Jahannam azobi Yoxud urushdan

Urush

Jahannam azobi

Yoxud urushdan

Parcha.

Ahmad bobo yoshlari ulug’ nuroniy kimsa u urushga qatnashgan.Uning yuzlariga ajinlar tushgan xuddi qari chinorning tanasiga o’xshaydi.Ahmad bobo og’li bilan yashaydi uning ikkita nevarasi bor.Ahmad bobo ba’zan yomon tushlar ko’rib turadi,alahsiraydi va uyg’onmaguncha bu tushlar tugamaydi.u ba’zan hayolga botib nimalarnidir daftariga yozadi,daftarni hech kimga bermaydi,asraydi o’lganimdan keyin o’qiysilar deb hazillashadi.Yakshanba kuni edi.Ahmad boboning oldiga nevarasi keldi va qiziqib so’radi bu daftarni nima qilasiz bobo? Bobo kulib bu mening hikoyam sizlarning hikoyangiz endi yoziladi deb javob berdi.’’ Qahramon aka qishloqning oldi uning kasbi duradgor har kim uning yoniga yaxshi niyat bilan ya’niy beshik olgani keladi.Qahramon aka uzun bo’yli ozg’in qo’llari baquvvat sochlari qora istarali inson. Uning xotini Saodat opa ulardan o’n yosh kichik o’tiz besh yoshdalar Saodat opa o’rta bo’yli sochlari uzun qora beliga tushadi,yuzidan mehir qalqiydi.Ularning farzadnlari: Akbar, Ahmad, Inobat, Vazira.Akbar olti yoshligida gul(qizamiq)chiqib olamdan o’tgan,Ahmad esa o’n yettiga to’lgan bo’ylari uzun kelishgan qoshlari qora u otasiga yolg’iz ko’makchi,Inobat o’n olti yoshda Vazira esa o’n to’rt yoshda ular uy ishlarida onasiga yordam berishadi.Qahramon akaning hovlisiga bir xat keldi.Uni birinchi bo’lib Ahmad oldi va otasiga olib borib berdi.Qahramon aka ishlarini to’xtatib ochib o’qidi, g’amgin ovozda Saodat deb chaqirdi.Saodat opa yugurib uydan chiqdi va xatni o’qidi yig’lab yubordi.Unda urush boshlanganligi va vatan uchun xizmat qilishi kerakligi frontga chaqiruv yozilgandi.Bunday xat,maktublar har bir xonadonga kelgan qirq birinchi yilning sentabr oylari edi.Urush ovozasi butun qishloqa yoyilgan birma-ketin qishloqodamlari urushga ketishar bu safar Qahramon aka ketishlari kerak u oilasi bilan xayirlashdi,qizlarini peshonasidan o’pdi,o’g’lini mahkam quchoqladi xotini non tishlatdi bir xurjunga ko’p meva- chevalarni solib tugib berdi.Qahramon aka ketishidan oldin “men qaytib kelaan yaqinda” dedi.Xotini bilan qizlari yig’lashdi qishloqqa mashina keldi xat yozib turishga so’z berib Qahramon aka mashinaga chiqdi.Ular uzoqlashdi yig’i ovozlari tugadi,kun kech bo’ldi hamma uy-uyiga tarqaldi.Qishloqda og’ir kunlar boshlandi.Urush tufayli har kumi yig’i ovozlari bor faqat qariyalar va yoshlar qolgan,paxtaga hammaning chiqishi shart.Qora qozon bazo’r qaynab turibdi.Qahramon aka uyiga biro y deganda xat yozdi unda sog’-salomatligi lekin juda charchaganligi uyqusizlik, ochlikdan qiynalganlini va urush holatlari tasvirlangan edi.Saodat opa xatni o’qib yuragi joyiga tushdi nlekin qishloqdagi yig’i ovozlari uni hamon qo’rqitar edi Noyabr oyining oxirlarida yana xat keldi bu xat Qahramon akadan unda urush jahannamga o’xshaydi hamma bir-birini o’ldiradi bu yerda begunohlarning qoni to’kilyabdi degan satirlar oilasining ahvoli qizlariniva o’g’lini sog’inganini aytib o’tgan edi, shu xat Qahramon akaning oxirgi xati bo’ldi. Mana oradan sakkiz oy o’tdi qishloqning yarimi azador bo’lgan qora kunlar qiyin hammani e’tibori urushda uning qachon tugashini esa hech kim bilmaydi.Saodat opa hovlini supura turib darvoza yoniga kimdir kelganini ko’rdi va uning yoniga chiqdi.U kishi cho’loqlanib yurib uchburchak xatni Saodat opaning qo’liga berib darov orqasiga qaytib ketdi.Saodat opa qotib qolganini ko’rgan Ahmad yoniga kelib oyi sizga nima bo’ldi dedi Saodat opa beixtiyor xatni yerga tushirib yubordi va dod solib yig’lay boshladi, yig’i ovozini eshitgan Inobat va Vazira yugurib uydan chiqishdi Ahmad xatni ko’rib birdan tushundi va ko’zlariga jiqqa yosh to’ldi.U bu xatni do’stining otasiga kelganda ko’rgan edi.Bu “qora xat” ha “qora xat” Ahmad yoshlarini artib xatni oldi va ovoz chiqarib o’qiy boshladi.Unda Jo’rayev Qahramon vatan ozodligi uchun qahramonlarcha halok bo’ldi,shu so’zlarni o’qib tomog’iga nimadir tiqildi gapira olmay qoldi ko’zidan yoshlar marjon kabi otilib chiqardi,endi uning ishongan tog’i yo’q maslahatgo’yi yo’q qulog’ida esa otasining”yaqinda qaytib kelaman” degan so’zlari Ahmad ho’ngrab yig’lab yer ura boshladi Saodat opa o’ttiz olti bahorni qarshi olgan bo’lsa ham bu musibatdan so’ng qora sochlar oq rangga kirdi Qahramon aka qahramonlarday halok bo’ldi.U jami o’n sakkiz ta fritsni (nemis)o’ldirgan qahramonlik ko’rsatgan edi.Qishloq odamlari uni maqtashar edi.Kunlar og’ir va sekin o’tar qishloqda hech kim qolmadi faqat yoshlar va qariyalar xalos.Ahmad diliga qasos olishni tugib frontga xat yozdi Saodat opadan ruxsatsiz,kunlarning birida yana xat keldi bu xat frontga chaqiruv xati Saodat opa Ahmadni urdi-urushdi baribir foydasi bo’lmadi Saodat opa yana qayg’uga botdi, singillari yig’lashdi ketmang deb rosa yalinishdi lekin endi kech urush kutib turmaydi.Ahmad ketar chog’ida rosa yig’lab oldi,onasini quchib qasos olib qaytaman dedi singillari esa yoshlarini artdi va yig’lagancha mashinga mindi ,u o’n sakkiz yoshida urushni ko’rdi otasi aytganday insonlar bir –birini qonini to’kar edi.U o’zi ham bir necha fritsni o’ldirdi qosos oldim deb xursand bo’ldi ammo oyog’idan o’q yeb uch hafta yotoqda qoldi.Qirq ikkinchi yil ham tugay deb qoldi qor hamma joy oppoq lekin nu oqlikni insonlarning qoni qizil rangga bo’yar urush bir daqiqa ham jim turmas insonlarni jonini tinimsiz olar havoda poroxning hidi anqir yer loy zax tortib ketgan sovuq edi.Ertangi tongda urush avjiga chiqdi hamma yerda qirg’in boshlandi fritslar qo’li baland keldi.Ahmad va yetmish olti kishi asirga tushib qoldi ularni o’lim lageri”Auschest”ga jo’natishdi asirlarni vagonda tashishar edi.Ahmad vagonda ketayotib qishloqni o’ylar qishloqda og’ir kunlar qora bulutlar tarqagani yo’q Ahmad asirlikga tushmasdan oldin bir xat olgan unda Saodat opa kata qizi Inobatni turmushga berishga majbur bo’lganini qozon qaynatish qiyin bo’lib qolganini ammo sog’-salomat yurganliklarini va sog’inganliklarini yozishgan.Lagerda insonlar turli xil qiynoqlar bilan o’ldirishar Ahmad u yerda Aran isimli do’st ortirdi.U yigirma besh yoshda lekin ellik yoshga o’xshab ko’rinar edi.U qozoq bo’lgani uchun Ahmad uni bemalol tushunib gaplashardi.”Auschest”da asirlarni ikkiga bo’lishardi,yarador keksalar va sog’lom ishchilarga yarador va keksalarni bir xonaga to’plashib yechinishni buyurishdi va yuvunishga borishini aytishib bir xonaga qamab zaharli gazni ochishdi hech kim omon qolmadi jasadlarni esa o’tda kuydirishdi u yerdgi qiynoqlar