Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат и+тисодиёт университети



Download 0,94 Mb.
bet11/75
Sana26.02.2022
Hajmi0,94 Mb.
#466513
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   75
Bog'liq
Инвестицияларни ташкил этиш ва молиялаштириш

4. Инвесторлар типи.
Инвесторлар типи. Икки типдаги инвесторлар бор: улар институционал ва якка инвесторлар. Институционал инвесторлар - мутахассислар былиб, уларга бегоналарнинг пулини бош=аргани учун ща= тылайдилар. Уларни молиявий муассасалар, масалан, банклар, су\урта компаниялари, ызаро ва пенсия фондлари, щамда йирик номолиявий корпорациялар, айрим щолларда хусусий шахслар ёллайдилар. Молиявий институтлар ыз омонатчиларига яхшигина даромадни таъминлашга щаракат =илиб катта суммани инвестициялайдилар. Масалан, банкнинг траст былими унга ишониб топширилган мабла\га етарли даромад тылаши лозим; щаётни су\урталаш компанияси мижозларга, щамда мижоз вафот этган щолатларда улар меросхырларига ва олувчиларига су\урта мукофоти тылайдиган даромадни тылашга су\урта бадалларини инвестициялаш лозим. Саноат ёки савдога ыхшаш номолиявий компаниялар щам кыпинча орти=ча пул мабла\ларига эга быладилар, быш пуллар даромад келтириши ёки жорий операцияларга ва исти=болга капитал =ыйилмалари талабни =оплашга ёрдам бериш учун омонатга =ыядилар.
Якка инвесторлар ыз молиявий манфаатлари учун шахсий мабла\ларини тасарруф этадилар. Якка инвестор кыпинча пенсияга кетганда ёки унинг оиласини молиявий бар=арорлигини таъминлашда даромад манбаи былишлиги учун быш турган пуллари фойда келтиришидан манфаатдордир. Якка инвесторларни кыпчилиги фа=ат шахсий =имматли =о\озлар портфелини нима билан тылдириш ёки шахсий пенсия фондини =андай таъминлашга изланиш билан банд быладилар. Катта суммадаги пулларни =ыйиши мумкин былганлар инвестиция сощасида касбий тайёргарликка эга былмаганликлари туфайли ыз мабла\ларини бош=аришни институционал инвесторларга, масалан, банкларни траст былимларига ёки инвестициялар быйича малакали маслахатчиларга топширадилар.
Институционал ва якка инвесторлар учун асосий иш тамойиллари ягонадир: ты\ри институционал инвесторлар одатда пул эгалари номидан анчагина йирик суммалар билан иш =иладилар, шунинг учун улар ю=ори малакага эга быладилар ва мураккаб ва нозик усулларни =ыллайдилар.
Инвестициялаш. Махсус танланган молиявий =уролларга пулни =ийматини кыпайтириш ёки ижобий даромад олиш ма=садида жойлаштириш жараёнини инвестициялаш деб аталади. Ушбу фаолият катта и=тисодий ащамиятга эга, у манти=ий кетма-кет харажатлар сифатида бажарилиши мумкин, уни натижаси эса даромад олиш щисобланади. Кейинги ва=тларда бир =атор янгиликлар киритилдики, улар инвестициялашни ра\батлантиради ва ушбу жараённи анчагина ма=буллантиради.
Инвестициялашни ижодий ащамияти. И=тисодиётни амал =илиши ва ысиши давлатни ва компанияларни шунингдек хусусий шахсларни ысиб бораётган талабларини молиялаш учун =анчалик пул мабла\ларини енгил жалб =илишга бо\ли=. Масалан, агар ипотека заёмларини ишонч тари=асида былмаганда эди, кыпчилик уйларни сотиб олиш имкониятига эга былмасдилар, заём мабла\ларисиз уйларни =урилишида ва =урилиш ашъёлари ишлаб чи=аришда жудаям кам ишчи банд былган былур эди. Шунинг учун, агар кычмас мулкни кафолатсиз кредитлаш хажми камайса, пировардида бу мамлакатда умумий и=тисодий фаолликни пасайишига олиб келган былар эди: бу тушунарли, чунки айнан пулларни ма=бул тассарруф =ила олиши мумкин былганларга уларни олиш енгил былса, и=тисодий ысишни зарур шароитини таъминлаган былур эди. Щамон хусусий шахслар пулларни етказиб берувчилар былиб щисобланар экан, давлат ва компаниялар уларни соф харидорлари щисобланадилар, инвестициялаш жараёни жуда салмо=ли натижаларга эга былди.
Инвестиция мукофоти. Инвестицияларга даромад ёки фойда жорий даромад ёки =ыйилган мабла\ларни =ийматини ысиши сифатида олиниши мумкин. Масалан, банкни омонат щисобига жойлаштирилган пуллар мунтазам щисобланадиган фоизлар шаклида жорий даромад беради, шу билан бир пайтда быш турган ер участкаси сотиб олишга =ыйилган пуллар, уни сотиб олиш ва сотиш орасидаги ытган пайтда участкани =ийматини ысими кыринишида даромад келтиради. Мабла\лар мущтож былаётганлар кимда улар орти=ча былса жалб =илишлари мумкин, даромад ёки фойда пул етказиб берувчиларни таваккалини =оплаши лозим. Соддаро= =илиб гапирганда инвестициялаш жараёни бир текис кетиши учун пул етказиб берувчилар мукофот олиши лозим, пул харидорлари эса ушбу мукофотни таъминлашлари лозим. Мукофот ми=ёси ва шакли =имматли =о\озлар билан битишувларни хилма-хиллигига бо\ли=.
Инвестициялашда харажатлар кетма-кетлиги. Амалда инвестициялашга хилма-хил ёндашувлардан фойдаланилади. Улардан бири ани= ма=садларга эришишга йыналтирилган харажатларни чу=ур режалаштиришдан иборат. Бош=аси, =арама-=арши ёндашув былиб щаракатлар тасодифидан иборат, унда =арорлар интуиция асосида =абул =илинади. Тажрибани кырсатишича ма=бул ёндошганда натижалар одатда ю=ори былади. Шунинг учун инвестор дастлаб режа тузиши, кейин умумий молиявий ма=садларга мувофи= инвестиция дастурини бажариши керак. Ундай дастурни амалга ошириш натижаси таваккалликни =они=арли даражасида мылжалланган даромадни берувчи инвестиция портфелини шакллантириш лозим. Инвестициялашда асосий бос=ичларни =ис=ача ифодалаб кырамиз чунки у бизга концепцияларни, =уролларни ва ушбу жараённи алощида техник усулларини кыриб чи=ишга ёрдам беради.
Инвестициялашни дастлабки шартлари. Пулни =ыйишдан олдин, сиз ызингизни щаётий эщтиёжларингиз бир маромда таъминланганлигига ишонч щосил =илишингиз лозим. Пуллар жорий эщтиёжларни таъминлаш учун =ыйилиши керак эмас, инвестицияларни ма=сади - жорий пул мабла\ларини былажак эщтиёжларини =ондириш учун фойдаланишдир. Ундан таш=ари, сиз омонат щисобга на=д пулларга кызда тутилмаган щолатлар пайдо былишини олдини олиб унча катта былмаган пул суммасини =ыясиз. Бош=а шароит эса вафот этганда, касал былганда, мещнат =обилиятини йы=отганда, мулкига зиён етказилганда йы=отишлардан мущофаза =илиш былиб щисобланади. Бундай таваккалликдан щаётни, саломатликни, мулкни ва мажбуриятларни су\урталаш мущофаза =илади. Ундан таш=ари, пенсияга чи==андан кейинги етарли даромадни режалаштириш щам инвестиция дастлабки шартларидан бири щисобланади, чунки пулни бундай =ыйишни натижаси инвестициялаш дастурини =ай даражада муваффа=иятли тузилганлигига бо\ли=. Ыз олдига ани= ма=садлар =ыйишдан олдин якка омонатчи пенсига чи=иш пайтига энг камида =андай натижага эришишини щощлашини белгилаб олиши лозим.
Инвестициялаш ма=садларини белгилаш. Инвестор дастлабки шартларни бажариш ва молиявий вазифаларни ани= белгиланган защоти, у инвестициялашни ма=садларни даромадлиликни щощлаган даражаси билан бо\ли= ва=тини ми=ёсларни, шаклларни ва тавакалликни ани= даражасини белгилаши лозим. Масалан, маълум йилда, ёзги дала щовли сотиб олишда биринчи бадал учун 15000 доллар ёки пенсияга чи=иш муддатига пенсия жам\армаси сифатида 250000 доллар жам\ариш ма=садини =ыйиш мумкин. Ушбу ма=садлар фа=атгина умумий молиявий вазифаларга мувофи= келишилган эмас, балки бажариладиган былиши лозим. +ыйиш учун дастлабки суммасига эга былиш ва =ыйилган ма=садларга эришини =андай даромадлилик меъёри таъминлаши мумкинлиги ща=ида тушунчага эга былиши керак.


Молиявий =уролларни бащолаш. Молиявий =уролни танлашда олдин, уни =ыйиш ма=садни ну=таи назаридан бащолаш зарур. Унинг щар бир молиявий =уролни былиши мумкин быладиган даромадлилиги ва таваккаллиги ща=ида тушунчани шакллантириш керак, чунки улар щаммаси бащолашни яъни кызда тутилган =ийматини ани=лашни талаб =илади. Бащолаш жараёни натижаси муайян =уролни ани= даромадлилик таваккаллилик ва бащоси ми=ёслари былиши лозим.
Инвестициялашни ани= вариантини танлаш. Пул =ыйиш вариантини танлаш жуда мущим чунки, инвесторни кейинги харажатларини боришини ана шу белгилайди ва режалаштирилаётган ма=садларга эришиш муваффа=ияти кып жищатдан шунга бо\ли=. Энг ю=ори даромадлиликни шунчаки таъминлайдиган вариантни ызи яхши былиши шарт эмас; таваккал ва соли==а тортиш каби бош=а даражалар щам мущим рол ыйнаши мумкин. Масалан, ю=ори йиллик дивидендлар олишга, энг ю=ори кутилаётган фойда бериши мумкин былган компанияни оддий акциясини сотиб олишга интилаётган инвестор. Агарда шу акцияни чи=арган фирма банкротга учраса, унда акционер =ыйилган пулларини йы=отади. +ыйилмаларни мувафф=иятли бош=ариш учун молиявий =уролларни эътибор билан танлаш жуда мущим щисобланади, чунки улар =ыйилган ма=садларга мувофи= келиши ва даромадлиликни, таваккални ва бащони ма=бул даражалари билан таърифланиши лозим.
Диверсификация портфелини шакллантириш. Инвестиция портфели – бу бир ёки бир =анча ма=садларга эришишни мылжаллаб танланадиган молиявий =уроллар йи\индисидир. Масалан, Джоан Смитни инвестиция портфелида ИБМ компаниясини 20 оддий акцияси, 20000 долларлик давлат облигациялари ва «ZDS Гроус» ызаро фондининг 10 акцияси бор. Муайян усуллар йи\индисидан фойдаланиб инвестор ыз =ыйилмасини шундай комбинация =илиш мумкинки, у щолда инвестор даромадлиликни, таваккални ва нархни ма=бул даражасида =ыйилган ма=садга эришади.
+улай портфелни шакллантириш учун, турли тарифга эга былган бир =анча молиявий инструментларни йи\индисини киритиш кызда тутилади. Хилма-хил =уролларни =ыллаб, инвестор охир о=ибатда =ыйилмаларни ю=ори даромадлилигига эришиши мумкин ёщуд молиявий =уроллар сонини кучайтириш щисобига таваккални камайтириш мумкин.
Портфелни бош=ариш. Портфель шаклланиб былиши билано=, инвестор кутилаётган натижаларга мувофи= портфель кырсаткичлари динамикасини ани=лаши ва бащолаши лозим. Масалан, агар даромадлилик, таваккал ва =ыйилмалар =иймати инвесторни ма=садлари ёки мылжалларига мувофи= келмаса портфель ызгартирилиши мумкин. Одатда бу бир молиявий =уролларни сотиб ва тушган пулга бош=а молиявий =уролларни олишни англатади. Шундай =илиб, портфелни бош=ариш – бу фа=атгина молиявий =уролларни ма=бул ци\индисини яратиш эмас, балки унинг ор=асидан у ёки бу =уролларни ща=и=ий динамикасига мувофи= портфель таркибини ызгартириш щамдир.
Таянч иборалар.



Инвестиция фаолияти объектлари ва субъектлари, Инвесторлар, Буюртмачилар, Пудратчилар, Инвестициялашнинг асосий бос=ичлари, Инвестиция фаолияти йыналишлари, Инвестиция жараёни, Инвестиция жараёни иштирокчилари, Институционал инвесторлар, Якка инвесторлар.

Назорат саволлари.


1. Инвестиция фаолиятини ташкил этишда унинг объект ва субъектлари иштироки =андай?


2. Инвестиция фаолияти объектларини туркумлаб беринг?
3. Инвестиция фаолияти йыналишлари =андай ва уларнинг молиявий манбалари?
4. Инвестиция жараёни деганда нимани тушунасиз?

  1. Инвестиция жараёни иштирокчилари кимлар?

  2. Хорижий инвесторлар деб км=имларга айтилади?

  3. Портфелни бошкариш деганда нимани тушунасиз?

  4. Диверсификация портфелини шакллантиришда нимани тушунасиз?.




Download 0,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   75




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish