J kamolov, II. Ismoilov



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/237
Sana05.09.2021
Hajmi7,98 Mb.
#165801
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   237
Bog'liq
Elektr va magnetizm

2. 
Elektr yoyi. 
Razrad turlari icliida amaliy jihatdan juda muhim bolgani 
elektr  yoyidir.
Elektr  yoyi  hosil  qilish  uchun  ikkita  ko‘mir  tayoqcha  olib,  ularning 
uchlari bir-biriga yaqin joylashtiriladi.  Elektrodlarga 40—50 V kuchlanish 
berib,  aw al  ularning  uchlari  bir-biriga  tegiziladi,  so‘ngra  bir  oz  uzoq- 
lashtiriladi.  Bunda  ikkala  tayoqchaning  uchlari  orasida birdaniga  ko‘zni 
qamashtirarli darajada ravshan yarqirash ro‘y beradi.  Elektrodlami bir-biridan 
salgina ajratib, tokning elektrodlar uchlari orasida cho'glangan havo orqali 
nur sochuvchi yoy tarzida o‘tayotganini ко'rish mumkin. Yoy hosil bolganda 
manfiy elektrod olkirlashadi, musbat elektrodning uchi esa chuqurlashadi 
(krater hosil boiadi).  Musbat ko‘miming temperaturasi 3900°S gacha yetadi, 
manfiy ko‘mir tayoqchaning temperaturasi esa 2500°S ga yetadi.
Bu  razradda  asosiy  rolni  manfiy  elektroddan  keladigan  elektronlar 
oqimi  o ‘ynaydi.  Manfiy elektrodning qattiq ch o ‘g‘langan uchi juda ko‘p
1 2 2


94-rasm.
elektronlar chiqaradi,  bu  elektronlar gazni  ion- 
lashtirib,  elektrodlar  orasida  tok  hosil  qiladi.
Katodning tem peraturasi yetarli  darajada yuqori 
b o iib   tursa,  bu  tok  davom  etadi.  Agar  katod 
sovitilsa,  yoy  o £chib  qoladi.
Elektr yoyi faqat  ko‘mir elektrodlar orasida- 
gina emas,  balki  metall  elektrodlar orasida ham 
hosil boiadi.
Elektr yoyini  1802 yilda rus olimi V.  V.  Petrov 
kashf qilgan b o iib , bu  yoy hozirgi vaqtda Petrov 
yoyi
  (94-  rasm)  deb  ataladi.
Petrov  yoyi  projektorlarda,  kinoproyeksion 
apparatlarda, mayoqlarda kuchli yoruglik manbai 
sifatida qollaniladi. Yoy temperaturasining yuqori
b o lishi  undan  elektr  metallurgiyasida  elektr  bilan  payvand  qilishda 
foydalanishga imkon beradi.
3. 
Uchqun  razrad.  Agar  havoda  o ‘rnatilgan  ikki  elektrodga  yetarli 
darajada  kuchlanish  berilsa,  ular  orasida  elektr  uchqun  hosil  b o ia d i. 
Bunday uchqun razryad katta tezlik bilan razrad oraliglga o ‘tib so‘nadi va 
yangidan-yangi  hosil  b o ia d i.  Y'arqiragan  yorug‘  ingichka uchqun  kanali 
ikki elektrodni birlashtirib,  murakkab shoxobchalarga tarmoqlanadi  (95- 
rasm).  Uchqundagi  yoruglanish ionlanishning  intensiv jarayoni,  tovush 
chiqish  effekti  bilan  borishi  esa  gazning  qizishi  ( ю 5  °C  gacha)  tufayli 
razrad o ‘tgan joylarda bosimning ortishi  (yuzlab atm.  gacha)  natijasidir. 
Ba’zi  uchqun  razradlarda  bir  jinsli  elektr  maydondagi  kuchlanganlik 
muayyan  qiymatida  boshlanadi.  gaz  zichligi  p  qancha  katta  b o lsa ,  bu

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   237




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish