Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti xalqaro huquq fakulteti 1-kurs talabalari : shamshiddinov sardor murodov bunyod ismoilova shodiya haqqiyev samandar omonov bahrom

JAHON IQTISODIYOTI VA DIPLOMATIYA UNIVERSITETI XALQARO HUQUQ FAKULTETI 1-KURS TALABASI : OMONOV BAHROM

MARKAZIY OSIYO ALLOMALARINING IJTIMOIY-SIYOSIY QARASHLARI

• ABU RAYHON BERUNIY
• ABU NASR FAROBIY
• ABU ALI IBN SINO
• AL XORAZMIY
• MAHMUDXO’JA BEHBUDIY
• ABDULLA AVLONIY
• ABDURAUF FITRAT

ABU RAYHON BERUNIY

Uyg'onish davrining buyuk qomusiy olimi Abu Rayhon Muhammad

ibn Ahmad al-Beruniydan (973—1048) ilm-fanning turli

sohalariga oid 160 dan ortiq taijimalar, turli hajmdagi asarlar, yozishmalar qolganligi ma’lum. Beruniyning ijtimoiy-siyosiy qarashlari aks etgan asarlari orasida ≪Osor al-boqiya an al-qurun al-xoliya≫ (≪Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar≫) va ≪Hindiston≫ asarlari, ayniqsa, mashhurdir.

ABU NASR FAROBIY

Shu davrda mintaqa shuhratini olamga tanitgan o'nlab buyuk

mutafakkirlar yetishib chiqdilar. Ulardan eng mashhuri — Abu

Nasr Muhammad ibn Muhammad Uzlug‘ Tarxon Forobiy (873—

950). Forobiy o‘z zamonasi ilmlarining barcha sohasini

mukammal bilganligi, yunon falsafasini sharhlab, dunyoga keng

tanitganligi tufayli Sharq mamlakatlarida uning nomi ≪А1-

muallim as-Soniy≫ - ≪Ikkinchi muallim≫ (Aristoteldan keyin),

≪Sharq Arastusi≫ deb ulug‘langan.

Abu Ali ibn Sino

Buyuk mutafakkir Abu Ali ibn Sino (980—1037) ham qomusiy

olim bo‘lib, umumiy asarlari soni 450 dan ortiq, lekin bizgacha

faqat 160 taga yaqini yetib kelgan. Jahonda ≪Shayx ur-rais≫,

ya’ni ≪Olimlar boshlig'i≫, ≪Tabiblar podshohi≫ nomlari bilan

ulug‘langan bu olimning ≪Kitob al-qonun fit-tibb≫ (≪Tib qonunlari

≫) asari XII asrdan boshlab Yevropada lotin tiliga taijima

qilingan va 30 martadan ortiq nashr qilingan.

MAHMUDXO’JA BEHBUDIY

Turkistonda jadidchilik harakatining yetakchilaridan biri I.

Gasprinskiyning sodiq shogirdi Mahmudxo'ja Behbudiy (1875—

1919) edi. O'tgan asrning boshlarida Turkiston va undan tashqarida

ham zamonasining ko‘zga ko'ringan ziyolisi sifatida

mashhur bo‘lgan Behbudiy to‘g‘risida Fayzulla Xo‘jayevning

≪Siyosiy, ijtimoiy faoliyati, bilimining kengligi jihatidan unga

teng kela oladigani bo‘lmasa kerak≫, deb yozishi bejiz emas edi,

albatta.

Abdurauf Fitrat

Turkiston jadidchiligining taniqli namoyandalaridan yana biri

mashhur adib va zabardast olim Abdurauf Fitrat (1886—1938)

edi. Dastlab, eski maktab, so‘ng Buxoroning mashhur Mir Arab

madrasasida tahsil olgan Fitrat Turkiya, Hindiston, Markaziy

Rossiya shaharlarida va Arabistonda bo‘lgan. 1909—1913-yillarda

Istambulda o‘qigan davrida ≪Yosh turklar inqilobi≫dan qattiq

ta’sirlangan Fitrat siyosatga faol aralasha boshladi, bu hoi uning

ijodida ham o‘z aksini topdi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!

СПАСИБО ЗА ВНИМАНИЕ!!!