Жаббаров, Юсупов

III. Nyutonning uchinchi qonuni 
 
                  Moddie nuqtalar (jismlar) orasida ta’sir kuchlarining xarakteri Nyutonning 
uchinchi  qonuni  bilan  ifodalanadi.  Har  qanday  ikkita  moddiy  nuqtalar  (jismlar)ning 
bir-biriga  nisbatan  harakat  vaqtida  ular  o’zaro  ta’sirlashadi.  Ular  o’rtasidagi  ta’sir 
kuchlari  modul  jihatdan  teng  va  yo’nalish  jihatdan  qarama-qarshi  bo’lib,  moddiy 
nuqtalarni birlashtiruvchi to’g’ri chiziq bo’ylab yo’nalgan: 
 
                
          
 
                        (39) 
 
Bu  kuchlar  ta’sir  va  aks  ta’sir  kuchlari  bo’lib,  ular  alohida-alohida  jismlarga 
qo’yilgan  bo’ladi.  17-rasmda  uchta  jism-chana,  ot  va  yo’lga  ta’sir  etuvchi  kuchlar 
tasvirlangan 



r
F
F
0
bo’lsa,  chana  va  ot  oldinga  yo’nalgan  tezlanishga  ega  bo’ladi. 
(Nyutonning ikkinchi qonuniga asosan). 
           Nyuton  qonunlari  faqat  inersial  sanoq  tizimida  bajariladi.  Tekis  va  to’g’ri 
chiziq  bo’ylab  (yulduzlarga  nisbatan)  harakatlanayotgan  sanoq  tizimiga  inersial 
sanoq  tizimi  deyiladi.  Biror  inersial  sanoq  tizimiga  nisbatan  to’g’ri  chiziq  bo’ylab 
tekis  harakat  qilayotgan  har  qanday  sanoq  tizimi  ham  inersial  sanoq  tizimi  bo’lib 
hisoblanadi. Inersial sanoq tizimiga nisbatan tezlanish bilan harakat qilayotgan sanoq 
tizimiga noinersial sanoq tizimi deyiladi. 
 
17-rasm