asirlarning azobli faryodlari sira tinmas edi.Ahmad va Aran qora ishchi sifatida juda og’ir ishlarga soladilar ,Aranning sog’lig’i kundan kunga yomonlashardi ularni tun-u kun ishlatishar ovqat berishmasdi hatto ochlikdan o’lar holgacha olib kelishar Aronning sog’lig’i yomonligi uchun ishda hushudan ketib qoldi uni olib ichkariga kirib ketishdi Ahmad uni kechqurun ko’rdi lekin ko’rib qo’rqib ketdi.Uning hamma joyi qon uning ustida tajriba o’tkazishgan ekanlar.Maxsus xona kirgazib o’tkir tig’lar bilan jarohat berishar va tiriklayin tajriba olishardi.Ahmad unga yordam bera olmadi uning qismati endi aniq bo’lib qolgan Aran Ahmadni yoniga chaqirib bu yerdan o’lib qutilamiz bu yerdan chiqishning birdan bir yo’li o’lim dedi va qon qusa boshladi Uning joni tong saharda uzuldi Ahmad yolg’izlanib qoldi Aranni o’ligini ko’mishmadi o’tda yoqib kul qilishdi kulidan esa o’g’it sifatida foydalanishdi.Ahmad “Auschest”ga tushganiga ham ikki yildan oshdi bu yerga ular yetmish yetti kishi bo’lib kelishgan hozir esa ulardan olti kishi qolgan ulardan biri Ahmad cho’pday ozg’in va kasalmand Qirq beshinchi yilning boshlarida Ahmadning sog’lig’i yomonlashdi u ochlik va qiynoqlarga boshqa chiday olmas edi.Ertangi tongda falokat singnali ishlab ketdi hech kim nima bo’layotganini bilmas aslida “Auschest”ga sovet askarlari bostirib kelgan fritslar tahlikada o’q ovozlari eshitilar qo’riqchilar uzoq vaqt qarshilik ko’rsatishdi nihoyat “Auschest” egallandi mahbuslar ozod etildi gospitallarga jo’natildi Ahmad u yerda davolanib yana frontga qaytdi bir necha oy o’tgach Berlin egallandi ammo qiyinchilik va kata yo’qotishlar bilan qora kumlar ortda qoldi fritslar taslim bo’lishdi Ahmad qishloqqa qaytdi lelin uni yomon xabarlar kutib turar edi.Saodat opa o’g’lining yo’liga qarab o’lsam tobutimni ko’tarar deb kasalanib sil kasalidan bir yil oldin olamdan o’tganini Inobat singlisidan hech qanday xabar yo’q faqat ota uyining chirog;ini yoqib turadigan Vaziragina qolgan Ahmad oqsoqlanib yuradigan bo’lib qolgan Vazira akasini mahkam quchoqlab yig’lab yubordi va hammasini Saodat opa Ahmadjoni keladi deb og’ir ancha oy yotigani onayizor tun-u kun o’g’liga sog’lik tilab o’zini unutgani va kasalanib vafot etganini aytib berdi diydor ko’rishish Ahmadjonga nasib qilmadi shunda u o’ylanib qoldi,U urushdan qasos olidimi yoki urush undan bu o’ylar uni tinimsiz taqib qilar edi. Oradan yillar o’tdi Vazirani turmushga berib o’zi ham uylamdi ikki o’g’il bir qizli bo’ldi hayot yaxshi tomonga o’zgardi urushdagi azoblar unutilmagandi.ularni tushlarida ko’rar va azoblanardi”.Ahmad bobo so’zlab berar ekan ko’zlarida yosh qalqiydi onasi esiga tushadi otasini do’stini xotirlaydi.Nevarasi bobosining aytganlarini eshitib endi bildim bobo urush nima ekanligini dedi bobo kulib o’z hikoyangni yoz bolam meniki tugadi dedi va daftarni yopib qo’ydi Ahmad bobo juda charchagandi xonasiga kirib dam olmoqchi bo’lib o’rnidan turdi,yana tushlar faqat bu tush avvalgilariga o’xshamasdi unda onasi,otasi,akasi,do’sti Aran bor kelaqol Ahmadjon uyimizga ketamiz deya chorlashardi.Nevarasi Ahmad boboni ertalabgi nonushtaga chaqirdi lekin Ahmad bobo turmadi u so’ngi nafasini olib uzoq safarga chiqagandi barcha azoblardan qutilgan oilasi baxtli edi.