Ызбекистон Республикаси Олий ва

O‘g‘itlash.  Kartoshka  yerni  o„g„itlashga  yaxshi  ta‟sirchan  bo„ladi. 

Kartoshkaga  organik  va  mineral  o„g„itlar  solish  hosilni  50%  gacha  va  undan  ham 

ko„proq oshiradi. Kartoshka yetishtirishning hozirgi texnologiyasi organik o„g„itlarni 

albatta  mineral  o„g„itlarga  qo„shib  solishga  asoslangan.  Organik  o„g„itlar  hosilni 

oshirish  bilan  birga  tugunaklar  tarkibidagi  kraxmal  miqdorini  oshiradi  va  yirik 

tugunaklar  soni  ko„payadi.  Organik  o„g„itlar,  asosan  bahorda  solinadi,  bunda  ekish 

muddati cho„zilib ketadi. Organik o„g„itlarni bir qismini kartoshkadan oldingi ekinga 

-kuzgi  g„allaga  solish  mumkin.  Agar  o„tmishdagi  ekin  ekiladigan  yerlar  organik 

o„g„itlar  bilan  yaxshilab  o„g„itlansa,  kartoshkani  faqat  mineral  o„g„itlar  bilan 

o„g„itlab  yetishtirish  mumkinligi  tajribalarda  tasdiqlangan.  Bunda  xo„jaliklarda, 

kartoshka  hosilining  bir  oz  kamayishi  kuzgi  ekinlar  hosilining  ortishi  hisobiga 

qoplanib ketadi. Ertagi kartoshka ekishda organik o„g„itlarni albatta, kuzdan boshlab, 

kuzgi shudgor vaqtida solish kerak. Qumli va qumloq tuproqlarda ko„kat o„g„itlardan 

oraliq  ekin  sifatida  lyupindan  foydalanish  yaxshi  natija  beradi.  Faqat  organik 

o„g„itlar  solish  bilan  kartoshkaning  oziq  moddalarga  bo„lgan  talabi  to„liq 

ta‟minlanmaydi,  shuning  uchun  organik  o„g„itlar  bilan  birga  mineral  o„g„itlar  ham 

solish kerak.  

Toshkent  Davlat  agrar  universiteti  mevachilik  va  sabzavotchilik  fakulteti 

olimlari  (V.I.Zuyev,  A.G„.Abdullayev  va  boshqalar,  1994)  bo„z  tuproqlar 

mintaqasida  erta  pishar  kartoshka  navlari  uchun  gektariga  120-150  kg  azot, 80-100 

kg fosfor va 60 kg kaliy, kechpishar navlar uchun esa 200-250 kg azot, 150-160 kg 

fosfor va 100 kg kaliy qo„llashni tavsiya qiladilar. Kartoshkani takroriy ekin sifatida 

ekish  rejalashtirilganda,  go„ng  to„laligicha,  fosforli-kaliyli  o„g„itlar  yillik 

me‟yorining  70-80%  i    kuzgi  shudgorlashda,  qolgan  qismi  esa  (20-30%)  yerni 

ekishga  tayyorlashda  kiritiladi.  Kartoshkaga  yillik  azot  me‟yorining  20%  i  yerni 

ekishga tayyorlashda, 30% i birinchi oziqlantirishda (nihollar to„liq unib chiqqach) 

va 50% i shonalash davrida beriladi. 

Kartoshka  bir  yerda  surunkasiga  ekilsa,  u  so„lish  kasali  bilan  kasallanadi. 

Shuning  uchun  uni  almashlab  ekishda  karam,  bodring,  qovun,  tarvuz  hamda 

ildizmevalilardan  keyin  ekish  kerak.  Yozda  ekilganda  kuzgi  bug„doy  va  arpadan 

keyin ekilishi kerak.  

Kartoshka  3  muddatda  ekiladi:  ertagi  kartoshka  aprel  oyining  oxiri  mart 

oyining boshlari, o„rtagi kartoshka aprel oyida va kechki kartoshka may oyining oxiri 

iyun  oylarining  boshlarida  ekiladi.  Urug„lik  uchun  kechroq  iyun  oyining  oxirida 

ekish mumkin. 

Kartoshka qator orasi 70 sm, o„simlik orasi 25-30 sm qilib ekiladi. Bir gektar 

yerga  o„rtacha  25  sentner  urug„  sarflanadi  va  urug„lar  tuproq  sharoitiga,  ekish 

muddatiga qarab 6-16 sm chuqurlikda ko„milishi kerak. 

Kartoshkani parvarish qilish qator oralarini ishlash, chopiq qilish, oziqlantirish 

va  sug„orishdan  iborat.  Kartoshkani  qator  oralari  3-4  marta  kultivatsiya  qilinadi. 

Kartoshkani  chopiq  qilish  tugunaklarni  tugish  uchun  yaxshi  sharoit  tug„diradi.  Shu 

sabbabli qo„lda ketmon bilan yoki maxsus okuchniklar bilan 2 marta ko„mma chopiq 

qilinadi. Ertapishar navlar bir marta gullashdan oldin chopiq qilinadi. 

---

 

67 

Kartoshka o„simligi namga talabchan. Ertagi kartoshka yer osti suvlari chuqur 

joylashgan  tuproqlarda  7-9  marta  sug„oriladi.  Kechki  kartoshka  esa  10-12  marta 

sug„oriladi. Gullash davrigacha kartoshkani 12-15 kunda, gullash davrida  6-8 kunda 

sug„orish kerak. Yozda ekilgan kechki kartoshka har 8-10 kunda sug„orilishi kerak. 

Kartoshka TEK-2 maxsus kartoshka kovlagich mashinalarda yig„ib olinadi. So„ngra 

kartoshka saralanadi, quritiladi va omborlarda saqlanadi.