Ituzumnamolar-Solanales qabilasi Reja: Ituzumdoshlar-(Solanaceae) oilasi

Ituzumnamolar-Solanales qabilasi
Reja:

1. 
   Ituzumdoshlar-(Solanaceae) oilasi.
   
2. 
   Ituzumdoshlar-(Solanaceae) oilasi haqida tushuncha .
   

Ituzumdoshlar-(Solanaceae) oilasi.
Yer yuzida oilaning 90 turkumga mansub 3000 turi bor. O’zbekistonda 7 ta turkumga oid 25 turi o’sadi. Oila vakillari ko’p yillik o’t va ayrim butalardan iborat. Barglari oddiy yoki patsimon qirqilgan, ketma-ket joylashgan. Ko’pchilik turlarining gullari aktinomorf, ikki jinsli. Gulkosachasi, gultojibarglari va changchisi 5 tadan. Mevasi rezavor yoki ko’sakcha. Gul formulasi: *♀♂ Ca₍₅₎ Co₍₅₎ A₅ G₂
Oila vakillari alkoloidli o’simliklar jumlasiga kiradi. Bir qancha vakillari ovqat va sabzavot o’simlik, ba'zilari narkotik yoki manzarali o’simlik sifatida ekiladi. Masalan, bir qancha turkumlaridan - Са_(5-10) Со_(5-10) А_5-10 G_(2-10)
Qalampir-(garmdori)-Capsicum
Bu turkumning keng tarqalgan turlaridan biri qalampirdir. Bir yillik o’t o’simlik. Gullari yakka o’rnashgan. Mevasi qizil rangda. qUrug’ rezavor meva. Mevasi A va S vitaminlarga boy.
Ituzum - Solanum. Bir va ko’p yillik o’t ba'zan chala buta o’simlik. Bu turkumning 1300 turi ma'lum. Ko’pchilik turlari xalq xo’jaligida katta ahamiyatga ega.o’simliklardir.
Uning vatani Janubiy Amerika ya'ni Chili davlati hisoblanadi.
Pomidor-Lycopersicon. Bir yillik o’t o’simlik bo’lib, sabzavot o’simlik sifatida ekiladi. Pomidorning mevasi S, V, V₆, R, RR, K vitaminlar va korotinga juda boy.
Paq-paq (fizalis) - Phisalis alkxengi. Soya joylarda o’sadigan bir yillik o’t o’simlik. O’zbekistonda 4 ta turi o’sadi.
Chinqil–Lysium. Tikanli buta o’simlik. Bu turkumning qora chinqil (L.ruthenikum) turi manzarali o’simlik sifatida keng tarqalgan.
Mingdevona –Hyoscyamus. O’zbekistonda bu turkumning 5 turi uchraydi. qora mingdevona (H.nigyer) turi ko’p tarqalgan. Bu o’simlik ikki yillik, uning poya va barglari mayin tuklar bilan qoplangan. Zaharli giastsiamin va boshqa bir qancha alkoloidlarga boy bo’lgani uchun tibbiyotda qo’llaniladi.
Tamaki (Nicotiana) - Buta yoki o’t o’simlik bo’lib, tropiklarda o’sadi. Chilim tamaki (N.tabakum) yirik bargli, bir yillik o’t o’simlik. Barglarida nikotin alkoloidlari bor. Barglari uzun, narkotik o’simlik sifatida ekiladi, ya'ni barglari chilim tamakisi uchun ishlatiladi. Tamakining urug’idan moy olinadi.
Bangidevona –Datura. Bu turkumning 4 ta turi O’zbekistonda uchraydi, shulardan oddiy bangidevona (Datura stramonium) ko’p tarqalgan. Bu o’simlik ham mingdevonaga o’xshash begona o’t bo’lib, zaharlidir. Giostsiamin va skoilamin alkoloidlarga boy.