushunmaydigan hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lmagan talabaga qo‘yiladi.
Asosiy va qo'shimcha o'quv adabiyotlar hamda axborot manbalari
Asosiy adabiyotlar
1. Қ.Усмонов, М.Содиқов, С.Бурхонова. Ўзбекистон тарихи. Тошкент. 2005
2. А.Муҳаммаджонов. Темур ва Темурийлар даври. Тошкент. 1996
3. Ҳ.Зиёев. Ўзбекистон мустақиллиги учун курашларнинг тарихи. Тошкент. 2001
4. И.Жабборов. Ўзбеклар турмуш тарзи ва маданияти. Тошкент. 2003
Qo'shimcha adabiyotlar
1. Мирзиёев Ш.М. Эркин ва фаровон демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 29 б.
2. Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт
тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. 47 б.
3. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 485 б.
4. Буюк сиймолар. Алломалар (уч китоб) . Т.Мерос. 1995. 1996. 1998
5. Ўзбекистон совет мустамлакачилиги даврида. Ўзбекистоннинг янги тарихи. Т.Шарқ. 2000
6. Р.Шарипов Х.Бобоев. Туркистон жадидчилик ҳаракати тарихидан. Т.Ўқитувчи. 2002
7. У.Абдуллаев. Ўрта Осиёда қадимги бошқарув ва илк давлатчилик тарихшунослиги. Т.2009
8. Беленицкий А.М., Бентович И.Б., Большаков О.Г. Средневековый город Средней Азии. Л., 1973.
9. Буряков Ю.Ф. Генезис и этапы развития городской культуры Ташкентского оазиса. Т., 1982. Pdf
10. Ғуломов Я.Ғ. Хоразмнинг суғорилиш тарихи. Т.1959.
11. Древняя и средневековая культура Сурхандарьи. Т. 2001. pdf
12. Древняя и средневековая культура Чача. Т.1979.pdf
13. Чориев З., Аннаев Т. ва бошқалар. Ал-Ҳаким Ат- Термизий. 2008 й.
14. Кабиров А., Сагдуллаев А. Ўрта Осиё археологияси. Ўқув қўлланма. Т.: Ўқитувчи, 1990. pdf.
15. Мирсоатов Т., Мирсоатова С. Ўрта Осиё археологияси. Ўқув қўлланма. Ф.: 2002.
16. Мирсоатова С. Ўзбекистоннинг тош даври археологияси тарихи ва антропогенези масалалаи. Ф.: 2017.
17. Мирсоатова С. Одамнинг пайдо бўлиши (ўқув услубий кўрсатма). Ф.: 2018.
18. Набиев А. Тарихий ўлкашунослик. Ўқув қўлланма. Т.: Фан, 1996. pdf.
19. Жабборов И. М. Ўзбек халқи этнографияси. — Т., 1994.
20.Нафасов Т. Ўзбекистон топонимларининг изоҳли луғати. Т.,1988.
21. Сагдуллаев А.С. Қадимги Ўзбекистон илк ёзма манбаларда. Ўқув қўлланма. Т.: Ўқитувчи, 1996. pdf.
22. Сагдуллаев А.С. Қадимги Ўрта Осиё тарихи. Ўқув қўлланма. Т., 2004.
23. Сагдуллаев А.С., Аминов Б.Б., Якубов Б.С. Қашқадарё тарихидан лавхалар. Қарши. 1997.
24. Сулейманов Р.Х. Древний Нахшаб. Т., 2000. Pdf
25. Хужайов Т. Хужайова Г. Ўзбек халқининг антропологияси ва этник тарихи. — Т., 1995.
26. Erica Hunt. Local History. Segue Foundation. New York. – 1993.
Хужайов Т. Қадимги аждодларимиз қиёфаси. — Т., 1992.
Internet saytlari
1. http://e-tarix.uz/
2. https://kitobxon.com/uz/kitob/ozbekiston_tarihi-1
3. http://akadmvd.uz/wp-content/uploads/2003-hasanov-ozb-tar-II-uz.pdf
4. https://ziyouz.uz/durdona-toplamlar/ozbekistonning-yangi-tarixi/
5. https://uz24.uz/reviews/top-10:-ozbekiston-tarihidan-sozlovchi-muzeylar
1920-1921 yillаrdа Shimоliy Fаrg’оnа vа Sаmаrqаnd vilоyatidа o’tkаzilgаn etnоgrаfiyagа оid sаfаrgа kim bоshchilik qildi?
A) Sеmеnоv B) P.Tоlstоv
C) M.Аndrеyеv D) P.Pоtаpоv
Abu Rayxоn Beruniy hindistоnda yashagan paytida (IX) Hindistоnni nimalari haqida yozgan?
A) Daryolari B) Tоg’lari
C)Yo’llari D)Ularni barchasi haqida
Amir Temur xukumrоnlik yillarida (1370-1405y) tarixiy geоgrafik asarlarni kimlar yaratgan.
A)Abdurоziq Samarqandiy, Ulug’bek, Bоbur kabilar
B)Ali Qushchi, Ulug’bek, Utamish xоji kabilar C)Mahmud Ibin Vali, Ulug’bek kabilar
D)Abdurazaq Samarqandiy, Ulug’bek, Ali Qushchi
Antarktida materigi qaysi asrda оchilgan?
A)XVII asrda B)XVIII asrda
C)XIX asrda D)XX asrda
Beruniyning “at-Tafhim” asaridagi dunyo kartasida qaerlar tasvirlangan?
A)G`arbiy yarim sharni tasvirlagan
B)Sharqiy yarim shar ko’rsatilgan
C)Оsiyo ko’rsatilgan
D)Yevrоpa, Xurоsоn erlari ko’rsatilgan
Buyuk geоgrafik оchilishlar davrida kimni kartalari muhim rоlg‘ o’ynagan?
A)Kоpernikni B)G.Galileyni
C)Eratоsfenni D)Ptоlemeyni
Nаrshахiyning “Tаriхi Buхоrо” аsаri kim tоmоnidаn rus tiligа tаrjimа qilingаn?
A) V.L.Vyatkin B) V.V.Bаrtоld
C) K.Likоshin D) M.Sоlоvyov.
O’lkа tаriхini o’rgаnish O’rtа Оsiyodа qаchоndаn bоshlаngаn?
A)XX аsr bоshlаri B)XIX аsr ikkinchi yarmi C)XIX аsr bоshlаri D)XX аsr охiri
O’lkаshunоslik fаni nеchа turgа bo’linаdi?
A) 2 B) 3 C) 4 D)5
Dastlab o’zbеk va tojiklarga xos tip sifatida “Pomir-Farg’ona” tipini taklif qilgan olim kim?
A) YArxo B) S.P.Tolstov
C) YU.V.Bromlеy D) A.YU.YAkubovskiy
“O’zbеk xalqining shaklanish jarayoni” asarining muallif kim?
A) K.SHoniyozov B) M.Ishoqov
C) S.P.Tolstov D)A.YU.YAkubovskiy
Quyidagilardan qaysilari gidrooykonimlar sirasiga kiradi?
A)Uchmashat, Ulug‘nor, Toshsaqa
B)Botirquduq, Ayriqiya,Qizilqiyoq
C)Baliqchi, Laylkakon, Vaximkor
D)Oqterak, Beshariq, Pichanzor
O’rtа Оsiyo оlimlаr jаmiyatining mаqsаdi nimа edi?
A)O’rtа Оsiyo tаriхini o’rgаnish
B)O’rtа Оsiyo iqtisоdiyotini o’rgаnish
C)O’rtа Оsiyo tаriхi, gеоgrаfiyasi, stаtistikаsi, iqtisоdiyoti o’rgаnish
D)O’rtа Оsiyo mаdаniyatini o’rgаnish
Fаrg’оnа vоdiysi bilаn Оlоyni birinchi mаrtа tеkshirib chiqqаn оlim kim?
A) N.Svеrtsоv B) I.V.Mushkеtоv
C) P.Fеdchеnkо D) V.V.Dоkuchаеv
Turkistоn хаlq univеrsitеti qаchоn оchildi?
A)1917 yildа B)1919 yildа
C)1920 yildа D)1918 yildа
V.L.Vyatkin tоmоnidаn Ulug’bеk rаsаdхоnаsining o’rni nеchаnchi yildа tоpildi?
А)1908-1910 yillаr B) 1908-1909 yillаr
C)1910-1911 yillаr D)1908-1910 yillаr
Muhаmmаd Sоlih o’zining “Tаriхi jаdididаi Tоshkаnd” nоmli аsаrini yozishidа qаysi rus shаrqshunоsi оlimidаn mаslаhаt оlgаn?
A) V.V.Bаrtоld B) A.Kun
C) I.V.Mushkеtоv D) N.Sеvеrtsоv
O’zbеk хаlqining shаkllаnishi nеchаnchi аsrdа nihоyasigа еtdi?
A)XV-XVI аsrlаr B) XIV-XVI аsrlаr
C)XI-XII аsrlаr D) IX-XII аsrlаr
Qanday atamalar oronimik atamalar deyiladi?
A)Tog‘ nomlari, o‘r-qir relief shakllarini bildiradigan atamalar
B)Suv havzalari nomlarini bildiradigan atamalar
C)Xalq orasida mashhur bo‘lgan nomlarni bildiradigan atamalar
D)Balandliklar nomlarini bildiradigan atamalar
Fаrg’оnа o’lkаshunоslik muzеyi qаchоn tаshkil tоpgаn?
A)1898 yil mаydа B)1899 yil mаydа
C)1890 yil iyundа D)1897 yil iyuldа
“Gulshаn ul muluk” nоmli аsаr qаchоn yarаtilgаn?
А) XIX аsr 30 yillаri B) XX аsr 30 yillаri
C) XVIII аsr 50 yillаri D) XX аsr охiri
1839 yilda qaеrda etnograflar jamiyati tashkil qilingan?
A) Parijda B) Nyuyorkda
C)Moskvada D) Londonda
“O’zbеk” so’zining kеlib chiqishi to’g’risidа birinchi bo’lib mulоhаzа yuritgаn shаrqshunоs оlim kim?
A) Yakоv Хаnikоv B) А.Vаmbеriy
C) V.V.Bаrtоld D) V.I Dаl
“Sibir erlarining chzmasi kitоbi” dastlab kim tоmiоnidan chizilgan?
A) P.I.Gоdunоv B) S.U.Remezоv
C)A.Gumbоlg‘vt D)M.Lоmоnоsоv
“Xiristianlar tоpоgrafiyasi” nоmli kitоbning muallifini belgilang.
A) Pleniy starshiy B) Ptоlоmey
C) Strabоn D) Kоsma Indikоplоv
“Yerning surati” (“Kitоb surat al-arz”) asar muallifini belgilang.
A) Abu Rayxоn Beruniy B) Z.M.Bоbur
C) Al-Farg’оniy D)Al-Xоrazmiy
O’zbеk xalqining etnogеnеzi va etnik tarixi kitobining muallifi kim?
A) Akadеmik K.Shoniyozov B) A.Asqarov
S) prof. I. Jabborov D) S.Tolstov.
“Турк” сўзининг маъносини тушунтириб беринг?
A) Кучли қуввати B)Тоза мусаффо
C) Муқаддас миллат D)Чорвадор аҳоли
“Yo’llar va davlatlar kitоbi” ni mullifini belgilang.
A) Ibin Battuta B) Ibin Xоrdadbeh Idrisiy
C) Yoqut Hamaviy D) Muhаmmаd Mir Оlim
“Оrоl dеngizi vа Хivа хоnligi хаritаsigа izоhnоmа” аsаri qаchоn vа kim tоmоnidаn yozilgаn?
A) 1851 yil, V.V.Vеlyaminоv-Zеrnоv
B) 1858 yil, N.P.Ignаtеv
C) 1851 yil, Ya.Хаnikоv
D) 1863 yil, H. Vаmbеri
“Оsiyo tabiiy geоgrafiyasi” nоmli 4 tоmli asarni kim yozgan?
A) Aleksandr Gumbоlg‘vt B) Karl Ritter
C) Semenоv Pyotr Pyotrоvich D) N.A Severtsоv
“Etnologiya” terminini fanga ilk marotoba qachon va kim olib kirgan?
A) “Enologiya” termenini ilk marotoba fanga 1784- yil A.Shavshann olib kirgan.
B) “Etnologiya” termeni fanga ilk marotoba 1884 yil E.Taylor tomonidan olib kirilgan.
C) “Etnologiya” termeni fanga 1854-yil DJ.Frezer olib kirgan
D) “Etnologiya” termenini 1784-yil M.Maklay tomonidan olib kirilgan.
Университет қандай маънони англатади? A)“Жамоа корпаратция йиғинди”
B)”Ўқиш жойи” C)”Умумий фанлар” D)А,В,С
1870 yildа Tоshkеntdа оchilgаn Turkistоn хаlq kutubхоnаsidа dаstlаb, nеchа jild kitоb bоr edi?
A) 1800 tа B)1700 tа C) 1900 tа D)1600 tа
1872 yili Kun bоshchiligidа Turkistоn аlbоmi tuzilаgаnini bilаsiz. Bu аlbоmdа nеchа dоnа rаngli rаsm mаvjud?
A) 1300 tа B) 1250 tа C)1262 tа D) 1552 ta
Fаrg’оnаning qаdimgi nоmi Fаrg’оnа yoki Pаrfоnа bo’lgаnligini qаysi shаrqshunоs оlim isbоtlаb bеrgаn?
A) Х.Vаmbеri B) N.Ya.Mаrr
C) Х.Vоstоkоv D) V.Livshits
Fеdchеnkоning “Turkistоn o’simliklаri” dеgаn аsаri nеchаnchi yildа e’lоn qilindi?
A) 1915-y B)1900-y C)1910-y D) 1912-y
1876 yil Pеtеrburgdа chаqirilgаn III хаlqаrо shаrqshunоslik s’еzdidа turkistоnlik tаrхchilаrdаn kim qаtnаshdi?
A) Аkrоmpоlvоn Аsqаrоv
B) Sаttоrхоn Аbdug’оffоrоv
C) Muhаmmаd Sоlih
D) Mirzо Buхоriy
1917 yilgа qаdаr tоpоnimikа fаni vаzifаsini qаysi fаn bаjаrаr edi?
A) Аrхеоlоgiya B) Etnоgrаfiya
C)Tаriхiy gеоgrаfiya D) Аntrоpоlоgiya
Abu Ali Ibn Sinо geоgrafiyaga оid qanday fikirlar bergan?
A) “Kitоbi ash shifо”asarida fikirlar bergan
B) Tekislklarni xоsil bo’lishi to’g’risida fikirlar bergan
C) Tоg’lar, minerallar hоsil bo’lishi to’g’risida fikirlar bergan
D) Tоg’lar, tekisliklar, minerallar, qattiq yumshоq erlar, metallar, tоshlar turlari to’g’risida fikirlar bergan.
41. Ulug’bek farmoni bilan o’g’li Abdulatif qayerga noib etib tayinlanadi?
a) Balxga
b) Hindiston
c) Xitoy
d) Mo’g’iliston
42. 1451-yilda kim Abu Said yordami bilan Samarqandga Mirzo Abdullaga qarshi yurish qiladi?
a) Abulhayirxon
b) Shayboniyxon
c) Umarshayx
d) Kuchkunjixon
43.Temuriylar davrida qaysi yerlar “Mulki devoniy” deb atalgan?
a) Davlatga tegishli yerlar
b) Hukmdorga tegishli yerlar
c) Diniy muassasa yerlari
d) Jamoa yerlari
44.Qaysi Temuriy hukmdorlar muntazam ravishda Xitoy bilan elchilik aloqalari olib borganlar?
a) Shoxruh va Mirzo Ulug’bek
b) Mirzo Bobur
c) Mironshoh
d) Shohruh
45.Mirzo Ulug’bek qaysi qadimgi yunon olimlari asarlarini o’rgangan?
a) Aflotun, Arastu, Gipparx, Ptolomey
b) Gippokrat, Gipparx
c) Aflotun, Arastu
d) Gipparx, Ptolomey
46.Ulug’bek rasadxonasida olib borilgan ilmiy kuzatishlar natijasida qancha yulduzlar o’rganilgan?
a)1018 ta qo’zg’almas yulduzlarning o’rni va holati aniqlanib, ularning astronomik jadvali tuzilgan
b) 928 ta qo’zg’almas yulduzlarning o’rni va holati aniqlanib, ularning astronomik jadvali tuzilgan
c) 1008 ta qo’zg’almas yulduzlarning o’rni va holati aniqlanib, ularning astronomik jadvali tuzilgan
d) 1098 ta qo’zg’almas yulduzlarning o’rni va holati aniqlanib, ularning astronomik jadvali tuzilgan
47. Mirzo Ulug’bekning shoh asari qaysi?
“Ziji jadidi Ko’ragoniy”
To’rt ulus tarixi
Temurnoma
Osmon jismlari
48.Ulug’bekning yil hisobi hozirgi hisob kitoblardan qancha farq qilgan?
Bir minutu ikki sekundga
0,5 minutu uch sekundga
Bir minutu bir sekundga
O’n minutu yetti sekundga
49. Kamoliddin Behzod qaysi tarixiy siymolar portretlarini chizgan?
Husyan Boyqaro, Shayboniyxon, Alisher Navoiy
Amir Temir, Alisher Navoiy
Ulug’bek, Bobur
Shohrux, Ulug’bek
50.Movaraunahrda shayboniylar sulolasi nech yil davom etdi?
100 yil
90 yil
80 yil
95 yil
51.Shayboniylar davrida nechanchi yildan boshlab Buxoro xonligi tashkil topgan hisoblanadi?
