Iymon qo'shigi

/ —silindr gilzasi; 2— moslama;

3— halqatar va shatun.

stoykalari mahkamlanadi. Ikkinchi silindr kallagi bo'yicha baja­riladigan ishlar ham xuddi shunday ketma-ketlikda amalga oshiriladi. So'ng blok va silindrlar kallagi orasiga zichlash qistirmalari qo'yiladi. Yig'ilgan holdagi kiritish truboprovodi (quvur yo'li) shpilkalarga o'rnatiladi va gaykalar bilan mahkamlanadi, chiqarish truboprovodi ham shpilkalarga gaykalar vositasida mahkamlab qo'yiladi. Moy filtrlari, kaiierni shamollatish filtri bilan birgalikda moy quyish quvuri, moy nasosi, tcrmostatli qisqa quvur, parrak va to'kish klapani yuritmasining tortqisi bilan suv nasosi,'yonilg'i nasosi, karburator va havo filtri, yonilg'ini mayin tozalash filtri, rul boshqarmasi gidrokuchaytirgichining nasosi, kompressor, generator, starter, uzgich-taqsimlagich, svechalar, elektr simlar o'rnatiladi.

Yig'ilgandan so'ng motor sinash stansiyasiga yuboriladi, u yerda chiniqtiriladi va sinovdan o'tkaziladi. Buning uchun turli xil stendlardan foydalaniladi.

Motor stendda uch bosqichda chiniqtiriladi: sovuqlayin, qizdirib yuklanishsiz, qizdirib yuklanish ostida.

Har bir bosqichning o‘zi ham ikki bosqichda bajariladi. Masalan, ZIL-130 motori uchun sovuqlayin chiniqtirish avvalo, tirsakli valning 400 — 600 min~' bo'lgan aylanishlar chastotasida 15 daqiqa mobaynida, so'ng 800 — 1000 min“' aylanishlar chasto­tasida 20 minut mobaynida o'tkaziladi.

Qizdirib yuklanishsiz chiniqtirishda tirsakli val avval 1000— 1200 mill^-1 chastota hilan 20 daqiqa mobaynida, so'ng 1500 — 2000 min'¹ chastota bilan 15 minut mobaynida aylantiriladi. Qizdirib chiniqtirish ning birinchi bosqichida 11 — 15 kVt yuklanish hosil qilinadi va tirsakli val 25 minut mobaynida 1600—2200 min^-1 chastota bilan aylantiriladi. Ikkinchi bosqichda yuklanishni 29 — 44 kW ga yetkaziladi, tirsakli valning aylanish chastotasi 2500— 2800 min~^!ni, davomiyligi esa 25 minutni tashkil qiladi.

4.18- rasm. ZiL-НО motorining kallagini qismiarga ajratish va yig'ish uchun stend:

I — rama; 2— planka; 3 — podshipnik; 4 — sapfa; 5— kolonka; 6— planka;

7— plita; 8— halqa; 9— to'xtatgich; 10 — dasta; // —taqsimlash jo‘mragi;

12— tortqi; 13 — pedal; 14 — pnevmatik silindr; 15— pnevmosilindr shtoki.

KamAZ-740 dizel motori uchun sovuqlayin chiniqtirish beshta bosqichda, tirsakli valning aylanishlar chastotasini 600 dan 1400 min^-1 gacha o'zgartirib. 40 minut mobaynida amalga oshiriladi. Tirsakli valni qizdirib yuklanishsiz chiniqtirish 1400 min^-1 aylanishlar chastotasida, 10 minut mobaynida o'tkaziladi. Tirsakli valni qizdirib yuklanish ostida oltita bosqichda aylanishlar chastotasini 1600 dan 2600 min'¹ gacha, yuklanishni esa 22.1 dan 132.3 kVt gacha o‘zgartirib chiniqtiriladi. Bunda chastota va yuklanish har 10 minutda o'zgartirib boriladi, oxirgi ikkita 5 minutda o‘zgartirilmaydi. Bu motorlar uchun qizdirib yuklanish ostida chiniqtirishning umumiy davomiyligi 50 minutni tashkil qiladi. Umuman, motor 100 minut mobaynida chiniqtiriladi.

Agar motorda silindrlar bloki. tirsakli va taqsimlash vali, bitta yoki bir nechta porshen, silindr gilzasi, o'zak yoki shatun pod- shipniklaridagi ichqo'ymalarning yarmi, ikkitadan ortiq porshen halqalari almashtiriigan bo'lsa, u holda chiniqtirish takror o'tka­ziladi (4.1-jadval).

O'zak yoki shatun podshipniklaridagi ichqo‘ymalarning yarmidan ozrog'i yoki hittadan porshen halqalari (silindrlar soni ikkitadan ko‘p emas) almashtirilgan bo'lsa, motorni stendda chiniqtirish qizdirib chiniqtirish rejimida amalga oshiriladi, so'ng qabul qilish nazoratidan o'tkaziladi.

4.