J kamolov, II. Ismoilov

80-  §.  О ‘zgaruvchan  tok  zanjirida  sig‘im
(
8
.
10
)
(
8
.
11
)
CO
ga teng.  Kondensator qoplamalaridagi kuchlanish
U
  =  —  = 
coso)  t  =  -  
s i l l
 co 
t
 -   — 
С  
со  С  
со  С  
v 
2
b o iad i.
(8.3)  bilan  (8. 10)  ni  taqqoslasak,  konturdagi  kuchlanishning  tebra-
71
nishi tok kuchining tebranishidan  —  fazaga orqada qolar ekan.  Demak, 
tok kuchining  am plituda qiymati  kuchlanishning  am plituda qiymatidan 
T
— 
davr oldin hosil boiadi.  Chunki, tok m a’lum vaqtgacha bir yo£nalishda 
4
borganda kondensatordagi  zaryad  miqdori  ham  ortib boradi.  Tok kuchi 
maksimumdan o£tib, kamaya borganda ham zaryad orta borib, maksimumga 
yetganda tok kuchi nolga teng b o ia d i (174-rasm).
2 1 4

---

(8 . 11) 
dan  kondensator  qopla­
masidagi  kuchlanishning  maksimal 
(amplituda)  qiymatini  aniqlasak,
max
Bu  ifodani  zanjirning  bir  qismi 
uchun Om qonuni bilan solishtirsak,
——  qarshilik  rolini  o ‘vnar  ekan.
(О  С
 
' 
174-rasm.
Shuning  uchun  bu  ifodani
sig£im qarshilik deyiladi.
(8. 11) 
dan  ko‘rinadiki,  kondensator  qoplamalaridagi  zaryad  sigkimga 
to"g‘ri proporsional bo‘lgani uchun, sig"im qancha katta bo‘lsa, zanjir bo‘ylab 
ko‘chuvchi zaryad ham shuncha ko‘p boiadi.  Chastota qancha katta bo‘lsa, 
kondensator shuncha tez zaryadlanadi va razradlanadi.  Demak, zanjir bo‘ylab 
vaqt birligida shuncha ko‘p zaiyad o‘tadi.  Shuning uchun chastota va sigim  
qancha katta bo‘lsa, sigim  qarshilik shuncha kichik bo Tib, tok ko‘p o ‘tadi.
(8.9) va (8 .11) ni grafik ravishda ifodalasak,  175-rasmdagi grafik hosil 
b oiadi.
Olingan kattalikiarni vektor ko‘rinishda ifodalasak,  kuchlanish vektori
n
tok o kqi bilan  moc  kelmasdan,  u bilan  176-  rasmda ko‘rsatilgandek 
~ — 
burchak hosil  qiiadi.