Ix боб. Абсолют каттик жисмнинг текис параллел ҳаракати

Х БОБ
ҚЎЗҒАЛМАС УК АТРОФИДА АЙЛАНУВЧИ АБСОЛЮТ КАТТИҚ ЖИСМНИНГ АЙЛАНИШ ЎҚИГА КЎРСАТАДИГАН БОСИМИ
68-§. НАЗАРИЯДАН АСОСИЙ ФОРМУЛАЛАР
Каттик жисм қўзғалмас ўк атрофида айланганида инерция кучи хосил булади ва бу куч жисмнинг таянчларида кўшимча босим ҳосил килади.

1. 
   Статик реакция кучлари куйидаги мувозанат тенгламалари системасидан топилади:
   

(68.1)
бу ерда жисмнинг айланиш ўқи ўқ бўлган.

2. 
   Динамик peакция кучлари куйидаги мувозанат тенгламалари системасидан топилади:
   

(68.2)
Олтинчи мувозанат тенгламаси эса ўқининг атрофида айланаётган қаттиқ жисмнинг дифференциал тенгламасига мос бўлади.
3. Кузгалмас ўкининг атрофида айланаётган абсолют каттик жисмнинг динамик реакциялари куйидаги тенгламалар системасидан топилади:
(68.2)
бу ерда динамик реакция қўйилган нуқтанинг координаталари,
қаттиқ жисмнинг айланиш бурчак тезлиги,
қаттиқ жисмнинг айланиш бурчак тезланиши,
қаттиқ жисмнинг массаси,
қаттиқ жисм огирлик марказининг координаталари.
қаттиқ жисм инерция кучи таъсиридан вужудга келган кўшимча динамик реакциянинг ташкил этувчилари.
қаттиқ жисмнинг марказдан кочувчи инерция моментлари. Бу ҳолда кузгалмас координата системасининг боши айланиш ўкининг устида ўрнашган бўлади.
4. Агар жисмнинг айланиш ўки марказий ук бўлса (айланиш ўки жисмнинг огирлик марказидан ўтган бўлса) ва қаттиқ жисм бир текис айланса (68.3) тенглама қуйидаги куринишга келади:
(68.4)
Бу ҳолда динамик реакция жуфт кучга келтирилади.
5. Айланиш ўқи марказий ўк бўлмасдан бош ўк бўлса, материал нукталар системасининг текислигида учун динамик реакцияси куйидаги тенгламалар ўрнашган нуқта системасидан топилади:
(68.4)
Бу ҳолда динамик реакция тенг таъсир этувчига келтирилади.