J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari


Jahon iqtisodiyoti globallashuvining bosqichlari



Download 11,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/170
Sana28.04.2023
Hajmi11,55 Mb.
#932991
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   170
Bog'liq
Xalqaro Moliya munjsabatlari. Ataniyazov J.X

Jahon iqtisodiyoti globallashuvining bosqichlari
B o s q ic h la r
B o s q i c h l a r n i n g xususiyatlari
1 b o s q ic h .
1870—
1920-yillar
X o m a s h y o m a n b a l a r i n i n g eg allan ish i.
Tabiiy r e s u r s l a r n i n g k a p ita l va t o ‘g ‘ridan t o ‘g ‘ri i n -
vestitsiyalarni e k sp o rt q ilu v ch i m a m l a k a t l a r n a z o ra ti 
ostidagi h u d u d l a r d a ishlatilishi.
II b o sq ic h .
1 9 2 0 -
1970 -y illa r
Yangi b o z o r l a r n i n g v u ju d g a k e ü sh i va egallanishi. 
X orijiy in v e s t i t s i y a l a r n i ta y y o r m a h s u l o t l a r e k s p o r -
tig a y o ‘n a l t i r i l g a n is h la b c h i q a r i s h l a r g a s a f a r b a r e tili-
shi.
I I I b o sq ic h . 
1 9 70-yildan 
h o z ir g i d a v r- 
g a c h a
S a n o a ti riv o jla n g a n m a m l a k a t l a r d a tabiiy resurslarga 
egalik q ilis h d a n t a s h q a r i q u y id a g i m a q s a d l a r n i n g y u -
zaga kelishi:
investitsiyalar t a r k ib in i s a m a r a l i taqsirnlash; 
global yoki h u d u d i y iq tiso d iy integratsiya afz a llik la - 
r i d a n fo y d a la n ish ;
q o ‘s h i m c h a te x n o lo g ik , t a s h k iliy yoki b o z o r im k o n i -
y atlarig a ega b o ‘lish;
global r a q o b a t b a r d o s h l i k n i o s h ir is h va m u s t a h k a m -
lash.
G loballashuv ja ray o n in i rivojlantiruvchi asosiy o m illar sifatida 
quyidagilarni ajratib ko'rsatish m u m k in :
1. Ishlab chiqarish, fan-tex nik a va texnologik om illar:
— ishlab chiqarish ko‘la m in in g keskin kuchayishi;
27


— ishlab chiqarishning yangi texnologik usullariga — yuqori, 
ilm iy sig‘im li texnologiyalarga o ‘tish;
— m ahsulotlar, xizm atlar, kapital va ishchi kuch lari harakati- 
dagi to ‘siqlarga barham berilishi;
— m ahsu lo tlar va 
xizm atlarni 
tezlik 
bilan 
tarq atish ni 
ta ’m inlovchi transpo rt va aloqaning sifatli tizim i yaratiladi;
— ilm iy va intellectual bilim larn i alm ash ish n in g sam arali 
tizim i vujudga keladi.
2. Tashkiliy om illar:
— ishlab chiqarish — xo‘jalik faoliyatini am alga o sh irish n in g
xalqaro shakli sifatida transm illiy korporatsiyalarning yuzaga 
kelishi;
— nohukum at tash k ilo tlarin in g ko‘p m illatli yoki ja h o n dara- 
jasiga chiqishi;
— ko‘p m illatli kom paniyalar va boshqa tash k ilo tlarn in g glo­
bal iqtisodiyotda asosiy rol o ‘ynovchi xususiy yoki davlat tash k i- 
loti sifatida o ‘zgarishi.
3. Iqtisodiy om illar:
— kapital bozori, m ahsulotlar va x izm atlar savdosining erkin- 
lashuvi ham da jah o n savdosini erkinlashtiruvchi va proteksionizm
siyosatini cheklovchi iqtisodiy erkinlashuvning boshqa shakllarini 
keng joriy etilishi;
— kapital to ‘p lanishi va m ark azlash u v in in g kuchayishi, 
ho sila m oliyaviy in stru m e n tla r bilan b o g ‘liq o p eratsiy ala rn in g
o sh ish i, valutaviy b itim la rn i am alga o sh irish v aq tin in g keskin 
qisqarishi;
— xalqaro m oliya tashkilotlari to m o n id an m akroiqtisodiy si- 
yosatning yagona m ezonlarini joriy etilishi va boshqa iqtisodiy 
siyosatga oid talablarning birxillashtirilishi;
— standartlash tirish tendensiyasining kuchaytirilishi. Barcha 
m am lak atlar to m on id an texnologiya, ekologiya va moliyaviy tash- 
k ilotlar faoliyatida, shuningdek, buxgalteriya va statistik hisobot- 
lar tizim id a yagona stan d artlard an foydalanishning keng joriy 
etilishi.
28


4. A xborot om illari:
— moliyaviy, iqtisodiy, ilm iy -tex n ik h am da ishlab chiqa- 
rishga oid m a ’lum otlar alm ash in ish tiz im in in g tub dan o ‘zgarishi. 
M a’lu m o tlarn i taqd im etish, qabul qilish va qayta ishlashning 
m utlaqo yangi tiz im larin in g yuzaga kelishi va rivojlanishi n ou- 
xau va professional x izm atlarn i o ‘z ichiga olgan moliyaviy va 
m ahsulot bozorlarini birlashtiruvchi global ta rm o q n i yaratishga 
yordam berdi;
— b itta m arkaz orqali tu rli m am lak atlard a joylashgan ishlab 
ch iq a rish la rn i boshqarishga im k on beruvchi tiz im n in g shak lla- 
nishi;
~ m ahsulo tlarn i realizatsiya qilishning yangi shakllari vujud- 
ga kelishi.
Y uqoridagi qayd etilgan o m illa r ta ’siri natijasida globallashuv 
jarayoni kuchaygan holda ja h o n iqtisodiyotining barcha soha va 
b o ‘g‘in larin i egallab boradi.

Download 11,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   170




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish