Ж арро ҳ ли к стоматологияси пропедевтикаси

Тиш илдизларини олиш (ом бурлар, элеваторлар ва 
бормаш ина ёрдамида). О линган тиш катагига иш лов 
бериш ва парвариш лаш
Тож қисми емирилган тиш ларини олиш ҳам осон, ҳам қийин. 
А гарда илдиз атроф идаги суяк паталогик ж араён натижасида 
емирилган ва сурилган бўлса, ундай илдизни олиш осон. И лдизлар 
чуқурда синган, атрофдаги суяк калин ва қаттик бўлса, уларни 
олиш катта кийинчилик тугдиради.
И лдизлар 
маҳсус 
ом бурлар 
билан 
олинади. 
Ю қори 
ж ағларнинг илдизлари одатда тўғри, S ш аклли ёки найзасимон, 
иш чи юзаси тор, учлари ж ипсланувчи ом бурлар ёрдам ида олинади. 
П астки жағдаги илдизлар қирраси бўйича эгилган, тум ш уқсим он, 
ю заси тор, учлари ж ипсланувчи омбурлар билан олинади. А львео­
ляр ўсиқ ва милкидан чиқиб турган якка илдизларни олиш да тиш 
олиш операциясида ёзилган тартибдаги ҳаракатлар бажарилади. 
Д астлаб, олинаётган илдиздан айлана боғлам ва милк атроф лича 
чуқур қилиб ажратилади. О м бур дастақлари керилиб, милк тагига 
илдиз ўқи бўйича чуқур киритилади. Ш унда омбур учлари альвео­
ляр ўсиқни ҳам қисман қўш иб уш лаш и ва илдизни маҳкам сиқиш и 
ва ўрнидан силж итиш учун яхш и ричаг ҳосил қилиш и керак, акс
71

---

холда илдизнинг юкори қисми синиб, яна калталашади. Аста - се- 
кин тебранувчи харакатлар килиб илдиз жойидан силжитилади, 
боғламлари узилганидан сўнг суғуриб олинади.
Ю кори жағдаги тиш ларининг илдизини олиш.
Ю кори жағдаги олд тиш лар илдизини олаётганда айланма ва 
тебратувчи харакатлар килинади. И ккинчи кичик озик тиш илди­
зини олаётганда худда шундай тебранма ва айланма харакатлар 
алмашиб бажарилади. Агарда биринчи кичик озик ва катта озик 
тиш лар илдизлари ажралган ҳолда бўлса, ҳар бирига алоҳида ом ­
бур солиниб олинади. Илдизлар бирлаш ган бўлса, уларни борма­
шина ёрдамида бир-биридан кесиб ажратилади ва ингичка учли 
найзасимон омбур ёрдамида айланма харакатлар бажариб олинади.
Биринчи кичик озик тишни бир-биридан ажралмаган илдиз- 
ларини олаётганда эҳтиёт бўлиш керак. Омбурни солиб керакли 
даражада альвеоляр ўсик суяги ва илдизларни сиқиб олгандан сўнг 
биринчи тебратувчи харакат лунж том онга кейин танглай томонга 
бажарилади.
Катта озик тиш ларининг илдизлари ажралмаган бўлса, найза­
симон учлари сербар ом бурнинг бир учини танглай илдизига, ик­
кинчи учини икки лунж илдиз орасига ёки илдизларнинг бирига 
кўйиб аста лунж ва танглай том онга тебратиб илдизлар жойидан 
силжитилади. О лаётганда илдизлар бир-биридан ажралиб кетса, 
ҳар бири алохида айланм а харакатлар билан сугирилади. Катта 
озик тиш лар илдизларини омбур ёрдам ида олиб бўлмаса, борма­
шина ёрдамида тиш каваги туби дум алоқ бор билан теш илади., 
фиссур бор билан орасидаги тўсиқ кесилади ва танглай илдиз, 
лунж илдизлардан ажратилади. Кесилганда ҳосил бўлган ораликка 
тўгри элеватор учи киритилиб дастагини айланма ҳаракат билан 
илдизлар ажратилади. Элеватор дастагини лунж томонга суриб 
танглай илдизини ўрнидан силжитилади ва найзасимон омбур б и ­
лан сикиб сугуриб олинади. Лунж илдизлар найзасимон омбур би­
лан кийинчиликсиз сугуриб олинади.
Учинчи катта озик тиш нинг илдизлари одатда бир-бирига 
ёпиш иб кетган бўлади. Уларни олиш найзасимон омбурда осон ба­
жарилади.
72

---