Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

АҲДИДАН ҚАЙТГАН ШОГИРД
Бундан юз йиллар аввал Бағдоднинг чекка маҳалла-
ларидан бирида бир қария ёлғиз ўзи, фақирона умр ке-
чирарди. 
Кунларнинг бирида қош қорайган маҳалда уйида 
муд раб ўтирган чол эшикнинг туйқусдан тарақлаши 
сабабли сергак тортди. Қўлига фонусни олиб, дарвоза 
илгагини туширди. Бўсағада соқол-мўйлаби энди сабза 
ура бошлаган йигитча турарди. 
– Сенга ким керак? – сўради чол йигитнинг саломига 
алик оларкан.
– Отахон, мен узоқ Басрадан келяпман. Сизга бир 
юмушим бор эди. 
Чол кутилмаган меҳмонни хушламайгина уйига ки-
ритди. Унинг ҳужраси ҳам ўзига яраша, тор, зах, ортиқ-
ча лавозимотдан холи эди. Йигитча негадир ҳамма ёққа 
олазарак кўз югуртириб чиқди. 

---

97
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
– Айбга буюрмайсан, ўғлим, – деди чол дастурхон 
устига икки бурда нон, уч-тўрт дона хурмо келтириб 
қўяркан. – Топганим шу бўлди. Ҳа, айтганча қайнонанг 
яхши кўраркан. Боя қозонга озроқ шўрва солиб қўйган-
дим. Насибанг қўшилган экан.
– Отахон, овора бўлманг, меҳмондорчилик учун 
келганим йўқ, – деди йигитча тавозе билан. – Сизнинг 
таърифингизни кўп эшитганман. Сизни ўз касбининг 
ҳақиқий устаси дейишади. Ҳамкасбларингиз орасида 
шу пайтгача сиздан ўтадигани чиқмаган экан.
– Ҳа, бир пайтлар шунақа дейишарди, – чол узоқ ўт-
мишни, сурурли ёшлик йилларини эслаб, ҳузурланиб 
кўзларини юмди. – Энди эса қаридим. Кўзимдан нур, бе-
лимдан қувват кетди. 
– Наҳотки ортингиздан бирорта муносиб шогирд 
қолдиришни истамасангиз? 
– Э, ўғлим, ким ҳам бу оғир касбнинг машаққатига 
дош берарди, дейсан? Шу пайтгача олдимга «мени шо-
гирдликка олинг», деб келганлар кўп бўлди. Лекин ҳам-
маси биринчи дарсдан кейиноқ жуфтакни ростлаб қо-
лишади. 
– Мен ҳам сизга шогирд тушиш учун олис йўл босиб 
келяпман, – қўлини кўксига қўйди йигитча. – Отахон, 
мен ҳар қанча машаққатга чидайман. Ишонинг.
– Ўғлим, ҳали ёш экансан. Яхшиси, ўзингга бошқа 
касб танлай қол.
– Йўқ, отахон, мен ҳаммасига тайёрман. Илтимос, йўқ 
деманг, бугундан бошлаб сизга садоқатли шогирд бўлай. 
Ҳозироқ дарсни бошлашингиз мумкин.
– Шунақами? – чолнинг хира кўзларида қувлик акс 
этди. – Тайёрман, дегин? Унда биринчи дарсни бошладик. 
Чол кулимсираб ўрнидан турди ва кўп ўтмай иккита 
чети учган сопол косада овқат сузиб келтирди. Йигит йўл 
юриб очқаган эди. Қолаверса, шўрванинг хушбўй ҳиди 
унинг иштаҳасини очиб юборди. Чолнинг манзиратини 
кутмасдан косага қошиқ солганида, мезбон уни тўхтатди.

---

Рустам Жабборов
98
– Шошма, ўғлим, овқатни... чап қўл билан ейиш керак.
– Бу қанақаси? – ажабланди йигит. – Болалигимдан 
ота-онам менга ўнг қўлда овқат ейишни ўргатишган.
– Агар менга издош бўлмоқчи экансан, аввало чап 
қўлда овқат ейишни ўрганишингга тўғри келади. 
Йигит ажабланиб чап қўлига қошиқни олди. Лекин 
негадир қўли қовушмай, овқатни дастурхонга тўкиб 
юборди.
– Ҳечқиси йўқ, ўрганасан, – деди чол чап қўли билан 
шўрва ичиб кўрсатаркан. – Биринчи дарс ана шундай 
бошланади, ўғлим.
– Майли, буни-ку ўрганарман, – деди йигит таажжу-
бини яширмай. – Лекин бу ишнинг касбингизга қандай 
алоқаси бор?
Чол унинг гапига жавоб қайтариши билан йигит ўй-
ланиб қолди. Кейин қошиқни косага ташлаб, ўрнидан 
турди:
– Отахон, узр, менга рухсат. Айтганингиздек, бошқа 
касб қидириб кўрарман.
...Ўйлаб кўринг-чи, чолнинг касби нима бўлган ва у 
йигитга нима деганки, йигит ўз қароридан воз кечган?
Эллик учинчи ҳикоя