«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

Savdo va 
taraqqiyot 
bo’yicha BMT 
Anjumani 
(YuNKTAD) 
Konferentsiya 
OON po 
torgovle i 
razvitiyu 
UN Conference 
on Trade and 
Development 
BMT tizimi doirasidagi maxsus 
muassasa. 
Savdoda eng 
qulay sharoit 
yaratish rejimi 
Rejim, chtobы 
sozdatь naibolee 
blagopriyatnыe 
usloviya 
Mode to create 
the most 
favorable 
conditions 
mamlakatlar o’rtasida kelishilgan 
xolda 
o’rnatilgan 
savdo 
operatsiyalarining imtiyozli tartibi. 
Sanoat 
taraqqiyoti 
bo’yicha BMT 
Anjumani 
(YuNIDO) 
Konferentsiya 
OON po 
promыshlennom
u razvitiyu 
United nations 
industrial 
development 
organization 
BMT tizimi doirasidagi maxsus 
muassasa. 
Saldo 
Salьdo 
Balance 
muayyan vaqt davomida moliyaviy 
tushumlar va sarflar, eksport va 
import 
qiymati 
(savdo 
balansi 
saldosi), 
xorijiy 
to’lovlar 
va 
tushumlar (to’lov balansi salьdosi) 
o’rtasidagi farq. 
Soliq imtiyozi
Nalogovыe 
lьgotы 
Tax 
requirement 
soliq 
to’lovchilarning 
ayrim 
toifalariga 
qonun 
hujjatlarida 
belgilangan tartibda soliq to’lashdan 
to’liq, qisman va vaqtincha ozod 
qilish shakli. 
Transmilliy 
korporatsiya 
(TMK) 
Transnatsionalь
naya 
korporatsiya 
Transnational 
corporation 
chet el aktivlariga ega bo’lgan yirik 
kompaniyani 
iqtisodiy 
tashkillashtirish ko’rinishi. 
To’g’ri 
invetsitsiyalar 
Pryamыe 
investitsii 
Direct 
investments 
foyda olish bilan birgalikda kapital 
ko’yilayotgan 
ob’ekt 
ustidan 
nazoratni 
ta’minlash 
xuquqini 
beruvchi kapital qo’yilmalari. 

---

83 
To’lov balansi 
Platejnыy 
balans 
Payment 
Balance
mamlakatning barcha rezidentlarining 
qolgan barcha mamlakatlar bilan 
ma’lum vaqt oraligidagi (odatda bir 
yil) iqtisodiy bitimlari natijalarini 
sitsemalashtirilgan 
xolda 
qayd 
etilishidir. 
Tashqi qarz 
Vneshniy dolg 
External debt 
 
mamlakat hukumati, moliya-kredit 
tashkilotlari, yirik korxonalarining 
boshqa mamlakatlar moliya-kredit 
muassasalaridan 
qarzga 
olgan 
moliyaviy mablag’larining jami 
hajmi. 
Tashqi savdo
Prigranichnaya 
torgovlya 
Foreign trade 
bir 
mamlakatning 
boshqa 
mamlakatlar bilan savdosi. 
Tashqi savdo 
siyosati
Vneshne-
torgovaya 
politika 
Foreign trade 
policy 
bir mamlakatni boshqa mamlakatlar 
bilan 
olib 
borayotgan 
savdosi 
(eksporti va importi) borasidagi 
siyosati. Bunga teng huquqlilik va 
ikki 
tomonlama 
manfaat 
olish 
ko’zda 
tutiladi. 
Eksport 
va 
importning 
tovar 
tarkibi 
va 
geografik 
hajmiga 
asosan 
olib 
boriladi. 
Umumiy bozor 
Obщiy rыnok 
Common 
market 
ishlab chiqarish omillarini milliy 
chegaralar orqali erkin ko’chib o’tishi 
ta’minlanadigan iqtisodiy integratsiya 
ko’rinishi. 
Unifikatsiya 
Unifikatsiya 
Unification 
turli xildagi mahsulotlar, detallar, 
uzellar va boshqa qo’llaniladigan 
materiallar 
va 
texnologik 
jarayonlarni ratsional jihatdan bir 
xilligini ta’minlash 
Franchayzing 
Franchayzing 
Franchising 
bir kompaniyaning boshqa yirikroq 
yoki bosh kompaniyaning savdo 
markasi, tovar belgisi va boshqa 
atributlaridan foydalanish. 
Xalqaro valyuta 
fondi (XVF) 
Internatsionalьn
ыy valyutnыy 
fond 
International 
monetary fund 
yirik xukumatlararo valyuta-moliya 
tashkilot 
bo’lib, 
BMTning 
maxsuslashtirilgan muassasasi sifatida 
tartibga solish, maslaxat berish va 
moliya-kredit soxasidagi vazifalarni 
bajaradi 
Xalqaro iqtisodiy 
munosabatlar 
Internatsionalьn
ыe 
ekonomicheskoe 
otnoshenie 
International 
economic 
relations 
mamlakatlar va xududlar o’rtasidagi, 
xalqaro tashkilotlar va korporatsiyalar 
ishtirokidagi xo’jalik aloqalari tizimi. 
Xalqaro ishlab 
chiqarish 
kooperatsiyasi 
Internatsionalьn
aya 
proizvodstvenna
ya kooperatsiya 
Cooperation of 
International 
manufacture
ishlab 
chiqarish 
bosqichlarining 
o’zaro bir-birini to’ldirishi va ularni 
muvofiqlashtirish maqsadida milliy 
iqtisodiy komplekslarning xamkorlik 
qilishi. 
Xalqaro ishlab 
Internatsionalьn
Specialization of 
mamlakatlar 
o’rtasidagi 
mexnat 