1533
1523
1518
1565
52.1601 yili Samarqand yaqinidagi Bog’i shamolda bo’lgan jangdan so’ng Buxoro xonligida qaysi sulola o’z hukmronligini boshlagan?
Ashtarxoniylar
SHayboniylar
Mang’itlar
Minglar
53. Ashtarxoniylar sulolasi o’rniga Buxoroda qaysi sulola hokimiyat tepasiga kelgan edi?
Mang’itlar
Joniylar
Juzlar
Minglar
54.1646 yili yangi Urganch shahriga kim asos solgan edi?
Abulg’oziy Baxodirxon
Muhammad Amin
Nodirshoh Ashraf
Muhammad Rahim
55. Qo’ng’irotlardan qaysi inoq rasman 1804 yili xon unvoniga ega bo’lgan edi?
Eltuzarxon
Elbarsxon
Anushaxon
Otsis
56. Dastlab Shohruxbiy davrida qaysi joy Farg’ona xonining qarorgohiga aylangan edi?
Tepaqo’rg’on
Chodak
Namangan
Qo’qon
57. Qo’qon xoni Umarxon 1818 yili qanday unvonga ega bo’ladi?
Amir al-muslimin
Iskandari soniy
Fotixxon
Xalifai davron
58.Ubaydullaxon 1530-1536 yilarda Buxoroda qanday obida qurdirgan edi?
Mir Arab madrasasi
Minorai Kalon
Labihovuz
Chorminor
59.“Shayboniynoma” asarining muallifi kim?
Mulla Muhammad Solih
Alixonto’ra Sog’uniy
Fozilbek Otabek o’g’li
Mirzo Olim Mushrif
60.O’rta Osiyo hududlarini bosib olishda Rossiya qaysi mamlakat bilan raqobatlashgan?
Angliya
Frantsiya
AQSH
Germaniya
61.Turkistonni zabt etishda Rossiya imperiyasi qanday maqsadlarni ko’zlagan?
Xom-ashyoga ega bo’lish, Janubiy davlatlarga O’rta Osiyo orqali yo’l ochish, Sanoat mahsulotlarini sotish uchun bozorlarini qo’lga kiritish.
Xom-ashyoga ega bo’lish
Janubiy davlatlarga O’rta Osiyo orqali yo’l ochish
Sanoat mahsulotlarini sotish uchun bozorlarini qo’lga kiritish
62.Turkiston general-gubernatorligining markazi qaysi shahar bo’lan?
Toshkent
Qo’qon
Samarqand
Buxoro
63.Rossiya va Buxoro o’rtasida tinchlik to’g’risida sulh qachon tuzildi?
1868 y iyunda
1860 y sentyabrda
1858 y mayda
1979 y iyulda
64.Rus mustamlakachilariga qarshi 1873-1876 yillarda bo’lib o’tgan qo’zg’olonga kim boshchilik qilgan?
Po’latxon
Dukchi Eshon
Qurbonjon Dodxoh
Olimxon
65.Turkiston general-gubernatirligi nechanchi yili tashkil qilindi?
1867 yil
1858 yil
1845 yil
1894 yil
66.Rossiya va Xiva o’rtasida Xiva xonligining qaram davlatga aylantirilishi haqidagi bitim qachon imzolandi?
1873 yil
1869 yil
1858 yil
1889 yil
67.Turkiston general-gubernatorligining birinchi general-gubernatori kim edi?
K.P.Kaufman
M.D.CHernyaev
A.M.Gorchakov
C.A.Perovskiy
68.Qachon va qaerda “vabo isyoni” bo’lib o’tgan?
1892 yil Toshkentda
1890 yil Buxoroda
1882 yil Qo’qonda
1875 yil Xivada
69.1916 yilgi qo’zg’olonning markazi qaer edi?
Jizzax
Andijon
Toshkent
Samarqand
70.Dukchi Eshon boshchiligidagi Andijon qo’zg’oloni qachon bo’lib o’tgan?
1898 yil may-iyunda
1896 yil iyunda
1888 yil mayda
1879 yil iyun-iyulda
71.“Tarjimon” gazetasi kim tomonidan va qachondan boshlab nashr qilingan?
1833 y I.G’aspirali tomonida
1823 y M.Behbudiy tomonidan
1815 y H.Hamza tomonidan
1826 y A.Fitrat tomonidan
72.Turkiston avtonom respublikasi bo’lgan “Turkiston Muhtoriyati” qachon tashkil etildi?
1917 yil 27 noyabrda o’lka musulmonlarining IV-qurultoyida
1916 yil 25 oktyabrda Sovetlarning V-qurultoyida
1915 yil 26 oktyabrda o’lka musulmonlarining III-qurultoyida
1914 yil 29 noyabrda Sovetlarning VI-qurultoyida
73. Turkiston Muxtoriyatini kim va qachon yakson qildi?
1918 yil fevral oyida Skoblev armiyasi.
1917 yil fevral oyida Kaufman armiyasi.
1935 yil mart oyida Perovskiy armiyasi.
1906 yil feral oyida CHernyaev armiyasi.
74.Istiqlolchilik harakati namoyandalari - bu
Madaminbek, Mulla Ergash, SHermuhammadbek, Ibrohimbek
SHermuxammadbek, Ibrohimbek, Monstrov
Madaminbek, Mulla Ergash, Dukchi Eshon
Mulla Ergash, Monstrov, Ibrohimbek
75.Yangi iqtisodiy siyosat (YAIS) qaysi yili o’tkazilgan?
1921 yil
1918 yil
1919 yil
1930 yil
76.Turkiston hududida nechanchi yillarda yer-suv islohoti utkazilgan?
1921-1922 va 1925-1929 yillarda
1918-1922 va 1926-1928 yillarda
1919-1920 va 1924- 1926 yillarda
1920-1921 va 1924-1926 yillarda
77.Turkiston ASSR qachon tashkil topgan?
a) 1918 yil
b) 1917 yil
c) 1935 yil
d) 1916 yil
78.Qaysi yillarda arab alifbosidan lotin alifbosiga o’tildi?
20-yillar oxirida
1917-yillar boshida
20-asr boshida
19-asr oxiri
79.Urush yillarida O’zbekistonga necha kishi ko’chirib keltirildi?
1 million
200 ming
90 ming
100 ming
80.O’zbekistonda Fanlar Akademiyasi qachon tashkil etildi?
1943 yil noyabrda
1942 yil oktyabrda
1936 yil sentyabrda
1940 yil avgustda
81.Qayta qurish yillarida (1985-1990 yy) O’zbekistonda qanday o’zgarishlar ro’y berdi?
O’zbek tiliga Davlat maqomining berilishi va jamoat fikrining o’zgarishi
O’zbekiston Respublikasining yangi Konstitutsiyasining qabul qilinishi
Bozor munosabatlariga o’tilishining e’lon qilinishi
O’zbekistonning BMT ga qabul qilinishi
82.O’zbekistonda ilk bor Prezidentlik boshqaruvi qachon joriy etildi?
1990 yil 24 martda
1989 yil 21 oktyabrda
1989 yil 17 avgustda
1990 yil 22 iyunda
83.O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoniga asosan Mudofaa ishlari vazirligi tashkil etildi
1991 yil 6 sentyabrda
1990 yil 31 avgustda
1989 yil 25 avgustda
1999 yil 5 iyunda
84.Toshkent shahrida Respublikaning ilk oliy o’quv yurti qaysi yili ochildi?
1918 yil
1917 yil
1915 yil
1936 yil
85.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentligiga umumxalq saylovlari qaysi yillarda bo‘lib o‘tgan edi?
1990, 1991, 1995, 2000-yillar
1990, 1991, 2000-yillar
1991, 2000 -yillar
1990, 1991-yillar
86.1991yil 19-avgustda …
SSSRda Prezident vakolatlari vitse-prezident G I Yanayevga o‘tkazilganligi e'lon qilindi
“Sovet rahbariyatining Bayonoti” loyihasi tayyorlandi”
Preziden¬t I A Karimovning Hindistonga rasmiy tashrifi boshlandi
SSSR IIV va DHK O‘zbekiston SSRning qonuniy tasarrufiga olindi
87.O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi loyihasi birinchi marta umumxalq muhokamasi uchun qachon matbuotda e'lon qilingan edi?
1992-yil 26-sentabr
1991-yil 26-noyabr
1991-yil 18-noyabr
1992-yil 20-noyabr
88.Qachon mamlakatimizda ilk bor ikki palatali parlamentga savlovlar bo‘lib o‘tdi?
2004-yil dekabr-2005- yil yanvar
2003-yil dekabr -2004-yil dekabr
2002-yil mart
2000-yil noyabr-dekabr
89.Xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlariga necha yoshga to‘lgan fuqarolar saylanadi?
21 yosh
18 yosh
25 yosh
35 yosh
90.Mamlakatimizda qachondan o‘lim jazosi bekor qilindi?
2008-yil 1-yanvar
2010-yil 22-yanvar
2000-yil 14-dekabr
2005-yil 1-yanvar
91.O’zbekistonda “Mustaqillik Deklaratsiyasi” qachon qabul qilindi?
1990 yil iyunda
1987 yil aprelda
1985 yil yanvarda
1981 yil sentyabrda
92.O’zbekiston Respublikasi Prezidentligiga birinchi umumxalq saylovi qachon bo’lib o’tdi?
1991 yil 29 dekabr
1988 yil 1 sentyabr
1990 yil 2 yanvar
1989 yil 5 aprel
93.O’zbekiston Respublikasi mustaqilligini qaysi davlat birinchi bo’lib tan oldi?
Turkiya
Qozog’iston
Tojikiston
Rossiya
94.Mustaqil O’zbekistonda faoliyat olib boruvchi partiyalarning nomini ko’rsating
NDPU, Milliy tiklanish, Fidokorlar, Adolat, O’zR LDP
Demokratik, Liberal, Nasroniy, Otan
O’zR KP, Islom partiyasi, Akromiylar, Sotsialistik partiya
Erk, Birlik, Vatan taraqqiyoti, Xizbut tahrir
Amir Temur vafotidan oldin kimni taxt vorisi etib tayinlaydi?
a) Pirmuhammadni
b) Og’li Mironshohni
c) Halil Sultonni
d) Umarshayxni
96.1997 yilda Parijda O’zbekistonning qaysi shaharlarini 2500 yillik muborak sanalari nishonlandi?
Buxoro, Xiva
Samarqand, Xiva
Samarqand,Toshkent
Buxoro, Qarshi
97.1999 yil noyabr oyida Evropa havfsizlik va hamkorlik tashkilotining Istanbul shahrida Prezident IA Karimovning qaysi taklifi qabul qilindi?
terrorizmga qarshi xalqaro tashkilot
iqtisodiy hamkorlik xalqaro tashkiloti
erkin iqtisodiy zonalar haqida
chegara hududlarini o’zaro himoyasi haqida
98.O’zbekistonda demokratiya qanday printsiplarga asoslanadi?
Umuminsoniy qadriyatlar printsipiga. Ijtimoiy adolat va qonunchilikka
Xokimiyatni taqsimlash printsipidagi odilikka
Qonunlarga so’zsiz amal qilishga
adolatga
99.Bozor iqtisodiyoti nimani anglatadi?
Bozor iqtisodiyoti deb, erkin pul munosabatlariga asoslangan, iqtisodiy monopolizmni inkor etuvchi, qonunlar orqali boshqarishga aytiladi.
Bozor iqtisodiyoti bu – iqtisodiy manopolizmni inkor qiladi.
Bozor iqtisodiyoti bu monopolizmni inkor etuvchi, qonunlar orqali boshqarishga aytiladi.tovar, pul munosabati
Bozor iqtisodiyoti bu narxlarni erkinlashtirish.
100.Shanxay Hamkorlik tashkilotini tuzish tashabbuskorlari bo‘lgan davlatlarni aniqlang.
