J kamolov, II. Ismoilov



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet154/251
Sana15.01.2022
Hajmi7,98 Mb.
#366401
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   251
Bog'liq
Elektr va magnetizm kulon qonuni

Fx
  = 
IBa
Ammo  va  kuchlar son jihatdan teng,  lekin qarama-qarshi  yo‘nalgan 
b o £ladi.  Bunday hosil bo £lgan  va  kuchlarga juft kuchlar deyiladi.  Shunday 
qilib,  ramkaning AV va CD tomonlariga juft  kuchlar ta ’sir qilar ekan. Juft
t
 V

V -----------
i
- в
a)
b)
133-rasm.
1 6 0


kuchlarning  yo‘nalishiga  e ’tibor  berar  ekanmiz,  quyidagilarni  ko‘ramiz: 
juft kuchlar ta ’sirida ramka tekisligi magnit maydon induksiyasi chiziqlariga 
perpendikular ravishda shunday joylashishga intiladiki, biz magnit maydon 
yo‘nalishi b o ‘ylab qarasak,  ramkadagi tok soat strelkasi harakati yo‘nalishi 
b o £ylab oqayotgan bo‘ladi.  Boshqacha qilib aytganda, tokli ramka magnit 
maydonda shunday vaziyatni egallashga intiladiki, bunda ramkadagi tokning 
ramka  o ‘qida  hosil  qiladigan  magnit  maydon  induksiyasi  tashqi  magnit 
maydon  induksiyasi  bilan  bir  xil  yo‘nalgan  b o‘ladi  (133-b  rasm).
Ramkaga ta ’sir etuvchijuft  kuchlarning m om enti quyidagiga teng:
bunda b  —  ramkaning VS tom onining uzunligi.
Ramkadan  oqayotgan  tok  kuchi  bilan  ram ka  yuzining  ko‘paytmasi 
ramkaning  magnit  mom entiga  teng  ekanligini  yuqorida  ko£rgan  edik. 
Ramkaning yuzi S=ab ekanligini e’tiborga olsak, u holda quyidagini yozish 
mumkin:
tok  kuchi  bilan  uning  kattali-
giga bog‘liq b o ‘lib, konturning shakliga b o g iiq  emas (134-rasm).
Shunday  qilib,  magnit  maydonga  kiritilgan  tokli  ramkaga  magnit 
mom entiga proporsional b o ig an  juft kuchlar m om enti ta ’sir qiladi va bu 
kuch  m o m en ti  ram kani  uning  tekisliki  m aydonga  p erp en d ik u lar 
joylashadigan qilib buradi.  Ramkaning magnit mom enti esa o ‘z navbatida 
undan o'tayotgan tok kuchiga proporsionaldir.  Bu holdan magnitoelektr 
sistemadagi  elektr o lc h o v   asboblarining tuzilishida  foydalaniladi.
135-rasmda g'altagi aylanadigan galvanometming tuzilishi ko‘rsatilgan. 
Kuchli  p o la t  magnitning  qutblari  orqasiga  К  tem ir  silindr  bilan  unga 
kiydirilgan yengilgina M aluminiy ramkajoylashtirilgan. Bu ramkaga izolatsiya 
qilingan  ingichka  simdan  g‘altak  o ‘ralgan.  Ramka  ikkita  yarim  o ‘qqa 
mahkamlangan:  oldingi  yarim  o ‘q  aylangan  vaqtda  V  shkala  b o ‘ylab 
yurac’igan  S strelka bilan boglangan.  G ‘altakli ramkani m a’lum vaziyatda

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   251




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish