Ызбекистон республикаси олий ва ырта

Identiv o‘quv maqsadlari:

1.1. Kompyuter dasturlari turlarini ajratib, izohlay oladi.

1.2. Kompyuter dasturlari vazifasini tavsiflab beradi.

1-asosiy savolning bayoni:

Kompyuter ishlashi uchun barcha asosiy va qo‘shimcha qurilmalar yig‘ilgandan keyin, asosiy tashqi xotiraga kompyuter ishini boshqarish uchun kerakli dasturlar yozilishi kerak. Xotiraga yozilgan dasturlar ko‘rsatmasi bilan kompyuter ishga tushadi. Xotiraga yozilgan barcha dasturlar dasturli ta'minotni tashkil kiladi.

Kompyuterda mavjud dasturlarni uchta turga bo‘lish mumkin:

* Amaliy dasturlar – foydalanuvchi bevosita ishlashi uchun mo‘ljallangan dasturlar, masalan, matn, grafik muharrirlari, elektron jadvallar va boshqalar. Amaliy dasturlar har xil amaliy maqsadlarda ishlatishga mo‘ljallangan bo‘ladi.

* Tizimli dasturlar – kompyuter qurilmalarining ishchi holatini nazorat qiluvchi va boshqaruvchi dasturlar. Tizimli dasturlarga kompyuterni ishga tushiruvchi va uning ishini boshqaruvchi dasturlar kiradi. Kompyuterni ishga tushiruvchi dasturlarga operatsion tizim dasturlari va uni tashqi qurilmalar bilan bog‘lovchi drayverlar misol bo‘ladi. Tizimli dasturlarning yana biri kompyuter ishini boshqaruvchi qobiq dasturlar bo‘lib, ular foydalanuvchining kompyuter bilan muloqotini ta'minlaydi. Ularga Norton Commander, WINDOWS 3.1, WINDOWS 95, WINDOWS 98 qobiq dasturlari misol bo‘ladi.

* Instrumental (uskunaviy) tizimlar – kompyuter uchun yangi dasturlar tuzishni ta'minlash tizimi. Instrumental dasturli vositalarga – translyatorlar, yuklagichlar, matn muharrirlari, sozlash vositalari kabi dastur muhitlari kiradi.