Xitoy, Rossiya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston
Xitoy, AQSH, O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Tojikiston
Xitoy, Rossiya, Hindiston, O‘zbekiston, AQSH
Xitoy, O‘zbekiston, Mo‘g‘uliston, Qirg‘iziston, Pokiston
101.O‘zbekistonda nechanchi yil “Yoshlar yili” deb nomlangan?
2008
2009
2010
2011
102. O'zbekiston Liberal-demokratik partiyasining ijtimoiy-siyosiy gazetasini aniqlang.
A) "Jamiyat"
B) "O'zbekiston ovozi"
C) "Mohiyat"
D) "XXI asr"
103. Quyidagi qaysi xayriya jamg'armasi "Ma'naviyat va ma'rifat" jamoatchilik markazi qoshida tuzilgan?
A) "Xalq ijodiyoti"
B) "Mahalla"
C) "Usta"
D) "Oltinmeros"
104. YuNESKO qaroriga ko'ra 1995-yilda respublikamizning qaysi shahrida Markaziy Osiyo tarixini tadqiq qilish xalqaro instituti tashkil etilgan?
A) Toshkentda
B) Buxoroda
C) Xivada
D) Samarqandda
105. 1992-yil fevralda O'zbekiston tinchlikni mustahkamlash, inson huquqlarini himoya qilish bo'yicha katta tadbirlarni amalga oshirayotgan nufuzli tashkilot ...
A) EXHTga a'zo bo'ldi
B) YuNESKOga a'zo bo'ldi
C) GUAMga a'zo bo'ldi
D) Yevropa Ittifoqiga a'zo bo'ldi
106. I.A. Karimov O'zSSR Oliy Kengashining qaysi majlisida Prezident etib saylangan edi?
A) XI chaqiriq, ikkinchi sessiyasida
B) XII chaqiriq, birinchi sessiyasida
C) XIII chaqiriq, uchinchi sessiyasida
D) IX chaqiriq, birinchi sessiyasida
107. O'zbekiston Respublikasining "Siyosiy partiyalar to'g'risida"gi qonuni qachon qabul qilingan?
A) 1994-yil 25-mayda
B) 1995-yil 11-yanvarda
C) 1996-yil 26-dekabrda
D) 1994-yil 17-fevralda
108. 1992-yilning 8-dekabrigacha Mustaqil O'zbekiston Respublikasining vaqtinchalik konstitutsiyasi vazifasini bajargan hujjatni aniqlang.
A) "O'zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi asoslari to'g'risida" gi qonun
B) "O'zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi asoslari to'g'risida Oliy Kengash bayonoti"
C) "O'zbekistonning mustaqillik deklaratsiyasi"
D) "O'zbekiston SSR Konstitutsiyasiga o'zgartirishlar va qo'shimchalar kiritish to'g'risida"gi qonun
109. Amir Temur haykali birinchi bo'lib qayerda va qachon o'rnatildi?
A) 1996-yil Samarqandda
B) 1993-yil Toshkentda
C) 1996-yil Shaxrisabzda
D) 1992-yil Samarqandda
110. O'rta Osiyo xalqlarining eng qadimgi yozma manbalaridan biri Avestoning 2700-yilligi nechanchi yilda nishonlangan?
A) 2000-yilda
B) 2001-yilda
C) 2002-yilda
D) 2003-yilda
111. O'zbekiston Respublikasining neft mustaqilligi qachon ta'minlandi?
A) 1995-yil
B) 1996-yil
C) 1997-yil
D) 1998-yil
112. Qachon O'zbekiston Respublikasi Mudofaa ishlari Vazirligi Mudofaa Vazirligiga aylantirildi?
A) 1995-yil 24-fevral
B) 1992-yil 14-yanvar
C) 1992-yil 3-iyul
D) 1996-yil 24-aprel
113. "O'zbekiston Respublikasining Milliy xavfsizlik konsepsiyasi to'g'risida"gi qonuni qabul qilingan sanani aniqlang.
A) 1995-yil fevral
B) 1997-yil avgust
C) 1996-yil aprel
D) 1992-yil yanvar
114. Nechanchi yilda Markaziy Osiyo bilan Eron temir yo'l tarmoqlari tutashtirildi?
A) 1995-yil
B) 1996-yil
C) 1997-yil
D) 1998-yil
115. 1991-yil 26-sentabrda ...
A) O'zbekiston Respublikasi Mudofaa ishlari vazirligi tashkil etildi
B) O'zbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati tashkil etildi
C) O'zbekiston Respublikasi Milhy gvardiyasi tuzildi
D) O'zbekiston Respublikasi Baynalmilal Markazi tashkil etildi
116. O`zbekiston Respubning "O'zbekiston Respublikasi Markaziy Banki to`g'risida"gi Qonuni qabul qilingan sanani aniqlang.
A) 2000-yil 24-mart
B) 1995-yil 21-dekabr
C) 1991-yil 15-fevral
D) 1994-yil 1-iyul
117. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Mahalla" hayriya jamg'armasini tashkil etish to'g'risidagi farmoni e'lon qilingan sanani aniqlang.
A) 1992-yil 2-iyul
B) 1992-yil 12-sentabr
C) 1992-yil 8-oktabr
D) 1992-yil 10-dekabr
118. "Lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosini joriy etish to'g'risida"gi Qonun qabul qilingan sanani aniqlang.
A) 1992-yil 28-fevral
B) 1993-yil 2-sentabr
C) 1995-yil 10-may
D) 1995-yil 22-dekabr
119. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Toshkentda Xalqaro islom tadqiqoti markazini tashkil etish to'g'risida Qarori qabul qilingan sanani aniqlang.
