J jaloloy, A. Fattaxov, I. Axmedov, I. Xotamov, G. Xodjamuratoya, A. Azlarova, A. Shadmankulov, D. Jaloloya, D. Qosimov

8-rasm.
Marketingning ichki va tashqi muhiti
Манба: Е.П.Голубков Основы маркетинга. Учебник.
— 
М.:
Финпресс, 2000.
qilib aytilganda, yuqorida tilga olingan 2 ta nazariy manbalarda keltirilgan 
marketingni ichki muhitining tarkibi quyidagicha:
1) yetkazish, narx, siljitish, tovar (4P);
2) marketing, moliya, ishlab chiqarish, xodimlar.
KBS marketingini ichki muhitini tahlil qilishda har ikkala tarkibni 
ham alohida-alohida argument sifatida qabul qilish mumkin. Birinchi 
galda, ikkinchi guruhga kiruvchi manbada keltirilgan ichki muhit 
elementlarini, keyin esa, birinchi guruhdagilami tahlil qilish maqsadga 
muvofiq. Bunda ommaviy bo‘lgan marketingni ««vaziyatli» yoki 
«SWOT» tahlil (inglizcha so‘zlarning birinchi harfi: streingths-kuchli 
tomon, weakness-kuchsiz tomon, opportunities-imkoniyatlar, threats- 
xavf xatarlar) usulidan foydalaniladi. Odatda, bunday tahlillar alohida 
holda, bitta korxona misolida olib boriladi. Olingan natijalar asosida 
KBS ning SWOT matritsasini tuzish imkoniyati paydo bo‘ladi. Ushbu 
matritsa nazariy jihatdan quyidagicha shaklga ega:
Imkoniyatlar
Xatarlar
Kuchli tomonlar
«К1» m aydoni
« К Х » maydoni
Z a if tomonlar
«Z I» m aydoni
«ZX»m aydoni
Bu yerda: K., Z., I., X. — mos ravishda kuchli, zaif, imkoniyatlar, 
xatarlar so‘zlarining qisqartmalari.
SWOT matritsasining shartiga ko‘ra:

---

«KI» maydonidagi kesishmalarda korxonaning kuchli tomonlari 
b o ‘yicha strategiyalar ishlab chiqib, im koniyatlardan t o ‘liqroq 
foydalanish lozim;
«ZI» maydonidagi kesishmalarda korxonalar paydo b o ‘lgan 
imkoniyatlar hisobiga, zaif tomonlarini bartaraf etish strategiyalarini 
ishlab chiqishi lozim;
«KX» maydonidagi kesishmalarda kuchli tomonlardan foydalangan 
holda xavflarni bartaraf etish lozim;
«ZX» maydonidagi kesishmalarda korxona zaif tomonlarini va mavjud 
xatarlarni bartaraf etadigan strategiyani tanlashi lozim.
SWOT tahlil natijalariga ko‘ra KBS laming yetkazib berish, narx, sil- 
jitish, mahsulot borasidagi siyosatlari yirik korxonalamikidan farqlanadi:
-