Ызбекистон Республикаси =ишло= ва сув хыжалиги вазирлиги

Ёмғирлатиб суғориш. Ер устидан суғоришнинг кенг тарқалган, 
механизациялаштирилган усулларидан бири. ДДУ, ДА-2, ДДП-45 каби 
ёмғирлатиш машиналари ҳамда темир-бетон устунларига ўрнатиладиган 
маҳсус ускуналари ёрдамида сув токзорга ёмғирлатиб суғорилади. Унинг 
дисперционал, яъни сувни майда заррачаларга ажратиб туман шаклида 
сепиш усуллари ҳам бор. Ёмғирлатиб суғоришда токзорда фито ва 
микроиқлим 
яхшиланади, 
физиологик 
жараёнлар 
(фотосинтез, 
тарнспирация, нафас олиш) учун қулай шароит вужудга келади, сув сарфи 
30% гача камаяди, қўл меҳнати анча тежалади, токнинг яхши ўсиб 
ривожланиши, ҳосил ва унинг сифати ошади.
Ер остидан суғориш. Токзорларни суғоришнинг самарали 
усулларидан бири. Суғоришнинг бу усули Ўзбекистон (Р.Р.Шредер 
номидаги боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий ишлаб чиқариш 
корпорацияси) Украина, Молдова илмий муассасалари томонидан ишлаб 
чиқилган. Бунинг учун токзор барпо қилишдан олдин ток қатор оралари 
ўртаси 50см чуқурликда қазилиб, унга диаметри 60-90см сопол ёки 
полиэтилен қувурлар ётқизилади (қувурларнинг бир қанча жойлари сув 
чиқиши учун тешилган бўлади). Сув маҳсус сув йиғгич ёки токзорга 
кўндаланг қилиб қурилган темир-бетон каналлар орқали босим билан 
берилади. қувур тешикларидан чиққан сув ток илдиз тизими жойлашган 
қатламни нам билан таъминлайди. Суғоришнинг бу усулида минерал ва 
микро ўғитларнинг ўсимликка таъсири кучаяди, азотли ўғитлар ювилиб 
кетмайди, тупроққа ишлов бериш, суғориш эгатларини олишга хожат 
қолмайди, тупроқ устки қатламида нам бўлмаслиги сабабли бегона ўтлар 
65 

---

ўсмайди, сув буғланиб кетмайди, токнинг ривожланиши ва маҳсулдорлиги 
юқори бўлади.
Кейинги йилларда сопол қувурлар ўрнига полиэтилен қувурлар 
кўпроқ қўлланилмоқда. Улар тупроққа махсус қувур ётқизгичлар ёрдамида 
ўрнатилади. Ер остидан суғоришда минерал ўғитларни эритиб бориш ҳар 
жиҳатдан қулай ва самарали ҳисобланади.