A) 1995-yil 22-dekabr
B) 1993-yil 2-sentabr
C) 1995-yil 19-may
D) 2000-yil 25-fevral
120. Quyidagi siyosiy partiyalarni ular tashkil topgan vaqti bilan berilgan to'g'ri javobni toping.
1) "Fidokorlar" milliy-demokratik partiyasi; 2) Xalq demokratik partiyasi; 3) Milliy tiklanish demokratik partiyasi; 4) "Adolat" sotsial-demokratik partiyasi;
a) 1991-yil, 1-noyabr; b) 1995-yil, 3-iyun; c) 1995-yil, 18-fevral; d) 1998-yil, 28-dekabr
A) 1-a, 2-d, 3-c, 4-b B) 1-d, 2-c, 3-b, 4-a C) 1-d, 2-a, 3-b, 4-c D) 1-d, 2-a, 3-c, 4-b
121. Mustaqil O'zbekiston Respublikasi tarixidagi quyidagi voqealarni ular sodir bo'lgan yillar bilan to'g'ri berilgan javobni toping.
1) "O'zbekiston Respublikasining davlat bayrog'i to'g'risida" qonun qabul qilindi;
2) "O'zbekiston Respublikasining davlat gerbi to'g'risida" qonun qabul qilindi;
3) "O'zbekiston Respublikasining davlat madhiyasi to'g'risida" qonun qabul qilindi;
4) O'zbekiston Respublikasi milliy valyutasi - so'm muomalaga kiritildi.
a) 1994-yil 1-iyul; b) 1992-yil 10-dekabr; c) 1991-yil 18-noyabr; d) 1992-yil 2-iyul.
A) 1-c, 2-d, 3-b, 4-a B) 1-c, 2-d, 3-a, 4-b C) 1-b, 2-a, 3-d, 4-c D) 1-a, 2-d, 3-b, 4-c
122. Mustaqillik yillarida islom dunyosida aziz va mukarram hisoblangan quyidagi vatandoshlarimizni ularning necha yillik yubiley tantanalari nishonlanganligi bilan to'g'ri berilgan javobni toping.
1) Mahmud az-Zamahshariy; a) 900;
2) Abduxoliq G'ijduvoniy; b) 920;
3) Xoja Ahror Vahy; c) 675;
4) Bahouddin Naqshbandiy; d) 600
A) 1-b, 2-a, 3-d, 4-c B) 1-c, 2-a, 3-b, 4-d C) 1-a, 2-b, 3-c, 4-d D) 1-d, 2-a, 3-c, 4-b
123. 1991-yil 15-fevralda ...
A) umumxalq referendumi tashkil etish va uni o'tkazish haqida O'zSSR Oliy Kengashining farmoni e'lon qilindi.
B) Moskvada nFavqulodda Holat Davlat Komiteti" tuzildi.
C) O'zbekiston Oliy Kengashi "O'zbekistonning davlat ramzlari to'g'risida" maxsus qaror qabul qildi.
D) "O'zbekistonning davlat ramzlari to'g'risidagi" dastur umumxalq muhokamasiga qo'yildi.
124. Birinchi Prezident I.Kaximov asarlarining 7-jildi qanday nomlanadi?
A) "Yangicha fukrlash va yashash davr talabi"
B) "Biz kelajagimizni o'z qo'limiz bilan quramiz"
C) "Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo'lida"
D) "Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir"
125. Amir Temur yodi xotirasiga atab bunyod etilgan temuriylar tarixi davlat muzeyining tantanali ochilish marosimi qachon bo'lib o'tdi?
A) 1996-yil 18-oktabr
B) 1996-yil 9-aprel
C) 1997-yil 18-oktabr
D) 1997-yil 21-aprel
126. Buyuk ipak yo'lini tiklashga bag'ishlangan Boku konferensiyasi qachon bo'ldi?
A) 1998-yil sentabrda
B) 1996-yil mayda
C) 1999-yil aprelda
D) 1999-yil martda
127. 1990-yil 11-sentabrda RSFSR Oliy Sovetining II sessiyasi ...
A) "xalq xo'jaligini barqarorlasbtirishning kechiktirib bo'lmaydigan vazifalari"ni muhokama qildi.
B) "Ittifoq dasturi Konsepsiyasi" haqida farmon qabul qildi.
C) N. Rijkovning "Bosbqariladigan bozor iqtisodiga o'tish" baqidagi dasturini qabul qildi.
D) Shatalinning "500 kun" dasturini qabul qildi.
128. 1990-yil 17-oktabrda ...
A) "O'zbekiston xalq xo'jaligini sog'lomlashtirish va bozor iqtisodiyotiga o'tishning asosiy prinsiplari" umumxalq muhokamasi uchun e'lon qilindi.
B) O'zSSR Prezidenti LA. Karimov "Bozor iqtisodi-dolzarb masala" mavzusida SSSR Oliy Soveti sessiyasida ma'ruza qildi.
C) O'zSSR Oliy Soveti sessiyasi "Rtifoqning yangi shartnomasi va bozor iqtisodiyotiga o'tish dasturi"ni atroflicha muhokama qildi.
D) O'zSSR Oliy Soveti "Mulkka egalik qilish, uni tasarruf etish, taqsimlash va undan foydalanish" to'g'risida qaror qabul qildi.
129. 1992-yil 10-dekabrda Oliy Kengashning o'n birinchi sessiyasida ...
A) "O'zbekiston Respublikasining davlat bayrog'i to'g'risida"gi qonun qabul qilindi.
B) "O'zbekiston Respublikasining davlat gerbi to'g'risida"gi qonun qabul qilindi.
C) "O'zbekiston Respublikasining davlat madhiyasi to'g'risida"gi qonun qabul qilindi.
D) Davlat mulkini xususiylashtirish borasida ilk marotaba qizg'in bahslar bo'lib o'tdi.
130. I.A.Karimov qaysi asarida "Yangilangan jamiyatning siyosiy va davlat tuzilishi insonga uning siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy turmush tarzini erkin tanlab olishni kafolatlashi kerak" deya alohida ta'kidlagan?
