Ызбекистон республикаси олий ва ырта мащсус таълим вазирлиги


 Lazer nurining xususiyatlari



Download 1,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/30
Sana23.01.2022
Hajmi1,74 Mb.
#404749
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   30
Bog'liq
lazerlarning zamonaviy elektronikada qollanilishi

1.3. Lazer nurining xususiyatlari

 

 

Lazer  nurlanishining  monoxramatikligi  deb,  lazerning  tor  to‘lqin  uzunliklar 

yoki  chastotalar  oralig‘ida  nurlanish  berish  qobilyatiga  aytiladi  va  u 

0

  kattalik 



bilan  aniqlanadi.  Lazer  nurlanishi  spektrining  eni,  avvalam  bor  lazer  nechta 

nurlanish  chizig‘ida  generatsiya  berishi  bilan  aniqlanadi.  Lazerning  nurlanish 

chizig‘ida  generatsiya  berishi  esa  optik  rezanator  ichida  joylashgan  faol  muhitning 

kuchaytirish  konturining  eni 

  va  optik  rezonator  parametrlari  bilan  belgilanadi. 



 

 

18 



 

Shuning  uchun  faol  muhit  kuchaytirish  konturining  ichida  optik  rezonatorning 

chastotalari  joylashgan  bo‘lishi mumkin.  Chastotalarning  soni quyidagi  

2

q

L



 



 

 

 



(1.28) 

ifoda  bilan  aniqlanishi  mumkin.  Bu  yerda  q-xususiy  chastotalar  soni, 

-

nurlanishning  to‘lqin uzunligi,  L



R

-optik rezonator uzunligi.   

 

Xususiy chastotalar orasidagi  masofa esa  



R

P

L

с

2

 



 

 

 



 

(1.29) 


ifoda orqali aniqlanadi. 

 

Demak,  faol  muhitning  kuchaytirish  K



0

(

R



)  koeffisiyenti  chegaraviy 

kuchaytirish  K

Ch

  koeffisiyentdan  katta  bo‘lgan  shartlarni  bajaruvchi  optik 



rezonatorning  barcha  xususiy  chastotalarida  lazer  generatsiyasi  ro‘y  beradi.  Agar 

yuqoridagi  shart  rezonatorning  faqat  bir  chastotasi  uchun  bajarilsa,  lazer  yakka 

chastotali 

nurlanish 

beradi.(4b-rasm). 

Agarda 


K

0

(



R

) K


Ch

 

shart 



optik 

rezonatorning  ko‘plab  xususiy chastotalari uchun bajarilsa lazer bir vaqtning o‘zida 

ko‘plab chastotalarda nurlanish  beradi. (4a-rasm). Bu holda lazer 

 

 




 

 

19 



 

 

4-rasm. Kuchaytirish  K( ) chizig‘ining  profili  va lazer  gene- 



ratsiyasining  ko‘p chastotali (a) hamda yakka chastotali   

(b) spektrlarining  grafigi. 

nurlanishi  spektrini  punktr  chiziq  bilan  belgilangan  kontur  tashkil  etadi.  Shuning 

uchun  faol  muhitli  optik  rezonatorning  aslligi  (generatsiya  holatidagi  lazerning 

aslligi)  Q

L

  bo‘sh  optik  rezanatorning  Q



R

  aslligidan  katta  bo‘ladi  va  lazer nurlanishi 

spektrining  eni 

l

,  bo‘sh  optik  rezonator  spektrining  enidan 



r

  ko‘plab  marta 

kichik 

bo‘ladi.  Chegaraviy  holda  uzluksiz  generatsiya  holatidagi  lazer 

nurlanishining  quvvatiga  ham bog‘liq bo‘ladi va quyidagicha bo‘ladi. 

(

l



)

chegar.


2 (

r

)



2

h

0



R

l

 



 

(1.30) 


Bu  yerda  R

l

-lazerning  to‘la  quvvati.  Misol  tariqasida  C



2

  lazer  nurlanishi 

spektrining  eni  chegaraviy  holda  qancha  qiymatni  olishni  hisoblab  ko‘rish 

mumkin. 


0,5, L

R

100sm, R



L

100Vt, 


1,5 10

7

 Gs da (



l

)

chegar.



2 10

-6

Gs. 



 

Albatta  real  sharoitda  bunday  qiymatli  spektral  kenglikka  erishib  bo‘lmaydi. 

Sababi  faol  muhitning  bir  jinsli  ekanligi,  mexanik  va  akustik  ta‘sirlar  natijasida 

faol  muhitning  o‘z  navbatida  optik  rezonatorning  parametrlari  o‘zgarishi  hamda 

optik elementlarning  kamchilliklarining  ta‘siri  bo‘ladi. 

 

Shunday  qilib,  yakka  chastotali  (yuqori  monoxromatik  bo‘lgan)  nurlanish 



olish  uchun 

  kattalik  va  optik  rezonator  uzunligi  kichik  qiymatga  ega  bo‘lishi 

kerak.  Yakka  chastotali  generatsiya  holatida  muhit  kuchaytirish  konturining  eniga 



 

 

20 



 

nisbatan  ko‘plab  marta  kichik  va  bu  kattalik  optik  rezonator  parametrlari  bilan 

belgilanadi.  Optik rezonatorning  asosiy parametrlaridan  biri  bu uning aslligi,  ya‘ni  

Q

p



2

0 d 


Bu yerda 

d

-optik rezonator ichida  yig‘ilgan  energiyaning  dissipatsiya vaqti.  



Optik  rezonator  ichida  nurlanishning  bir  ko‘zgudan  ikkinchi  ko‘zguga 

o‘tishdagi  (yakka  bir  tebranishdagi)  energiyaning  nisbiy  yo‘qotilishi  (

)  ni 

tashkil  etadi,  bir  marta  tebranish  uchun  ketgan  vaqt  2L



R

s  ga  teng.  Shuning  uchun 

energiyaning  dissipatsiya vaqti 

d

)



(

2


Download 1,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish