«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

Eksport tarifi 
Eksport bojlari eksport tovarlari mamlakat chegarasidan chiqib ketayotganda olinadigan majburiy 
to’lovdir.
 
§ 3.4. Tarifli boshqaruvning afzallik va kamchiliklari 
Protektsionizmning salbiy xususiyatlariga quyidagilarni kiritish mumkin: 

Aholi turmush darajasida sof yo’qotishlarning ortib ketishi. Import bojlari kiritilganidan keyin 
xaridorlar olib kirilgan tovarlar uchun yanada yuqoriroq haq to’lashga majbur bo’lishadi. Bu 
investitsiyalarga aylanishi mumkin bo’lgan iste’moldan ortadigan jamg’armalarni kamayishiga olib 
keladi.

Yanada ko’proq mamlakatlar tomonidan tarif cheklashlarini joriy etilishining zanjir reaktsiyasi 
bilan bog’liq xalqaro ko’paytiruvchi effektning paydo bo’lishi.

Milliy iqtisodiyotda nosamaraviy sohalar va korxonalarning saqlanib qolishi. Milliy korxonalarga 
imtiyozlar berilishi sharoitida ishlab chiqaruvchilarda xarajatlarni kamaytirish va raqobatbardosh 
tovarlar ishlab chiqarishga rag’bat bo’lmaydi.

Iqtisodiy sohada korruptsiya va o’z amalidan foydalanishning boshqa ko’rinishlari keng tarqaladi. 
Milliy iqtisodiyotning «yopiqligi» odatda TIFning kriminallashuvi uchun ozuqa muhitini yaratadi.
Hukumatning TIFni tartibga solish bo’yicha chora-tadbirlar kompleksini joriy etishga majbur 
etuvchi omillar (ijobiy omillar) ichida quyidagilarni ajratib ko’rsatish mumkin:

Iqtisodiyotning yangidan shakllanayotgan sohalari qudratli xorijiy kompaniyalar raqobatidan 
himoyalash.

---

13 

Davlat ko’magisiz tuzilmasini qayta qurishning iloji bo’lmagan jahon bozorida raqobatbardosh 
bo’lmagan «eski» sohalarni qo’llab-quvvatlash.

Diskriminatsion savdo siyosati olib borayotgan mamlakatlar yoki kompaniyalarga javob tariqasida 
demping va xorijiy raqobatning boshqa nohalol usullari bilan kurashish.

Jahon bozor kon’yunkturasidagi tebranishlarning milliy iqtisodiyotga ta’sirini kamaytirish. Bu omil 
xomashyo va tabiiy resurslar eksport qiluvchi mamlakatlar uchun dolzarb hisoblanadi.

Byudjetning daromad qismini ko’paytirish - o’tish davri iqtisodiyotli va rivojlangan mamlakatlarda 
davlat byudjeti ko’pincha protektsionistik siyosatning tarkibiy unsurlari bo’lgan bojxona bojlari va 
boshqa egri soliqlar hisobiga amalga oshiriladi.