---

84 
chiqarish 
ixtisoslashuvi 
aya 
proizvodstvenna
ya 
spetsializatsiya 
International 
manufacture 
taqsimoti ko’rinishi bo’lib, unda 
o’zlarining 
ichki 
extiyojlaridan 
ortiqcha bir turdagi maxsulotlar 
tayyorlash bilan shugullanuvchi milliy 
ishlab chiqarishlarning tabaqalanishi 
yuz beradi. 
Xalqaro 
tashkilotlar
Internatsionalьn
ыe organizatsii 
International 
organizations 
ularning har biri xalqaro siyosatda 
o’zlarining 
faoliyat 
maqsadlari 
yo’nalishlariga qarab, yer yuzi 
taraqqiyotida 
egallab 
turgan 
mavqelariga qarab, umuman xalqaro 
siyosiy-amaliy 
munosabatlar 
jarayonida harakatlarga kirishadigan 
boshqa 
xalqaro 
tashkilotlar 
tizimidagi 
maqomlariga 
qarab 
ahamiyat kasb etadilar. 
Xalqaro tranzit
Internatsionalьn
ыy tranzit 
International 
transit 
xorijiy yuklarni jo’natish va qabul 
qilib 
olish 
punktlari 
berilgan 
mamlakat 
hududidan 
tashqarida 
bo’lishi shartida tashilishidir. Agar 
tovarlar 
bojxona 
omboriga 
joylashtirilmasdan tashilsa bevosita 
xalqaro tranzit, bojxona omboridan 
foydalanilsa – bilvosita xalqaro 
tranzit hisoblanadi. 
Yalpi ichki 
maxsulot (YaIM) 
Valovыy 
vnutrenniy 
produkt
Gross domestic 
product 
ma’lum davr (odatda bir yil) 
davomida bir mamlakat xududida 
yaratilgan jami qiymat. 
Yangi industrial 
mamlakatlar 
(YaIM) 
Novыe 
industrialьnыe 
stranы 
New industrial 
states 
iqtisodiy 
jihatdan 
eng 
tez 
rivojlanayotgan Osiyo, Afrika va 
Lotin 
Amerikasidagi 
davlatlar 
guruhi 

---

85 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI 
 
 
 
 
 
«JAHON IQTISODIYOTI VA 
XALQARO IQTISODIY 
MUNOSABATLAR» 
o’quv fanidan 
ILOVALAR
 
Farg’ona – 2020

---

86 
 
 “JAHON IQTISODIYOTI VA XALQARO IQTISODIY MUNOSABATLAR” FANIDAN 
TEST TOPSHIRIQLARI 
№1. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-1.
Jahon iqtisodiyoti nimani o’rganadi?
Dunyodagi turli mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanish yo’llarini, o’ziga xos xususiyatlarini 
Rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotini. 
Rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyotini. 
“Yangi industirial” davlatlar iqtisodiyotini 
№2. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-2.
Jahon xo’jaligini rivojlanish davri qaysi davrlardan boshlandi?
XV asr oxiri –XVI asr boshlarida 
XIVasr oxiri-XVasr boshlarida 
XVIasr oxiri-XVII asr boshlarida 
XVIII asr oxiri-XIX asr boshlarida 
№3. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-1.
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar necha turga bo’linadi?
6 ta 
5 ta 
4 ta 
3 ta 
№4. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-1.
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar nimani o’rganadi?
Davlatlararo iqtisodiy munosabatni
Jamiyat a’zolari o’rtasidagi munosabatni 
Xalqaro davlatlar o’rtasidagi munosabatni
Davlatlararo munosabatni
№5. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-1.
Adam Smit aniqlashicha millat va xalqlarning asosiy boyligi bo’lib nima xizmat qiladi?
Mehnat taqsimoti
Xom-ashyo resurslarining mavjudligi 
Davlat byudjeti 
Milliy daromad 
№6. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-1.
Alohida texnologik jarayonlarni, masalan yig’ish, bo’yash va boshqalarni amalga oshirish 
ixtisoslashuvning qaysi turiga xos?
texnologik yoki bosqichli
predmetli
dalatlararo
detalli
№7. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-1.
Xalqaro ishlab chiqarish ixtisoslashuvining asosiy turlarini aniqlang.
predmetli, detalli, texnologik yoki bosqichli
soxalararo, davlatlararo
alohida guruhlar o’rtasida, tarmoqlararo

---

87 
davlatlararo, mintaqalararo
№8. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-1.
Jahon ho’jaligi avval vujudga kelganmi yoki xalqaro iqtisodiy munosabatlar (XIM)?
XIM
Jahon ho’jaligi
Ikkisi ham birga vujudga kelgan
Jahon ho’jaligi XIMning bir elementi
№9. Fan bobi-1. Fan bo’limi- . Qiyinlik darajasi-1.
Mahsulotni tashkil qiluvchilarni ishlab chiqarish ixtisoslashuvning qaysi turiga xos?
detalli
soxalararo
predmetli
dalatlararo