J kamolov, II. Ismoilov


R   reostat  bilan  o ‘zgartirib  (140-  a



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet164/251
Sana15.01.2022
Hajmi7,98 Mb.
#366401
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   251
Bog'liq
Elektr va magnetizm kulon qonuni

R
  reostat  bilan  o ‘zgartirib  (140- 
a
 
rasm),  yoki  kalit  yordamida  zanjirga  ulab- 
uzib turilsa (140- b rasm),  ikkinchi g'altakda 
induksion tok hosil bo‘iganini ko‘rish  m um ­
kin.  Bu  ikkala holda ham  ikkinchi g'altakni 
kesib  o ‘tuvchi  m agnit  induksiya  oqim i 
o ‘zgaradi,  chunki  birinchi g‘altak  zanjirida 
tok o ‘zgaradi.
3.  Bir  g'altak  ikkinchi  g‘altak  ichiga 
joylashishi,  unga  yaqinlashishi  yoki  uzoq- 
lashishi mumkin  (141-rasm).  Katta diametrli 
g‘altakka galvanometr ulab, berk zanjir hosil 
qilaylik.  Kichik diametrli g‘altakka tok man- 
bai, reostat  orqali ulab berk zanjir hosil  qilib, 
undagi tok kuchini  reostat orqali o ‘zgartirsak 
yoki g"altaklarni bir-biriga yaqinlashtirib  — 
uzoqlashtirsak,  galvanometr,  strelkasi  og‘- 
ganligini ko‘ramiz (uning og‘ishi yuqoridagi 
tajribalardagi kuzatishga moc keladi). 
141-rasm.
1 67


Bu tajribalarga asosan quyidagi xulosaga kelamiz:
1.  G ‘altakning shakli o £zgarmagan holda magnit oqimining har qanday 
usulda o ‘zgarishi berk zanjirdagi galvanometr strelkasining og‘ishiga olib 
keladi.  Hosil b o ig a n  induksion tokning yo‘nalishi magnit  oqimi yunali- 
shining o ‘zgarishiga bogiiq.
2.  G ‘altakdagi  sim  o ‘ram lar  soni  ko‘p,  magnit  induksiya  oqimining 
o ‘zgarishi tez b o lsa,  induksiya hodisasi  kuchli b o iad i.
3.  Agar g‘altak  ichida  ferromagnit jism  b o ‘lsa,  effekt  kuchli b o £ladi. 
Bundan induksiya hodisasi magnit  maydon kuchlanganligiga emas, balki 
magnit  m aydon induksiyasiga b o g iiq  ekanligi kelib chiqadi.
4. Agar effekt kuzatilayotgan kontum ing faqat qarshiligini o‘zgartirsak 
ham   galvanometr  ko‘rsatishi  o ‘zgaradi,  ya’ni  qarshilik  ortsa,  u  kichik 
qiymatni,  qarshiligi  kamaysa,  katta qiymatni  ko‘rsatadi.
Demak, hodisa oikazuvchanlik tokiga b ogiiq bolm asdan, balki elektr 
induksiya maydonining hosil bolishiga b o g iiq  b o la r  ekan.  Bu kuzatilgan 
tajribalarniig ham masida ham  elektr maydon kuchlanganlik vektorining 
hosil  b o lish i  kuzatilayapti,  bularga  asosan  Faradey  o ‘zining  quyidagi 
qonunini  ta ’riflaydi: 

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   251




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish