J kamolov, II. Ismoilov


-rasm. Г  (г b) 150-rasm



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet160/237
Sana05.09.2021
Hajmi7,98 Mb.
#165801
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   237
Bog'liq
Elektr va magnetizm

149-rasm.
Г 

b)
150-rasm.
Kuzatilayotgan elem entar zaryadga magnit maydondan tashqari elektr 
maydon  ham  ta ’sir  etsa,  Lorens  kuchi  quyidagicha  ifodalanadi: 
uni  vektor ko£rinishida  yozsak
и В
(
6
.
2
)
F
 = 
qE  + q
Lorens kuchi  har doim  zaryadlangan zarraning yo£nalishiga р еф еп - 
dikular  yo£nalgandir,  shuning  uchun  Lorens  kuchi  zarra  ustida  ish 
bajarmavdi.  Demak, zaryadlangan zarraga o'zgarmas magnit maydon orqali 
ta ’sir  etib,  uning  energiyasini  o £zgartirishi  mum kin  emas.
179


68-  §.  Elektr  va  magnit  maydonlarda  zaryadli  zarralar  harakati
1. 
Zaryadli zarra bir jinsli elektr maydonda harakatlanayotgan b o £lsin. 
Elektronlar  oqimi  dastasini  hosil  qilish  oson  boig an i  uchun  elektronlar 
harakatini  qaraylik.  Elektron  dastasiga  tashqi  ta ’sir  b o £lmasa,  qarshisida 
turgan ekranining 0 nuqtasiga borib tushadi (151-rasm).  Endi elektron dastasi 
qoplam  uzunligi  /  b o ig an   zaryadlangan  yassi  kondensator  qoplamalari 
orasidan o £tib,  ekranga kelib tushsin.  Bu holatda magnit  maydonni  nolga 
teng  deb  qaraymiz.  Kuzatish  aniq  b o iish i  uchun  kondensatorning  ustki 
qoplamasi  musbat  zaryadlangan  b o iib ,  elektr  maydon  kuchlanganligi 
qoplamaning ustki qismidan pastga qarab yo‘nalsin,  kondensator ichidagi 
hosil  b o ig a n   elektr  maydonni  bir jinsli  deb  qaraymiz.  Kondensatordan 
ekrangacha  b o ig a n   oraliq  L  b o isin .  Kondensatorga  elektronlar  u 0
boshlangich  tezlik  bilan  kirib, 
unga elektr maydon tom onidan 
kuch  ta ’sirida  o £z  harakat 
yo'nalishlarini 
U
 o £qi  bo £yicha 
o'zgartiradi.  K ondensatordan 
c h iq q a n d a n   k e y in   o ld in g i 
yoiialishi bilan a  burchak hosil
qilgan holatda 
a
  tezlanish bilan 
tekis tezlanuvchan harakatlanadi. 
15 1 -rasm. 
U  
ning tezlanishi:
a
 = — 
E 
m
K ondensator  ichida  zaryadning  harakatlanish  vaqti 
1
  = —   b o iib ,
/
л2
и,
E
(6.3)
. _  e  /  r
masofaga siljib  u v 
-   at  -
--------
- b
  tezlikka ega bo£ladi.
m
  u 0
Chizmadan  ko'rinadiki,  zarra oldingi yo‘nalishi bilan
u v 

/  „
tga  =
  —  - ------ ---------
y E
u 0 
m
  u 0
burchak hosil qiladi.  U vaqtda kondensatordan chiqib, ekranga yetib kelgun- 
cha (6.4) nisbatan yana qo£shimcha
1 8 0


У 
2
  =  Ltga
  =
elL
E
m v.
(6.5)
masofaga  siljiydi.  U  vaqtda  0  nuqtaga  nisbatan  umumiy  siljish  (6.3)  va 
(6.5)  yiglndisiga teng  b o iad i:
У ~ У]
  + 
У
Bu  ifodani  (6.4)  e ’tiborga olib,  quyidagicha ifodalasak ham  b o ia d i:
у
 = 
tga
1
l + L
bu  ifodadan  ko‘rinadiki,  m aydondan  chiqqan  zarra  xuddi  kondensator 
markazidan  oldingi  yolialishiga  nisbatan  (6.4)  bilan  aniqlanayotgan  a  
burchak hosil  qilib harakatlangandek b o la r  ekan.

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   237




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish