Ызбекистон республикаси адлия вазирлиги

тармоқ ичидаги
ва 
тармоқлараро рақобат
. 
Улар ҳақида қуйида батафсил тўхтаб ўтилади. 
Эркин рақобат.
Бундай рақобат шароитида янги корхоналар 
тармоққа эркин кириши ва уни эркин ташлаб кетиши мумкин. Янги 
корхоналарнинг пайдо бўлиши ва уларнинг рақобатли бозорда маҳсу-
лотларини қулай технологик, молиявий ва бошқа жиддий иқтисодий 
тўсиқлар бўлмайди.
Ҳозирги ўтиш даври иқтисодиѐти амалиѐтида эркин рақобат 
жуда кам учрайди. Аммо бир қатор ҳолатлар бу рақобат турининг 
амал қилишини ўрганишни тақозо этади.
Биринчидан, шундай ишлаб чиқариш айрим тармоқлари мав-
жудки, улар эркин рақобатли вазиятга жуда ўхшаб кетади. Иқтисо-
диѐтнинг қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқарувчи шах-
сий сектори, маҳаллий хунармандчилик соҳалари кабилар шулар 
жумласидандир.
Иккинчидан, эркин рақобатли вазият нархларнинг ташкил 
топиши ҳажмини белгилаш хақидаги ҳар қандай мунозара учун бош-
ланғич нуқта ҳисобланади. 
Учинчидан, эркин рақобат иқтисодиѐтининг амал қилиши реал 
иқтисодий самарадорликни баҳолашга намуна бўлиб хизмат қилади.
Эркин рақобат икки хил кўринишда намоѐн бўлади: 
тармоқ 
ичида
, яъни бир хил товарлар ишлаб чиқарувчи корхоналар ўртаси-
даги рақобат ва 
тармоқлараро
, яъни турли тармоқларга тегишли 
корхоналар ўртасидаги рақобат.
Тармоқлар ичидаги рақобат
ишлаб чиқариш ва сотишнинг 
қулайроқ шароитига эга бўлиш, қўшимча фойда олиш учун бир тар-
моқ корхоналари доирасида олиб борилади. Ҳар бир тармоқда техни-
ка билан таъминланиш ва меҳнат унумдорлиги даражаси турлича 
бўлган корхоналарнинг борлиги сабабли уларда ишлаб чиқарилган 

---

товарларнинг индивидуал (алоҳида) қиймати бир хил бўлмайди. 
Бироқ товар қийматлари алоҳида меҳнат сарфи билан эмас, балки 
ижтимоий зарурий меҳнат сарфи билан белгиланади.