Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус


Синовларни утказиш ва синов натижаларига ишлов бериш



Download 415,5 Kb.
bet22/25
Sana24.02.2022
Hajmi415,5 Kb.
#194462
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25
Bog'liq
МАЪРУЗА метрол

2.4. Синовларни утказиш ва синов натижаларига ишлов бериш.
Иншоот ва конструкцияларни синаш жараёни, табиийки экпериментал тадкикотнинг энг мухим боскичи саналади. Синовни бошлашдан аввал булгуси тадкикот услубини яна бир бор мухокама килиш зарур. Бундан ташкари барча урнатилинган улчов асбобларини мавжудлигини куздан утказиш ва уларнинг тугри урнатилинганлигини текшириш лозим. Агар синовларда электрли улчаш аппаратураси кулланилаётган булса, у холда датчиклар ва улчов асбоблари орасидаги утказгичларнинг бутунлигини, электр тармокда кучланиш борлигини текшириш керак. Агар электр улчов аппаратураси автоном таъминотга эга булса, у холда албатта таъминот манбаидаги кучланишни улчаш лозим.
Юклов курилмасини диккат билан текшириш ва уларни паст юкланишларда синаб куриш керак. Юкланишнинг гидравлик ва пневматик усулларини куллашда тизимнинг герметиклигига ва у билан боглик булган юкнинг берилган даражасини узок вакт ушлаб туриш кобилиятига алохида ахамият бериш керак. Ричаг-балкали таксимлов тизими кулланилганда барча яруслардаги балкаларнинг тугри урнатилганлигини, махкамлов торткичларини ишончлилигини, шарнирларнинг мавжудлигини ва бошкаларни текшириш лозим. Синов бошлашдан аввал синовга тайёргарлик вактида куйиш керак булган барча юклардан бушатилиши лозим.
Тайёргарлик синовда катнашувчи барча шахсларнинг техника хавфсизлиги буйича йурикномадан утишлари ва иш воситаларининг синовни бехатар утказишни таъминоловчи тайёргарлигини текшириш зарур.
Синалаётган конструкция ва иншоотга синов юки ишлатилаётган улчов асбобларининг аниклик даражасидан ва синов дастури талабларидан келиб чиккан холда боскичлар билан берилади. Юклаш боскичларини адабиётда келтирилган бузулиш юкининг 110115 дан иборат булган тавсиялар буйича тайинлаш, факатгина бузувчи юкнинг киймати етарли даражада асосланмаган холлардагина кабул килиниши мумкин. колган барча холларда юклашни асбоблар улчайдиган деформация ва силжишларнинг максимал даражасини олиш учун етарли даражада катта боскичларда олиб бориш лозим. Бу талаб тадкик килинаётган объектни катта микдордаги турли хилдаги электр улчов аппаратураси билан тулдириб юборилган холда алохида ахамият касб этади. Купчилик электр улчовларида одатда бузувчи тусиклар мавжуд булади. Бу тусикларнинг таъсирини камайтиришнинг асосий йули иншоотни катта боскичлар билан юклашдир.
Курсатилган коидаларни юкларнинг киймати меъёрий катталикдан ошмаган холларда ёки иншоотнинг ишлаши эластик боскичларда тадкик килинаётганда куллаш лозим. Тадкик этиш вазифаларига кура синовларни эластик боскичларда куп марта такрорлаш мумкин. Ундан ташкари тадкикот натижалари статистик кайта ишланиб, одатда у ёки бу хисоблаш назариясини бахолаш учун материал булиб хизмат килади. Конструкция ёки иншоотни эластик-пластик боскичда юклаш бир маротаба амалга оширилади, чунки бунда иншоотда кайтмайдиган пластик деформациялар ривожланиб, эластик-пластик жараёнини куп марта такрорлашга йул куймайди. Бунда иншоотнинг бузулиб тушиш эхтимолини хам назарда тутиш лозим, шунинг учун юклашни нихоятда эхтиёткорлик билан, кичик боскичларда олиб бориш керак. Пластик деформацияларнинг усиши ва деформация модулининг мавхумлиги окибатида зурикишни у ёки бу тензометрлар ёрдамида улчаш мумкин булмай коляпти. Иншоотларнинг солкилиги хатто юкланишнинг кичик боскичларида хам етарли даражада аниклик билан улчанади. Шунинг учун юклаш боскичини камайтириш деформацияни улчашда халал бериш таъсири хавфини келтириб чикармайди.
Синов жараёнида одатда иншоот ва конструкцияларни тайёрлаш жараёнида булиши мумкин булган турли-туман камчиликлар окибатида хар бир синов боскичида деформация ва солкиликнинг усиши бирданига юз бермайди. Иншоотнинг ишлаш боскичи ва ашёсига кура бу вакт 5-20 минутни ташкил этади.
катор холларда синов дастури деформация ва солкиликни юкнинг узок давом этиш таъсирида аниклашни талаб этади. Агар юклаш гравитацион усулда амалга оширилса, асбобларни урнатилишнинг доимийлигини таъминлаш кушимча тадбир булиб колади. Синов утказиладиган жой тусилган булиши ва синов зонасига киришни таъкикловчи плакатлар билан куролланган булиши лозим.
Иншоот ва конструкциянинг бузулиш вакти якинлашиб колганида, яъни солкиликни кескин ошиши ёки куйилаётган юкнинг микдори хисобий бузулиш кийматига якинлашганида иншоот ёки конструкцияни бузулишини кайд этувчи асбоблардан булак улчов асбобларини чикариб олиш лозим. Синов услубини тузишда кандай асбоблар бузулишини кайд этиш учун колдирилишини кузда тутиш лозим.
Асбобларни турли-туман ходисалардан саклаш учун керак булган чора-тадбирларни куллаш керак булади. Бузулиш вактини солкиликнинг кескин ошишидан аникланади.
Юкорида зикр килинган тартиблар иншоот ва конструкцияларни статик юк остида синаш учун кузда тутилган. Иншоот ва конструкцияларни динамик юк таъсири остида синашда синовни бошлашга булган тайёргарлик тартиби худди шундайлигича колади. Шуни хам назарга олиш лозимки, динамик синовлар жуда киска вакт мобайнида утади, шу сабабдан синовларни юкори даражада ташкиллаштиришни талаб этади. Синов жараёнида бир катор асбоб ва механизмларнинг биргаликда бетухтов ишлашини таъминлаб бериш факатгина ишларни синчковлик билан юкори даражада ташкиллаштириш оркалигина эришиш мумкин. Агар синалаётган иншоот ва конструкцияда тебраниш жараёнини кайд этувчи катта микдордаги асбоблар жойлашган булса, хар бир кайд этувчи курилмаси вакт белгисини куйиб чикишни ташкил этиш керак булади. Вибрация тавсифини улчовчи мавжуд асбоблар узларининг хусусий вакт белгиловчиларига эгадирлар. Катта микдордаги асбобларни куллаб динамик синовлар утказишда вакт белгиловчиларни марказий бошкарилувчи бир занжирга бириктириш лозим булади.
Динамик синовларда техника хавфсизлиги буйича кушимча чора-тадбирлар кузда тутилмоги лозим. Титратувчи машиналарнинг айланувчи кисмлари химоя калпокчалари билан беркитилиши керак. Электр токини титратувчи машиналарнинг электр моторларига улашни бажаришда ва уларнинг ишончли ерга уланган химоя симининг тузилмасида электр хавфсизлиги коидаларини бажариш лозим. Харакатланувчи юклар синов давомида хавф-хатар тугдириши мумкин. Иншоотдан катта тезликда транспорт ва бошка турдаги харакатланувчи юкларни утишда бахтсиз ходисаларни олдини олишга доир чораларни куллаш керак. Синов тугагандан кейин иншоотдан куйилган юклар олиниши лозим. Агар синов бузулгунча олиб борилмаган булса, у холда куйилган юклар юклашдаги тартибнинг тескариси билан олинади. Юкдан туширишнинг оралик боскичларида деформация ва силжишларнинг мукимлашувчи учун тухтамлар берилади. Агар синаш иншоотининг бузулиши билан тугаган булса, у холда бузулган конструкция ва юклаш тузулмасини ажратиш такелаж ишлардан хабардор ишчиларни жалб этиб, эхтиёткорликка риоя килинган холда бажарилади.
Синовнинг биринчи натижаларини бевосита синов давомида кайта ишлаш лозим. Синовлар тажрибаси шундан далолат берадики, ишларни тугри ва аник ташкиллаштиришда юклашнинг айрим боскичлари уртасидаги вакт мобайнида барча график ва эпюраларни бемалол куриш мумкин. Одатда бундай материал юклаш тузилмаси ва улчов аппаратурасининг тугри ишлаганлигини бахолаш учун етарли хисобланади. Айрим графиклар буйича эса иншоотнинг зурикиш – деформация холатига дастлабки бахо бериш хам мумкин. Синов давомида юклашнинг хар бир боскичида олинган маълумотларни олдиндан тахлил этиш синовчининг синовни боришига ва лозим булган тузатишлар киритишига булган эхтиёжни кондиришга имкон беради.
Синов давомида иншоот холатини муттасил кузатиб бориш лозим. Иншоотнинг купрок зурикиш ва куч тушиши мумкин булган участкаларига алохида эътибор каратиш керак булади. Юклашнинг барча боскичларида, охиргисидан ташкари, конструкция ва иншоотдаги дарзларнинг очилишига катта эътибор бериб туриш лозим. Уларни уз вактида калам ёки шу каби бошка кулай воситалар ёрдамида белгилаб куйиш керак. Бу маълумотлар синовнинг тугаш вактида дарзлар куринишини тула-тукис ифодалаши лозим булган тегишли чизмасига кучирилади.
Динамик синовлар утказишда осциллограммаларни дархол намоён килиш лозим. Намоён килинган фото когозларда синов санасини, юк тури, киймати ва айрим графикларнинг маъносини белгилаб куйиш керак. Динамик синовлар мобайнида олинган маълумотларнинг мураккаблиги уларнинг натижаларини дархол тахлил этиш имконини бермайди.
Унда факатгина урнатилган асбобларнинг тугри ишлаганлигига бахо бериш мумкин.


Download 415,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish