Izlanish, tekshirish, I t. natijasida, baʼzan esa tasodifan topilgan

---

Kashfiyot

Kashfiyot — izlanish, tekshirish, i. t.

natijasida, baʼzan esa tasodifan topilgan,

yaratilgan ilmiy yangilik. Unga tabiat

hodisalari va jamiyat qonuniyatlarini ongli

ravishda ilmiy idrok qilish natijasida

erishiladi. K. tufayli moddiy dunyoning

ilgari insoniyatga maʼlum boʻlmagan

obʼyektiv qonuniyatlari, xossalari va

hodisalari maʼlum boʻladi. K.

insoniyatning bilish jarayoni darajasini

tubdan oʻzgartiradi. K. fan-texnika

inqilobining asosini tashkil etadi, fan va

---

texnika taraqqiyotiga tubdan yangi

yoʻnalishlarni baxsh etadi. Inson bosib

oʻtgan tarixiy jarayonda juda koʻp K.lar

qilindi. K. bilan ixtironi bir-biridan farqlay

bilish kerak. K. natijasida muayyan

qonuniyatlar yaratiladi, ixtiro natijasida

esa muhim yangiliklar yaratilishi mumkin.

Mac, Arximedning suv chiqarish vinti oʻta

yangilik boʻlsa ham u ixtiro hisoblanadi, I.

Nyutonning butun olam tortishish qonuni

esa olamshumul K.dir. Hatto ichki yonuv

dvigatelining yaratilishi ham ixtiro, lekin

N.Kopernikning Yerning oʻz oʻqi atrofida

va sayyoralar (shu jumladan, Yer)ning

Quyosh atrofida aylanishi toʻgʻrisidagi

gʻoyasi — olamshumul K. Avtomobil va

samolyotning yaratilishini ham ilmga,

---

tabiat krnuniyatlariga asoslangan ixtiro

deyish mumkin. Lekin Galileo Galileyning

qushlarning uchishiga taqlid qilib

samolyotning uchish sxemasini yaratishi

K. hisoblanadi. Beruniy, Ibn Sto, Ulugʻbek

yaratgan qonuniyatlar ham K.lar

jumlasiga kiritiladi.

Har qanday ixtiro ham K. boʻla olmaydi,

lekin ixtiro K.ga suyangan holda qilinadi.

Atom va vodorod bombalarining kashf

qilinishini K. jumlasiga kiritish mumkin,

biroq, raketalarni yasash ixtiro

hisoblanadi (yana q. 

Ixtirochilik

).

K. ham, ixtiro ham qonunchilikda

muhofazalanadi. Ilmiy K.lar va ixtirolarni

roʻyxatga olish, mualliflik huquqini

---

qonunlarda mustahkamlab qoʻyish davlat

tizimi mavjud. Oʻzbekistonda K. va

ixtirolarni muhofazalash ishlari bilan OʻzR

Davlat patent idorasi shugʻullanadi

(qarang 

Ixtirochilik

 huquqi]]).

[1]

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-

yil

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin. 

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

Manbalar

---

  Soʻnggi tahrir 2 yillar avval EdgarsBot tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga

ishorat yoʻq. 

Siz ularni topib va ushbu maqolaga

qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz

mumkin.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

title=Kashfiyot&oldid=2001159

" 

dan olindi