Иқтисодий ўсиш (2 соат)

Iqtisodiy o`sish iqtisodiy va noiqtisodiy omillar ta`siri natijasida kelib chiqadi.

Iqtisodiy omillarga

• foydalanilayotgan resurslar miqdorini oshirish va sifatini takomillashtirish omillari kirsa,

noiqtisodiy omillar

• o`z ichiga siyosiy, harbiy, geografik, iqlimiy, milliy va madaniy omillarni oladi.

Iqtisodiy o`sishga ta`sir qilish mexanizmiga ko`ra omillar bevosita va bilvosita omillarga bo`linadi.

Bevosita iqtisodiy o`sish omillari

• iqtisodiy o`sishni fizik (ashyoviy) jihatdan ta`minlaydi

Bilvosita iqtisodiy o`sish omillari

• talab va taqsimlash omillari kiradi

Bevosita iqtisodiy o`sish omillari

tabiiy resurslar soni va sifati;
mehnat resurslari soni va sifati;
asosiy kapital hajmi;
texnologiyalar va ishlab chiqarishni tashkil etish;
jamiyatda tadbirkorlik malakalarining rivojlanishi darajasi.

Bilvosita iqtisodiy o`sish omillari

-bozorning monopollashuvi darajasini pasayishi;
-iqtisodiyotdagi soliq muhiti;
-kredit-bank tizimi samaradorligi;
-iste`mol, investitsiya va davlat xarajatlarining o`sishi;
-eksport hajmining o`sishi;
-iqtisodiyotda ishlab chiqarish resurslarini qayta taqsimlash imkoniyatlari;
-daromadlarni taqsimlashning shakllangan tizimi.
Taqsimlash omillari

• ishlab chiqarish salohiyatidan maqsadga muvofiq foydalanish uchun nafaqat resurslar iqtisodiy jarayonga to`liq jalb qilingan bo`lishi, balki juda samarali ishlatilishi ham zarur. Resurslarning o`sib boruvchi hajmidan real foydalanish va ularni kerakli mahsulotning mutloq miqdorini oladigan qilib taqsimlash ham zarur bo`ladi.

Iqtisodiy o`sishga ta`sir etadigan omillar orasida mehnat omili alohida o`rin tutadi.
Mehnat sarfi darajasiga juda ko`p omillar ta`sir ko`rsatadi.
Ish kuchining miqdori bilan birgalikda sifat darajasi ham muhim rol o`ynaydi.