A) "O'zbekiston bozor munosabatlariga o'tishning o'ziga xos yo'li"
B) "O'zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo'hda"
C) "O'zbekiston XXI asr bo'sag'asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari"
D) "O'zbekistonning o'z istiqlol va taraqqiyot yo'li"
131. I.A.Karimovning O'zbekiston Respublikasi Oliy majlisining birinchi chaqiriq birinchi sessiyasida so'zlagan ma'ruzasi qanday nomlangan?
A) "O'zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolming asosiy tamoyillari"
B) "Vakillik hokimiyatini vujudga keltirish -huquqiy davlatning ustuvor yo'nalishi"
C) "Ko'p partiyaviyli Oliy majlis - huquqiy demokratik davlat asosi"
D) "Oliy Majlis - siyosiy ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolning asosiy poydevori"
132. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 1996-yil oktabrdagi Farmoni bilan ...
A) Inson huquqlari bo'yicha O'zbekiston Respublikasi Milliy Markazi tashkil etildi.
B) "O'zbekiston RespubHkasi Oliy Majlisining Senati to'g'risida" qonun qabul qilindi.
C) "O'zbekiston Respublikasi referendumini o'tkazish to'g'risida" qaror qabul qilindi.
D) "O'zbekiston Respublikasining Markaziy Banki to'g'risida" qaror qabul qihndi.
133. 1991-yil 21-avgust kuni O'zbekiston Prezidentining Farmoni bilan___
A) Respublika, ichki ishlar vazirligi va Davlat xavfsizligj Qo'mitasi qonuniy ravishda O'zbekiston RespubHkasi tasarruga olindi
B) "Favqulodda Holat Davlat Komiteti"ning O'zbekiston Konstitutsiyasi hamda qonunlariga zid keladigan qarorlari va farmonlari noqonuniy deb e'lon qilindi
C) O'zbekistonning davlat mustaqilligi to'g'risida qonun loyihasini tayyorlash hamda 31 avgust Oliy Kengash sessiyasini chaqirishga qaror qildi
D) Respublika Kompartiyasining KPSS MK bilan aloqasini to'xtatish va uning Markaziy organlaridagi o'z vakillarini chaqirib olishga qaror qildi
134. O'zbekistonda iqtisodiyotni isloh qilishning birinchi bosqichi ...
A) narxlarni to'la erkinlashtirish bilan tugadi.
B) O'zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksini joriy etish bilan yakunlandi.
C) qishloq xo'jaligida fermer xo'jaliklarining tuzilishi bilan yakun topdi.
D) narxlarning qisman erkinlashtirilishi bilan yakun topdi.
135. Iqtisodiy islohotlarning birinchi bosqichida O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi qabul qilgan sohaga oid qonunlarning uchinchi yo'nalishi to'g'ri ko'rsatilgan javob qatorini toping.
A) yangi iqtisodiy munosabatlarni, eng awalo, xususiy mulkchilikni va ko'p ukladli iqtisodiyotni shakllantiruvchi qonunlar majmuasi
B) xo'jalik yuritishni tartibga soluvchi qonunlar
C) O'zbekistonning tashqi iqtisodiy faoliyatini belgilab beruvchi huquqiy normalar
D) inson huquqlarini, aholining ijtimoiy qo'Uab-quvvatlanishi va ijtimoiy kafolatni ta'minlaydigan qonunlar
136. Istiqlol yillarida O'zbekistonda kadrlar bilan ishlash tajribasini tahlil qilib Birinchi Prezident I.Karimov kadrlarni uch toifaga bo'lgan edi. Undagi 2-toifaga qanday kadrlar kirishi ko'rsatilgan javob qatorini toping.
A) faqat o'z manfaatini o'ylaydigan , xalq g'ami va tashvishidan begona kishilar
B) yosh tashabbuskor, kuch qudratga to'la, Vatan ravnaqi uchun fidoyilik bUan xizmat qiluvchi kadrlar
C) befarq, loqayd odainlar, hech kimga qarshi gapirishni, dushman orttirishni istamaydigan kadrlar
D) o'tish davridagi og'ir vaziyatdan foydalanib qolishga harakat qiladiganlar
137. Parlamentni ikki palatali tizimga aylantirishni hal etish masalasi Oliy Majlisning nechanchi sessiyasida ko'rib chiqildi?
A) Ikkinchi chaqiriq ikkinchi sessiyasida, 2000-yil 25-may
B) Ikkinchi chaqiriq yettinchi sessiyasida, 2001-yil 6-dekabr
C) Ikkinchi chaqiriq sakkizinchi sessiyasida, 2002-yil 4-aprel
D) Ikkinchi chaqiriq o'ninchi sessiyasida, 2002-yil 12-dekabr
138. O'zbekiston Respublikasida iqtisodiy islohotlarning birinchi bosqichida Oliy Kengash tomonidan qabul qilingan iqtisodiy sohaga oid qonunlarning to'rtinchi yo'nalishi to'g'ri ko'rsatilgan qatorni toping?
A) O'zbekistonning tashqi iqtisodiy faoliyatini belgilab beruvchi huquqiy normalar
B) xo'jalik yuritishni tartibga soluvchi qonunlar
C) inson huquqlarmi, aholining ijtimoiy qo'llab-quwatlanishi va ijtimoiy kafolatini ta'minlaydigan qonunlar
D) yangi iqtisodiy munosabatlarni, eng avvalo, xususiy mulkchilikni va ko'p ukladli iqtisodiyotni shakllantiruvchi qonunlar majmuasi
139. O'zbekiston SSR Oliy Kengashining tarixiy ahamiyatga ega bo’lgan o'n birinchi chaqiriq 11-sessiyasi bo'lib o'tgan sanani aniqlang.
A) 1990-yil 29-avgust
B) 1989-yil 20-oktabr
C) 1990-yil 29-oktabr
D) 1990-yil 24-mart
140. Qachon O'zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.Karimov farmoni bilan "Zulfiya" nomidagi Davlat mukofoti ta'sis etildi?
A) 1999-yil 10-iyun
B) 1996-yil 26-aprel
C) 1995-yil 22-dekabr
D) 1995-yil may
Talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichini nazorat qilishda quyidagi mezonlarga asoslaniladi: