J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari

Tayanch so‘z va iboralar
G loballashuv, global oligopoliya, baynalm inallashuv, nou-xau, 
xalqaro m ehnat taqsim oti, xalqaro savdo, xalqaro m igratsiya.
Takrorlash uchun savollar:
1. G loballashuv tu sh u n ch asin in g m ohiyatini izohlang.
2. G loballashuv jaray o n in in g asosiy m anbalari n im alard an
iborat?
3. G loballashuv jarayoni rivojlanishiga qanday o m illar t a ’sir 
ko‘rsatadi?
4. Jahon iqtisodiyoti globallashuvining bosqichlarini izohlang.
5. G loballashuv jara y o n in in g ijobiy va salbiy to m o n lari n im a ­
lard an iborat?
6. Jahon iqtisodiyotining globallashuv darajasini qanday 
ko‘rsatk ichlar yordam ida ifodalash m um kin?
Mustaqil о ‘rganish uchun topshiriqlar
1. G loballashuv jarayoni m ohiyatini izohlovchi asosiy tu - 
sh u n ch alardan «klaster» tuzing.
2. Jah o n iqtisodiyoti globallashuviga xos bo‘lgan tendensi- 
yalarni o ‘rganing.
3. Asosiy te rm in lar lug‘atini tuzing.
Test savollari
1. Jahon iqtisodiyotining globallashuvi — ...
A) b arch a m am lakatlar to m o n id an m illiy iqtisodiyotni h i- 
m oyalashga qaratilgan c h o ra-tad b irlarn in g k u chay tirilishini ang- 
latadi.
B) dunyo m aydonining yagona hududga aylanishini anglatadi 
va bunda tovar va xizm atlar, kapital, ax b o rotlar o q im in in g erkin 
h arak ati yuzaga keladi.
33

---

C) faqatgina rnilliy iqtisodiyot doirasidagi moliyaviy m unosa- 
batlarni ifodalovchi tush un ch a hisoblanadi.
D) ja h o n rniqyosida tovarlar, x izm atlar va kapital h arak a ti- 
ning erk in lig in i chegaralashga qaratilgan ta d b irlar tiz im in i ang- 
latadi.
2. Jahon iqtisodiyotining globallashuv darajasini qanday 
ko'rsatkichlar yordam ida ifodalash m um kin?
A) korxonalardagi 
moliyaviy 
ko‘rsatk ich larn in g 
o ‘zgarish 
dinam ikasi orqali.
B) xalqaro tovarlar va x izm atlar ishlab chiqarish hajm i, 
to‘g‘ridan to ‘g‘ri xorijiy investitsiyalar hajm i, kapitalning xalqaro 
m arkazlashuvi hajm i, xalqaro fond bozorlari hajm i, energetika 
resurslari ishlab chiqarish hajmi va dinam ikasi orqali.
C) xalqaro tovarlar va xizm atlar ishlab chiqarish hajm i, 
to ‘g‘ridan to ‘g ‘ri xorijiy investitsiyalar hajm i, kapitalning xalqaro 
m arkazlashuvi hajm i, xalqaro fond bozorlari hajm i, valuta bozor­
lari hajm i va d inam ikasi orqali.
D) m am lakatlardagi tijorat banklari kapitali hajm i va d in a m i­
kasi orqali.
3. Jahon iqtisodiyoti globallashuvining bosqichlari qaysi qa- 
torda to ‘g ‘ri ko‘rsatilgan?
A) I bosqich - 1870—1920-yillar, Il bosqich - 1920—1970-yil- 
lar, III bosqich — 1970-yildan hozirgi davrgacha.
B) I bosqich — 1910—1920-yillar, II bosqich — 1925—1975-yil- 
lar, III bosqich — 1975-yildan hozirgi davrgacha.
C) I bosqich — 1890—1920-yillar, II bosqich — 1945—1970-yil- 
lar, 111 bosqich — 1970-yildan hozirgi davrgacha.
D) I bosqich — 1890—1920-yillar, II bosqich — 1945—1960-yil- 
lar, III bosqich — I960—1975-yillar, IV bosqich — 1975-yildan 
hozirgi davrgacha.
4. G loballashuv jarayonini rivojlantiruvchi asosiy o m illar qay­
si qatorda to ‘liq va to £g ‘ri keltirilgan?
A) 
ishlab chiq arish, fan -texnika va texnologik om illar, savdo 
om illari.
34

---

B) ishlab chiqarish, fan -tex n ik a va texnologik om illar, tash - 
kiliy om illar, iqtisodiy om illar, axborot om illari.
C ) ishlab chiqarish, iqtisodiy om illar, axborot o m illari, ichki 
om illar.
D) tashqi om illar, savdo om illar, investitsion om illar, bevosita 
va bilvosita om illar.
5. M akroiqtisodiy darajadagi globallashuv — ...
A) davlatlar va integratsion b irlash m alarn in g iqtisodiy faol- 
ligini oshirib, savdo va investitsiya m unosabatlaridagi to ‘siqlarni 
b a rta ra f etgan holda erkin savdo h u d u d larin i tash k il etish asosida 
yuzaga keladi.
B) davlatlar va integratsion b irlash m alarn in g iqtisodiy faolli- 
gini pasaytirib, savdo va investitsiya m unosabatlaridagi to ‘siqlarni 
yuzaga keltirish asosida nam oyon bo‘ladi.
C) m illiy iqtisodiyotlarning ichki xo‘ja lik m uno sab atlarid a so- 
d ir b o ‘ladi.
D) xalqaro tash k ilo tlar faoliyatini kuchaytirib, u la rn in g ja h o n
xo‘ja lig in i nazorat qilish funksiyasida nam oyon b o ‘ladi.